سینماسینما، سعیده خدابخش
با روحیه بد عمومی و وضعیت بدتر سینمای امروز، اکران آنلاین هم تا اینجای کار نتوانسته سینمای رنجور امروز را التیام ببخشد. من هم مانند بسیاری دیگر از دوستان که شیفته سینما هستند، انگار از سر تکلیف فیلمهایی را رصد میکنم که این روزها آنلاین اکران میشوند؛ اما به جرأت تا امروز و تا قبل از دیدن «سراسر شب» مؤتمن از تیتراژ اول فیلم منتظر بودم که تمام شود و بعد از خودم میپرسم؟ خب؟ که چه؟ چه اتفاقی افتاد، این اثر هنری-شما بخوانید این فیلم دمدستی- قرار بود چه بگوید؟ می خواست مخاطب را به چه فکری وا دارد.
از نظر نگارنده مخاطبان سینما دو نوع هستند کسانی که عاشق فیلم و سینما و تحلیل هستند و سینما جزئی از زندگیشان است و نوع دوم صرفاً فیلم را میبینند که سرگرم شوند، تقسیمبندی مخاطب جدی و عام را قبول ندارم. به نظرم هر دو نوع مخاطب جدی هستند و هیچکدام شوخی ندارند یکی میرود که به عشقش برسد، یکی میرود که سرگرم بشود. وقتی بتوانی با عناصری که در فیلم کنار هم میچینی در این روزگار سراسر تلخی کام هر دو نوع مخاطب را شیرین کنی اگر شاهکار نکرده باشی، کارستان کردی، فرزاد مؤتمن بعد از فیلم سینمایی «شبهای روشن» باز هم کارستان کرد، بعد از مدتها، منتظر نبودم تیتراژ پایانی را ببینم، فیلم آخر مؤتمن به اعتقاد برخی از منتقدان ادای دینی است به کارگردانان و فیلمهایی که مورد علاقه فیلمساز است، البته اگر این نظریه هم درست باشد اشکالی متوجه کلیت اثر نیست، اما «سراسر شب» امضای فرزاد مؤتمن را دارد. سکانسها، شکل فیلمبرداری، علاقه به شب، خلوت و بازی گرفتن از بازیگرانی که به لحاظ حرفهای حالا خودشان به تنهایی میتوانند یک فیلم را بدون نظر کارگردان جلو ببرند و کنترل و آرام کردن آنها کاری است که فرزاد مؤتمن در تمام فیلمهایش چه دوستشان بداریم یا نه انجام میدهد، پس نمیتوان گفت فیلم کپی از یک فیلمساز دیگر است، حالا اگر در کلیت اثر ردپایی از علاقه فیلمساز به گدار، بیلی وایلدر و … میبینیم نمی توانیم بگوییم این فیلم کپی است.
«سراسر شب» فیلمی است پیچیده و ساده نیز هم، همانطور که در ابتدای یادداشت هم گفتم میتواند به واسطه کولاژ و نوع روایت نظر مخاطب عاشق را همانقدر جلب کند که به خاطر حضور بازیگران مطرح نظر مخاطبی که می خواهد با سینما تفریح کند.
مؤتمن به ژانر وفادار نیست، شاید یکی از ویژگیهایی که او را از سایر فیلمسازان متمایز میکند همین است، هرگز در هیچکدام از آثارش، خودش را محدود به معنای واقعی ژانر نمی کند و فقط در راستای یک ژانر تمام فیلم را جلو نمیبرد.
«سراسر شب» تماشاچی را آزاد میگذارد که تصمیم بگیرد فیلم چگونه به پایان برسد، یک شب چگونه صبح بشود با چند کاراکتر پیچیده و شلوغش نمیکند شما به عنوان تماشاگر مابین فیلم اجازه نفس کشیدن دارید، نه ریتم نفس را بند می آورد و نه حوصله را سر میبرد نه نوآر است نه یک عاشقانه آرام اما اگر بخواهید تصمیم بگیرید در هر دو ژانر میتوانید «سراسر شب» را بگنجانید.
ویژگی بارز آخرین اثر مؤتمن این است که به تماشاگر احترام میگذارد، پایان فیلم از این دست نیست که مدت زمانی است مد شده و نامش را پایان باز میگذارند؛ اما تصمصم نهایی را توی صورت مخاطب هم نمی کوبد، برای مخاطب ارزش و احترام قائل میشود و چقدر مخاطب امروز سینما نیازمند این احترام است تا بار دیگر به سینما و فیلمساز اعتماد کند.
دوست دارم برای کسانی که این مطلب را میخوانند بگویم که کنترل کردن و بازی گرفتن از بازیگران حرفهای کاری به مراتب سختتر از کار کردن با آماتورهاست؛ در «سراسر شب» مؤتمن حواسش پرت الناز شاکردوست و امیر جعفری نمیشود، بازیگران بیکم و کاست در چهارچوبی که به خوبی پیداست، فیلمساز آن را مشخص کرده حرکت میکنند و تو دیگر مجذوب چهرهها نمیشوی و گوشت را تیز دیالوگها میکنی.
مؤتمن در تمام آثارش نشان داده که با سلوک و نوع فیلمبرداری هم میتواند حرفش را بزند اما برای امثال من که به قول ما سینماییها «دیالوگ باز» هستیم، «سراسر شب» میتواند جذاب باشد درست مانند «شبهای روشن» فیلمساز و دوستداران این نوع از سینما میتوانند معمای شب را در نام و جان این فیلمها تنفس کنند.
این روزها با حمایت از فیلمهای آنلاین می توانیم اندکی به سینما کمک کنیم. «سراسر شب» یک از آنهاست.

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- گفتوگوی سینماسینما با فرزاد مؤتمن/ در «سراسر شب»، ژانرها در هم آمیخته شدهاند
- در جستجوی چیزی که میتواند اصلاً وجود نداشته باشد/ نگاهی به فیلم «سراسر شب»
- گفتوگو با فرزاد موتمن/ «سراسر شب» به فیلمهای دیگر من هیچ شباهتی ندارد
- همزمان با اکران در آلمان؛ تیزر فیلم «سراسر شب» منتشر شد + تیزر
- این هفته ۲ فیلم جدید روی پرده میروند
- پایان فیلمبرداری «گشت ارشاد ۳» + عکس
- گفتوگو با فرزاد موتمن/ کاش آیندگان مرا با فیلم «سراسر شب» به یاد داشته باشند
- کاسبی با سوراخ مبل/ درباره فیلم «زیرنظر»
- معرفی بازیگر جدید فیلم «گشت ارشاد ۳» + عکس
- فرزاد موتمن: تا بیست سال آینده چیزی به اسم سالن سینما نخواهیم داشت
- «تیتی» در پایان مراحل فنی/ رونمایی از اولین تصویر الناز شاکردوست در این فیلم
- فرزاد موتمن: سینمای ایران با فیلم «سراسر شب» خصمانه برخورد کرد
- برترین بازیگران زن سال ۹۸ (۵)/ پانتهآ پناهیها، الناز شاکردوست
- انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران برترینهای خود را معرفی کردند/ «سرخپوست»، بهترین فیلم
- فیلمهای محبوب کارگردانان سینمای ایران در خانه هنرمندان به نمایش درمیآید
نظرات شما
پربازدیدترین ها
- فرهادیگرایی ِ افراطی؛ گمراهی در تقلید یا چگونه فیلمهای تلخِ آزاردهنده میسازیم!
- سینماسینما/ ژاک برال کارگردان ایرانی-فرانسوی درگذشت
- گفتوگو با افسر اسدی، برگزیده سیمرغ بازیگری هشتمین جشنواره فجر/ از جشنواره هشتم تنها یک سیمرغ برایم به یادگار ماند
- رهاش کن بره رئیس/ نگاهی به «یک دور دیگر»
- پادشاهی فرم
آخرین ها
- سینماسینما/ ژاک برال کارگردان ایرانی-فرانسوی درگذشت
- سکانس طلایی/ ابله
- برشهای کوتاه/ چگونه استانیسلاوسکی حرفه بازیگری را دگرگون کرد
- معرفی برندگان جوایز فیلم مستند «ایدا»/ جایزه بهترین مستند برای فیلمی به تهیهکنندگی اوباما
- سیری در «روح»/ Soul به روایت تصویر
- «سیاه باز» برای حضور در جشنواره فیلم فجر آماده میشود
- رهاش کن بره رئیس/ نگاهی به «یک دور دیگر»
- شایعهها درست نیست/ تام کروز برای کنترل کرونا ربات نخریده است
- فرهادیگرایی ِ افراطی؛ گمراهی در تقلید یا چگونه فیلمهای تلخِ آزاردهنده میسازیم!
- گفتوگو با افسر اسدی، برگزیده سیمرغ بازیگری هشتمین جشنواره فجر/ از جشنواره هشتم تنها یک سیمرغ برایم به یادگار ماند
- مهلت ارسال آثار به جشنواره هنر زنده است تمدید شد
- پادشاهی فرم
- داوران بخش مسابقه ملی جشنواره فیلم کوتاه تهران معرفی شدند
- مریم سعیدپور برنده جایزه طلایی مسابقه عکس میهودو شد
- میخوام دیده بشم، به هر قیمتی
- «سرزمین آوارهها» همزمان بهصورت پردهای و آنلاین اکران میشود
- کوتاه درباره بازی با حلقه زمانی/ اگر مرگی در کار نبود
- تعداد فیلمها در فهرست اولیه بخش بینالملل اسکار ۲۰۲۱ افزایش یافت
- آغاز عرضه آنلاین انیمیشن کوتاه «جبیر»
- ثبت زندگینامه «افسانه بایگان» در موزه سینما + ویدئو
- یادداشت یک دستیار کارگردان و برنامهریز سینما خطاب به شهاب حسینی
- بونگ جون-هو رئیس هیات داوران جشنواره ونیز شد
- «شمش طلا» با حضور ابراهیم حاتمیکیا کلید خورد
- برشهای کوتاه/ فیلم کوتاه طبقه بعدی
- روزهای پایانی تصویربرداری فصل دوم سریال «جلال»
- حافظ و فیلم-شعر «جاده»
- اجرای موسیقی زنده توسط لیدی گاگا و جنیفر لوپز در مراسم تحلیف جو بایدن/ تصمیم هالیوود برای حمایت از بایدن
- معرفی فیلمهای راهیافته به مسابقه بینالملل جشنواره فیلم کوتاه تهران
- بازیگر اسکاری به فیلم دیوید اُ راسل پیوست/ رامی ملک همبازی کریستین بیل شد
- جفایی که به عباس امیر انتظام شد/ تحریف واقعیت در یک سریال تاریخی
ملغمه اى بود از اغتشاشات ذهنى صاحب اثر و ترجمه وار . گفتگوها، موقعیتها، روابط … همه ترجمه وار.
اگر بودجه عمومى صرف ساخت چنین اثرى شده واقعن متاسفم.
انتخاب امیر جعفرى براى این نقش غلط بود