سینماسینما، منوچهر دینپرست
هر جامعه کشمکشهای درونی خود را دارد؛ کشمکشهایی که میتواند ناشی از خاستگاههای تاریخی یا روابط پیچیده فرهنگی و حتی بدفهمیهای عرفی و ایدئولوژیک باشد. از اینرو نمیتوان فارغ از فهم درست پیچیدگیها و کشمکشها و اتفاقات جامعهای آنها را فهم یا بررسی کرد. ساخت مستندی که بر پایه فهم دقیق از این روابط باشد، میتواند نهتنها جذاب باشد، بلکه اتفاقات و دگرگونیهای لایههای زیرین هر جامعه را نیز بهخوبی آشکار کند. مستند «جایی برای فرشتهها نیست» را که به کارگردانی سام کلانتری ساخته شده و برای اولین بار در سیزدهمین جشنواره حقیقت به نمایش درآمد، میتوان بر اساس موقعیتی که طرح شد، برشمرد. مستند «جایی برای فرشتهها نیست» داستان تیم هاکی با اسکیت دختران ایران است؛ تیمی که میخواهد کیفیت خود را بالاتر ببرد و در مسابقات آسیایی مقام کسب کند. اما این تیم با مشکلات و مصایب بسیاری روبهرو است که مهمترین آن را میتوان ناملایمات عرفی و حتی قانونی نسبت به زنان دانست. این مستند نهتنها سعی کرده در کالبد یک مسابقه ورزشی فیلمی را تهیه کند، بلکه تلاش کارگردان به شکلی غیرمستقیم به همان ناملایمات که اشاره شد، معطوف است.
کارگردان با رندی تمام دختران نوجوان و ورزشکار را درگیر فضایی کرده که مستند او را نهتنها جذاب و اغواکننده نشان دهد، بلکه تماشاگر نیز همراه و همسو با احساسات و تلاشها و مصایب آنها باشد. از سوی دیگر، کارگردان با به تصویر کشیدن منظومه احساسی دختران که همراه با خانواده و روانشناس و مربی است، مثلثی را در دست گرفته که توانسته مستند را بدون سکته جلو ببرد. شاید همین نقطه قوت اوست. تلاقیگاهی که بدون تردید دغدغه این روزهای بسیاری از دختران این سرزمین است. کارگردان با به تصویر کشیدن میل به موفقیت و پیروزی دختران آنها را در فضایی قرار داده که بیگمان دغدغه این روزها و حتی روزگار پیشین دختران این سرزمین است؛ دخترانی که میخواهند در عرصههای گوناگون، بهخصوص ورزشی، نقشی مهم و کلیدی ایفا کنند، اما ناملایمات و مصایبی از جنس عرف و فرهنگ و شرع آنها را در رسیدن به قله موفقیت و پیروزی با مشکلاتی روبهرو کرده است. در کنار این نکاتی که طرح شد، باید به ساختار فیلم هم اشاره کرد. فیلم با ریتمی مقبول و جذاب داستان خود را بهخوبی بازگو کرده و این از زیرکی کارگردان است که مستند را بدون درگیر شدن با احساسات خصوصا زنانه فیلم با مشکل روبهرو نکرده که تماشاگر احساس خستگی و ملال کند. از سوی دیگر، این مستند توانسته با در دست گرفتن ریتم ورزشی که تحرک و پویایی جزء لاینفک آن است، صحنهپردازی و موقعیتسازی را در دستور کار خود قرار دهد تا ساختار و محتوای مستند هماهنگ باشند.
در پایان تذکر این نکته ضروری است که ساخت چنین فیلمها و مستندهایی که وضعیت فعلی زنان را در حوزه ورزشی در دستور کار خود قرار دادهاند، مانند «عرق سرد» یا «از صفر تا سکو»، اگرچه یک موقعیت تاریخی را به تصویر کشیدهاند، اما رویاهای زنانی را که در این مسیر بودهاند و از تلاش نایستادند، با واقعیت تطبیق میدهند. نشان دادن این وضعیت نهتنها میتواند آگاهیبخش باشد، بلکه در حل برخی از مشکلات و مصایب بیتاثیر نیست.
منبع: ماهنامه هنروتجربه

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- جشنواره فرانسوی به «کشیم عاشق» جایزه داد
- «کشیم عاشق» به فرانسه میرود
- «رُخ» بهترین مستند جشنواره فیلم مسکو شد
- مستند سینمایی «رخ»، تماشای شکوه یک عمر ۸۴ ساله است/ گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با سام کلانتری
- یک چالش زنانه تمام عیار/ نگاهی به مستند «جایی برای فرشتهها نیست»
- جشن مستقل سینمای مستند افتتاح شد؛ سینمای مستند از جامعه عقب نیست/ مراقب باشید جشن، جشنواره نشود
- اعلام جزییات افتتاحیه جشن مستقل سینمای مستند
- جشن زادروز علیاکبر صادقی در خانه هنرمندان برپا شد/ صادقی: خواب کودکانی را نقاشی میکنم که پدرانشان شهید شدند
- پیروزی اراده
- بدرقه کاروان المپیک ایران با فیلمهای ورزشی
- «جایی برای فرشتهها نیست» و «اکسدوس» راهی پاریس میشوند
- همان همیشگی/ نگاهی به فیلم «آنا»
- داوران بخش مستند و فیلم کوتاه سیو نهمین جشنواره فیلم فجر معرفی شدند
- فیلمی متفاوت نه البته بینقص/ نگاهی به فیلم «گزارش یک قتل»
- گروتسک، مرزها، محدودهها و همپوشانیها/ معرفی کتاب گروتسک فیلیپ تامسن
نظر شما
پربازدیدترین ها
- آقای نعمتالله، فیلمتان را به خانهها ببرید!
- سهم سینمای ایران از اکران در غرب؛ فقط فیلمهای زیرزمینی
- چهره تلخ عشق یک سویه/ نگاهی به فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟»
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
- برگزیدگان جشنواره فیلم فجر معرفی شدند؛ سعید خانی: «قاتل و وحشی» را اکران کنید/ مصطفی زمانی سیمرغش را با حسن پورشیرازی تقسیم کرد
آخرین ها
- پنجمین شب جشنواره موسیقی فجر / گزارش تصویری
- چیزی شبیه پرسهزدن در سالن نمایشی با آدمهایی که نمیشناسی
- مشکلات و رویاهای فیلمسازان خارجی در هالیوود!
- دوست دارم درباره خاتمی و احمدینژاد هم فیلم بسازم/ گفتگو با عارف افشار درباره «ضدقهرمان»
- «شوگان» بیشترین جایزه را گرفت؛ اعلام برندگان انجمن نویسندگان آمریکا
- درباره متن و حاشیه داوری جشنواره فیلم فجر؛ کمال تبریزی: حس کردم جلسات داوری شنود میشود/ فشار از بیرون مانع پخش «قاتل و وحشی»
- درباره «مرد آرام» و «ممنوع الخروجی»/ از فاصله با فیلم جان فورد تا دختری کُلت بهدست
- عکسهایی که برای همیشه سیاه و سفید ماندند
- نوای موسیقی آذری در کهریزک / گزارش تصویری
- شاپور عظیمی درگذشت
- پیشبینی درآمد ۸ هزار میلیارد تومانی برای صداوسیما در سال ۱۴۰۴
- راضی نیستم؛ واکنش محسن چاوشی به تقدیمِ اجراهای جشنواره موسیقی فجر
- پس از حذف از اسکار؛ بازیگر جنجالی «امیلیا پرز» از مراسم بفتا هم خط خورد
- چهارمین شب جشنواره موسیقی فجر / گزارش تصویری
- اهدای جوایز سالانه فیلم و تلویزیون ایرلند؛ «چیزهای کوچک این چنینی» بهترین فیلم و کیلین مورفی بهترین بازیگر مرد شد
- نقدی بر پوشش یکجانبه خبرنگاران از جشنواره موسیقی فجر
- سه فیلم و همه راههایی که به بیراهه رفتند
- سهم سینمای ایران از اکران در غرب؛ فقط فیلمهای زیرزمینی
- اعلام فیلمهای اکران نوروز ۱۴۰۳/ ۴ فیلم جشنواره فجر ۴۳ در نوبت اکران قرار گرفت
- ادای احترام به بزرگانی چون شما وظیفه ماست
- هفتاد و پنجمین جشنواره برلین با فیلم تام تیکور افتتاح شد
- سومین شب جشنواره موسیقی فجر / گزارش تصویری
- برلیناله ۲۰۲۵: رقابت آثار اجتماعی و مستقل در جشنوارهای برجسته
- نقدی بر پوشش یکجانبه خبرنگاران از جشنواره موسیقی فجر
- نفسهایی که به شماره افتاده/ راهکارهایی برای بقای سینمای مستقل
- از مراسم بزرگداشت، بینیازم/ انتقاد حسین علیزاده از جشنوارهی موسیقی فجر
- امیرحسین حاجیلو درگذشت
- یک یادداشت در هفت پرده
- فشار بر سریال تینا پاکروان ادامه دارد/ ساترا: «تاسیان» مجوز نمایش ندارد
- دومین شب جشنواره موسیقی فجر / گزارش تصویری