سینماسینما، فریبا اشوئی
نورالله عزیزمحمدی- مشهورترین قاضی جنایی ایران- در طول ۴۵ سال قضاوت خود قریب به ۴۵۰۰ پرونده قتل را بررسی کرده و حدود ۴۰۰۰ نفر را به اعدام یا قصاص محکوم کرده است. این پیرنگ اصلی مستند «قاضی و مرگ» به کارگردانی حسن خادمی است. ریچارد لیکاک (مستندساز مستقیم) معتقد است: «مستندسازی مکاشفه (کشف و شهود) و نگاه دقیق و موشکافانه به همراه دیدگاه شخصی مستندساز است.» نگاه از درون موضوع میآید. نگاه شیوه مستندساز است برای تلاش و رسیدن. نگاه یعنی: «چه بگویم؟ چگونه روایت کنم؟ دنبال چه باشم؟ به چه چیز برسم؟» مستندساز بر اساس موضوع خود، دنبال یک ایده مرکزی است. ایده مرکزی مستند «قاضی و مرگ» زندگی خود قاضی است یا مرگ محکومین؟ ایده مستند شالوده چیزی است که مخاطب در فیلم دنبال میکند. ایده مستند میتواند طرح یک پرسش باشد تا مستندساز با آن، به سمت موضوع اصلی برود. پاسخ به این پرسش در طول فیلم (بدنه) کلیت موضوع را تعیین خواهد ساخت. مستند «قاضی و مرگ» زیاده و پراکنده میگوید (پروندههای قتل، علل و احکام صادره، زندگیِ خصوصی حال و گذشته قاضی، سایه مرگ از کودکی تا حال). در این مستند، پیشتر ایده فیلم ساخته شده و نتیجهاش معلوم شده است. این در حالی است که ایده باید شالوده همه آن چیزی باشد که مخاطب در موضوع آن را دنبال میکند. امروزه بیشتر آثار مستند، کتابهای خواندهشدهاند. مستندساز پیشاپیش قضاوتش را کرده، نتیجه را گرفته و بعد آن را تصویری کرده است. نکته مهم به زعم نگارنده در یک اثر تصویری– نمایشی، مشخصا در مستند «قاضی و مرگ» این است که به مخاطب اجازه داده شود خودش در فیلم مشارکت کند، درباره موضوع قضاوت کند و نتیجه مطلوب را خودش به دست آورد. مخاطبِ تصمیمگیرنده، موضوع بیشتر برایش جذاب خواهد بود. کشف و شهود در شیوه مستند مشاهدهگر، مهمترین اصل است. حسن خادمی نورالله عزیزمحمدی (قاضی) را انتخاب و برای آن، هدف و ایدهپردازی کرده است. پرسش: هدف کارگردان از ساخت فیلم چیست؟ پاسخ: توضیح یا توجیه شغل قضاوت که در نمایش گزیدهای از ۴۰ و اندی سال خدمت و رقم بالای احکام قصاص صادره، البته بالقوههای جذابی نیستند.
پرسش: پیرنگ اصلی مستند «قاضی و مرگ» چیست؟ اتفاقات محیط کار (دادگاه جنایی- شعبه ۷) یا زندگی سوژه (خانه و اعضای خانواده)؟ نگاه و موضع سازنده اثر چیست؟ چگونه عناصر و پیرنگهای فرعی (پروندههای مورد قضاوت، گذشته و حالِ امروز قاضی) قرار است ما را شگفت زده کنند؟ جمعبندی فیلم و نتیجهگیری آن چیست؟ پاسخ: اینکه قاضی خوب وکیل بهتری خواهد بود! زیرمتن مهم این داستان (مفاهیمی کدگذاریشده) چه بوده است؟ زیرمتنها مخاطب را به معنایی بزرگتر از آنچه میبیند، میرسانند. جادوی سینمای مستند، حرکت زیرپوستی به سمت معناست. جادویی که در «قاضی و مرگ» برخلاف عنوان وزینش، چندان کارساز نبوده است.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- اخراجیها/ نگاهی به فیلم «خروج»
- بیحاصل!/ نگاهی به فیلم «خروج»
- گفتوگو با مهرشاد کارخانی/ جورقانیان عاشق واقعی سینما بود
- حتی اگر برای هیچکس مهم نباشد/ نگاهی به مستند «تیتراژ در سینمای ایران»
- اختصاصی/ گفتوگوی زندهیاد همایون خسروی دهکردی با خسرو سینایی/ با زندگی، زندگی کنید!
- اختصاصی/ گفتوگوی زندهیاد همایون خسروی دهکردی با خسرو سینایی/ پا روی زمین واقعیت و سر در تخیل داستان
- اختصاصی/ گفتوگوی زندهیاد همایون خسروی دهکردی با خسرو سینایی/ سه میلیمتر، راه زندگی من را عوض کرد!
- گفتوگو با ژرژ هاشمزاده، کارگردان «در سکوت»/ معتقد به مانیفست دادن نیستم
- سونامی سرطان و سینما/ نگاهی به فیلم «تمام چیزهایی که جایشان خالیست»
- داشتن یا نداشتن/ نگاهی به فیلم “زغال”
- عجایب و غرایبی به نام «کتاب آشپزی»/ نگاهی به فیلم «کتاب آشپزی»
- جهان برزخی متوسط / نگاهی به فیلم “روسی”
- حسرت/ نگاهی به فیلم «سورنجان»
- سکوت به مثابه فریاد/ نگاهی به فیلم “در سکوت”
- تمام داشتههای پنهان ما/ نگاهی به فیلم «تمام چیزهایی که جایشان خالی است»
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- «ناپلئون»؛ سه بیماری امپراتور
- در آستانه نخستین نمایش در ایران؛ پوستر انیمیشن سینمایی «شنگول منگول» رونمایی شد
- «ناصدا» به تهیهکنندگی سارا بهرامی روی صحنه میرود
- کیانیان : زندگی برای آتیلا پسیانی یک بازی بود
- انواع مهربانی؛ فیلمی جنون آور از یورگس لانتیموس
- «ناصدا» به تهیه کنندگی سارا بهرامی روی صحنه می رود
- اسرائیل ضدقهرمان
- رؤیای ایرانی سنخوزه
- درباره اوضاع آشفته این روزهای سینمای ایران و چند توصیه
- ساخته مقدم و صناعیها در راه ۳ جشنواره؛ «کیک محبوب من» دو جایزه بینالمللی گرفت
- پرفروشترین فیلمهای سینمایی نیمه اول سال از «تگزاس ۳» تا «تمساح خونی»
- در آستانه دوره چهلویکم رقم خورد؛ تمدید حضور جشنواره فیلم کوتاه تهران در فهرست مورد تأیید آکادمی اسکار
- رقابت «سامپو» در اسپانیا و کانادا
- سقوط آزاد جشنواره فیلم کوتاه تهران به چاه بیاعتباری
- «صورتگر» از جشنواره شیکاگو ۲جایزه گرفت
- کارگردان «مفتبر»: مردم با «سلطان قلبها» خاطره دارند/ مردم مهمترین دستاورد فیلمسازیام هستند
- یک جایزه افتخاری برای پدرو آلمودوار؛ پنجاهمین جایزه چاپلین به برنده شیر طلایی ونیز اعطا میشود
- سه جایزه اصلی جشنواره ریچموند آمریکا به «آه سرد» رسید
- راهیابی فیلم کوتاه «گوسفند» به جشنواره کوکی آلمان
- فوت تهیهکننده با سابقه سینما؛ جلیل شعبانی درگذشت
- برای رقابت در اسکار نود و هفتم؛ «کشتیگیر» نماینده بنگلادش و «ایر» نماینده دومینیکن شد
- معرفی هیئت داوران فیلمهای سینمایی بلند سی و ششمین جشنواره فیلم کودک و نوجوان
- در شاخه بهترین فیلم بینالمللی؛ «نفس من را بگیر» نماینده تونس در اسکار شد
- فیلمهای بلند داستانی بخش ملی جشنواره کودک و نوجوان اعلام شد
- جشنواره آلمانی به «پر» جایزه داد
- راهیابی «شباهت» به ۳ جشنواره بینالمللی/ انتشار تیزر
- سوینا (سینمای نابینایان) منتشر میکند؛ ۲ داستان کوتاه با صدای باران کوثری
- در پنجاهمین دوره اسکار فرانسه؛ جولیا رابرتز سزار افتخاری میگیرد
- اکران «زودپز» رامبد جوان به تعویق افتاد
- انتشار نخستین تصویر از «پیکی بلایندرز»