سینماسینما، الهام کوهی
اگر فیلم را ندیدهاید ین نوشته بخشهایی از داستان را لو میدهد
بیهمه چیز که از نمایشنامه ملاقات با بانوی سالخورده اقتباس شده است حکایت محسن قرایی از زنی است که برای انتقام از معشوقش به روستا آمده و در ازای کمک به مردم روستا از آنها میخواهد مرد را که از قضا خوبیهای زیادی به مردم کرده، بکشند. همین دو خط خلاصه به قدری جذاب است که انتظار دارید فیلمی بینظیر را شاهد باشید. فیلمی که مشکل همیشگی سینمای ایران آن را هم خراب کرده است: ضعف فیلمنامه.
فیلم روایتی خطی دارد که کاش نداشت. چون در روایت خطی مخاطب انتظار دارد فیلمساز قدم به قدم اتفاقاتی را که باعث میشود مردم روستا رای مرگ به مردی که آن همه در حقشان خوبی کرده است، نمایش دهد و بزرگترین ایراد فیلم هم همین است. چه اتفاقاتی میافتد که مردم به مرگ رئیس خانه انصاف رای میدهند؟ و حتی قبلتر از این پرسش، مگر این مرد برای مردم چه خوبی کرده بود؟ چیزی که همه شخصیتها میگویند این است که خوبی زیادی به مردم کرده اما چه خوبی؟ بهتر نبود فیلمساز کمی از تعامل و رابطه صمیمی امیر خان (رئیس خانه انصاف) را با مردم قبل از آمدن زن قصه (لیلی) به جای گفتن نشان دهد؟ فیلم درست از لحظهای شروع شده که زن وارد ده شده و فیلمساز عجولانه شرط زن را مطرح میکند و هیچ پیشزمینهای از رابطه مردم با امیرخان نمیبینیم و دقیقا به همان سرعتی که زن خواستهاش را مطرح میکند رابطه مردم با امیرخان هم عوض میشود (البته رابطه فرضی، چون قبل از آن را ما ندیدهایم). ما در فیلم مقاومتی از سمت مردم، جدالشان با وجدان و وسوسه پول نمیبینیم. زن برای اینکه مردم را با خود همراه کند مشکلات مالی آنها را حل میکند و به هر خانواده مبلغی را پرداخت میکند. فیلمساز میتوانست با نشان دادن سفره خالی مردم قبل از ورود لیلی و سفره رنگارنگ بعد از ورودش یا صحنههایی مانند دست خالی بودن پدر در مقابل فرزند، فقر و گرسنگی و مواردی از این قبیل در سکانسی کوتاه حداقل کمی تصمیم غیرمنطقی مردم را منطقی جلوه دهد، چون برای رضایت دادن به مرگ یک شخص آن هم شخصی که خوبیهای زیادی در حق مردمش کرده باید دلایلی بسیار قوی و اقناع کنندهای باشد، دلایلی که در مورد نوری با بازی باران کوثری و جوالدوز با بازی هادی حجازیفر پرداخت شده بود. بخشیدن گاوی از طرف لیلی (هدیه تهرانی) به نوری در ازای گاو ذبح شدهاش و حسادت جوالدوز به محبوبیت امیرخان و علاقه قدیمی او به لیلی باعث شده بود این دو موافق مرگ امیر عطار باشند، اما بقیه چه؟ اصولا جریان عوض شدن رای مردم و اینکه کسی از مقام محبوبیت به نفرت برسد بسیار طولانی است و نیاز به تبلیغات قوی دارد که هیچ اشارهای به آن نمیشود و با توجه به حضور کوتاه مدت لیلی در روستا امکانش هم فراهم نیست. در روستای فرضی بی همه چیز حتی یک نفر آدم درست و با انصاف پیدا نمیشود که بگوید چه طور رای به مرگ کسی میدهید که در حقتان خوبیهای زیادی کرده است؟! آنها حتی زمانی که زن از مجازات مرد منصرف میشود به سمتش نمیروند و دستهای انگشت زدهشان را به نشانه رضایت از مرگ مرد بالا برده و همزمان هم برای معصومیتش گریه میکنند و این تضاد بزرگ زمانی که جبر محکمی برای این کار نداشته باشند نه تنها تراژدی تاثیرگذار که حرکتی مضحک و نمایشگونه است که اندک تاثیر داستان جذاب فیلم را هم از مخاطب میگیرد.
با احترام به تمام بازیگران فیلم که برگ برنده آن بودند و باعث شدند فیلمنامهای که چنین در منطق قصهاش میلنگد تاثیرگذار باشد، بی همه چیز نه تنها در فرم و روایت قصه که در طراحی لباسش هم شبیه فیلمهای ترکیهای از آب درآمده است و تنها سکانس موفقش از مردم چند دهه قبل، سکانس مربوط به عکس گرفتن از زن چادری است که حاضر نیست حجاب را از صورتش کنار بزند. زنی که نمونهاش در جامعه آن روز فراوان بود و در فیلم قرایی محدود به همان تک سکانس است.
در پایان فکر میکنم اگر روایت داستان خطی نبود و از راوی (مثلا همان پسر بچهای که طرف امیرخان را میگرفت) برای روایت فیلم استفاده میشد هم ریتم داستان تندتر میشد و فیلمساز فرصت داشت به گذشته لیلی و امیرخان گریزی زده و دلیل محکمتری برای این انتقام سخت لیلی بیاورد و هم مشکل زمان و منطق داستان حل میشد. با وجود تمامی این نقدها بی همه چیز جزو معدود فیلمهای ایرانی بود که داستانش ناداستان نبود و آغاز و پایان و چهارچوب مشخص داشت و در تلاش بود که پیامی به مخاطب منتقل کند، برگ برندهای که اکثر فیلمهایی که امسال شاهدش بودیم فاقد آن بود.

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- نقد پرویز پرستویی به طراحان گریم/ گوش شکسته نشان خلافکارها نیست
- حواشی مهدی/ چرا «موقعیت مهدی» درباره موقعیت مهدی باکری نیست؟
- اکران «داستانهای هزار و یک روز» در خانه هنرمندان ایران
- معرفی برگزیدگان چهاردهمین جشن منتقدان/ جوایز اصلی به «آتابای» رسید
- کیومرث پوراحمد : همۀ ما دوستان سینمایی و غیر سینمایی به نوعی مدیون حبیب احمد زاده هستیم
- سایت تابناک : پس ازپرستویی، نوبت ترور شخصیت کدام چهره غیربرانداز است؟
- پرویز پرستویی و تکتیرانداز آمریکایی
- کامیابی بیکموکاست کرامت
- او همان حاج کاظم آژانس شیشه ای است
- فیلمبرداری «چرا گریه نمیکنی؟» به پایان رسید
- گزارش اکران مردمی فیلم «موقعیت مهدی» در شیراز/ حجازیفر: پیام رهبری در تمجید از فیلم ما را نجات داد
- «موقعیت مهدی»؛ روایت تراژیک برادران باکری
- کدام مهدی؟ کدام موقعیت؟ کدام مردم؟/ نگاهی به فیلم «موقعیت مهدی»
- فیلم کوتاه «همیشه کسی گم میشود» با بازی باران کوثری تولید شد
- تمجید رهبر انقلاب از فیلم «موقعیت مهدی»
نظر شما
پربازدیدترین ها
- پروانه نمایش برای دو فیلم صادر شد
- روایتهایی از زندگی معاصر/ نگاهی به سه فیلم «جویلند»، «تصمیم به ترک کردن» و «ایئو» در جشنواره فیلم کارلووی واری
- کنسرت نمایش سی صد / گزارش تصویری
- مردی که خودِ زندگی بود و دیگر هیچ/ به بهانه سالروز درگذشت عباس کیارستمی
- نخستین آکادمی آنلاین استعدادیابی و مهارتآموزی ایران افتتاح شد
آخرین ها
- مردی که خودِ زندگی بود و دیگر هیچ/ به بهانه سالروز درگذشت عباس کیارستمی
- کنسرت نمایش سی صد / گزارش تصویری
- نشست هماندیشی دبیر جشنواره فیلم کودک با سینماگران / گزارش تصویری
- روایتهایی از زندگی معاصر/ نگاهی به سه فیلم «جویلند»، «تصمیم به ترک کردن» و «ایئو» در جشنواره فیلم کارلووی واری
- همراهاول، ارزانترین اپراتور آسیا برای حجاج
- وزیر ارشاد: نقض قانون، خط قرمز ماست/ هنرمندان از مجوزها تخطی نکنند
- آثار راهیافته به بخش داستانی کوتاه و نیمه بلند جشنواره فیلم شهر معرفی شد
- با حضور رئیس سازمان سینمایی؛ هیات امنای جدید مرکز گسترش معرفی شدند
- پروانه نمایش برای دو فیلم صادر شد
- نخستین آکادمی آنلاین استعدادیابی و مهارتآموزی ایران افتتاح شد
- سید جواد هاشمی مطرح کرد؛ سوءتفاهم با رقص یک گربه/ با گیشه ۵۰ میلیارد تومانی هم ضرر میکنیم!
- در سینماتک خانه هنرمندان ایران مطرح شد؛ چرا کسی «کریمر علیه کریمر» را جدی نگرفت؟/ فیلمی که در یادها ماند
- یک مسابقه طلایی برای شنوندگان رادیو
- اکران خصوصی فیلم روز ششم / گزارش تصویری
- هرج و مرج خانوادگی/ نگاهی به «بورنهلم لعنتی»، «پیهتا» و «احمقها» از بخشهای مسابقه جشنواره کارلووی واری ۲۰۲۲
- موج جدید کرونا در رادیو بررسی شد
- اثر مشترک آلبانو و فریمن منتشر شد
- فوت نویسنده «خشم اژدها»/ نی کوانگ درگذشت
- معرفی آثار راهیافته به بخش اقلام تبلیغات سینما در جشنواره فیلم شهر
- انتشار فراخوان چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر همزمان با عید قربان
- احیاکنندگان سینمای مستقل
- برادوی ماسک از چهرهها برداشت/ به خاطر هیو جکمن ماسک بزنید!
- گزارش تصویری/ آیین معارفه مدیرعامل جدید خانه هنرمندان ایران
- در آیین معارفه محمدمهدی عسگرپور چه گذشت؟/ آنچه باقی مانده و میماند «خانه هنرمندان ایران» است
- واکنش نصیریان به حذف دروس عمومی از کنکور/ زبان و ادبیات فارسی هویت و بخشی از شناسنامه ماست
- چشم انداز به بیماری های نادر در رادیو
- همراهی پزشکان با سپهر دانش در رادیو
- فوت کارگردان پیشگام تئاتر/ پیتر بروک درگذشت
- مدیر شبکه نسیم در نشست خبری مطرح کرد؛ سروش صحت ممنوعالفعالیت نیست/ تذکر به خطاهای برنامهها در فضای مجازی
- معرفی مستندهای جشنواره بینالمللی فیلمهای ورزشی