سینماسینما، سپیده ابرآویز
کاهانی فیلمساز طلسمشدهای است. ویکیپدیا دربارهاش نوشته که اولین فیلمش «آدم» توقیف شده. فیلم بعدیاش «آنجا» نیز به سرنوشت «آدم» دچار شده است. «هیچ» نیز همان راه دو فیلم قبلی را رفته و به جرم سیاهنمایی مجوز نمایش عمومی دریافت نکرده. «اسب حیوان نجیبی است» هم به مداخله ارشاد و شکایت نیروی انتظامی دچار شده است. «بیخود و بیجهت» هم به مشکلات زیادی برخورده و پنج فیلمنامه این فیلمساز نیز دچار حاشیه شدهاند. در کارنامه کاهانی تنها فیلم «بیست» توانسته پروانه نمایش بگیرد، که البته با استقبال خوب تماشاگران و جشنوارههای خارجی روبهرو شده است.
کاهانی فیلمساز صبوری است. او در فیلمهای «بیست»، «هیچ» و حتی «آدم» ثابت کرده سینما را میشناسد. قصه تعریف کردن بلد است و از پس دکوپاژ و میزانسن و اصول کارگردانی برمیآید. اما همین کاهانی حرفهای ناگهان «خانم یایا» را میسازد. اولین تصوری که بعد از خواندن ماجراهای کاهانی و فیلمهایش به ذهن میآید، این است که شاید «خانم یایا» یک دهنکجی باشد به تمام کسانی که تابهحال بر سر راه او مانع گذاشتهاند. شاید کاهانی آنقدر باهوش است که تصمیم گرفته با ساختن «خانم یایا» بگوید اگر فیلم بیخطر، بیموضوع، بیسانسور، بیتفکر میخواهید، حاصلش همین است. شاید هم برعکس از لجش، کارد به استخوانش رسیده و نوعی خودزنی کرده است. خواسته فقط از علاقهاش به فیلمسازی عقب نماند و فیلمی بسازد که دیگر گیر و گوری نداشته باشد، حتی اگر فاقد جذابیت موضوعی، حرفهای یا بصری باشد! این یکی از همان چیزهایی است که خوب است ناصر (رضا عطاران) فیلم بیاید و بگوید: سوال، واقعا چرا؟!
اگر بخواهیم تفکری را از فیلم (بهزحمت) بیرون بکشیم، اشارهای است به آدمهای بزدلی که حتی جرئت واقعی کردن فانتزیهایشان را هم ندارند. «خانم یایا» تلاشی است برای ساخت یک فیلم فانتزی. این تلاش میتواند باز حاصل همان دست به عصا راه رفتن کارگردان باشد. کاهانی ایدهای یک خطی دارد از دو باجناق که ظاهرا از طریق فضاهای مجازی با زنی به نام یایا در تایلند آشنا شدهاند و حالا با دروغ گفتن به زنهاشان خودشان را به تایلند رساندهاند. اما حتی از ملاقات با خانم یایا عاجزند و ترسوتر از آن هستند که از اتاق هتل بیرون بیایند و با دنیای واقعی پاتایا و احتمالا خانم یایا مواجه شوند و تا آخر فیلم هم با فانتزیشان در اتاق دربسته درگیرند. اما ناصر کجاست که بگوید: سوال، قرار دادن این آدمها در چنین موقعیتی چه ضرورتی دارد؟ جز این است که به دلیل همان زخمهای قبلی، فیلمساز موضوعی را – اگر در فانتزی نمیماند و واقعی میشد – به دلیل ترس از سانسور به نوعی دور زده و کوشیده حرفش را در دل یک کار بهظاهر فانتزی بزند.
سوال: آیا حرفش را زده است؟ خیر. «خانم یایا» اساسا حرف خاصی نمیزند. اصلا به دلیل عدم تمرکز بر یک موضوع و پراکندهگوییها و عدم موفقیت در ساخت فانتزی با قواعد آن، فیلم درنمیآید. بهخصوص که اصرار فیلمساز بر اینکه این فیلم کمدی و خندهدار نیست و آوردن این جمله در پوسترها و مواد تبلیغاتی فیلم مخاطب را بیشتر سردرگم میکند.
سوال: فیلم کمدی نیست، پس چرا بازیگرانش از تیم کمدیکارها انتخاب شدهاند؟ کمدی نیست؛ بسیار خب. خندهدار نیست؛ بسیار خب. سوال: پس چیست، گریهدار؟ اجتماعی؟ سیاسی؟ فلسفی؟ یا همان فانتزی که اصلا اتفاق نیفتاده است.
«خانم یایا» علاوه بر بازیگرانی که شبهه فیلم خندهدار را ایجاد میکنند، در طراحی پوستر هم کم نمیآورد و شکل و شمایل یک فضای کاملا کمدی را ارائه میدهد. البته این تنها خوششانسی فیلم است که باعث میشود تماشاگر به خیال یک فیلم خندهدار بلیت بخرد و به سالن سینما برود. گرچه متاسفانه اکثرا در نیمه اول فیلم سالن آرام آرام از تک و توک مخاطبانش خالی میشود.
«خانم یایا» فیلمی است که اصلا نه از جنس نگاه کاهانی است و نه از جنس تواناییهای او. فیلمی با ریتمی بسیار کند، عاری از قصه و فرم و تکنیک. با صحنههای اغراقشده که منطق معناداری پیدا نمیکند. مثل صحنهای که مرتضی (حمید فرخنژاد) به سر ناصر داروی رویش مو میریزد یا سکوتهای طولانی و نگاههای بلاهتآمیز مرتضی و ناصر به هم در ۱۰، ۱۵ دقیقه اول فیلم.
کاهانی حتی اگر در «خانم یایا» قواعد را به هم ریخته باشد و دنبال الگوی فیلمنامه سید فیلدی نباشد و به نقطه عطف و اوج و پرده اول و دوم و سوم معتقد نباشد، باید به جای آن طرحی نو درانداخته و بدعتی بنا کرده باشد.
سوال: آیا بدعتی اتفاق افتاده است، آیا جایگزینی به جز یک روایت تخت و بیرمق آورده است؟ باز هم باید گفت خیر.
«خانم یایا» فیلمی است که حتی در تدوین مجدد هم ستارهای نمیگیرد. بزرگترین مشکل فیلم بلاتکلیفی و سردرگمی در انتخاب ژانر است. فانتزی اتفاقا از ژانرهایی است که در سینمای ایران کمتر به آن پرداخته شده و جای کار دارد، اما سوال: آیا «خانم یایا» یک فانتزی شسته رفته و جذاب است؟ پاسخ را آمار استقبال مخاطب نشان میدهد
منبع: ماهنامه هنروتجربه
![](/wp-content/themes/cinemacinema/img/tel.gif)
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- فیلم جدید عبدالرضا کاهانی در بخش مسابقه ادینبورگ
- تقلید زندگی/ نگاهی به فیلم «ارادتمند؛ نازنین بهاره تینا»
- قاچاق فیلم عبدالرضا کاهانی؛ «ارادتمند نازنین بهاره تینا» هم منتشر شد
- «ابوالهولِ» ایرانی به کانادا میرود
- فیلم جدید کاهانی در بخش مسابقه جشنواره شانگهای
- مخالفت کاهانی با نمایش فیلم ارادتمند نازنین بهاره تینا در جشنواره هنر زنده است
- کاهانی : قول میدهم در جنگ نابرابر با ارشاد، راهی برای نمایش فیلمم پیدا کنم
- اعتراض عبدالرضا کاهانی به حذف تصاویر مهناز افشار در تبلیغات فیلمها
- از تنش تا پالایش/ نگاهی به فیلم «مغزهای کوچک زنگزده»
- اختصاصی سینماسینما/ عبدالرضا کاهانی در یک فیلم مکزیکی بازی میکند + عکس
- من آشغالها را دوست دارم / نگاهی به فیلم «آشغالهای دوستداشتنی»
- افسون شده در هزارتوی خیال!/ نگاهی به فیلم «جنبل»
- عبدالرضا کاهانی فیلم تازه خود را در ایران میسازد
- هرکی اینجا بمونه، گم میشه!/ نگاهی به فیلم «دو لکه ابر»
- فیکشن بودن را فریاد بزن/ نگاهی به فیلم «گزارش فرار یوسفی»
نظر شما
پربازدیدترین ها
- یادداشت کیوان کثیریان؛ کلی آیهی یأس و یک آرزو/ درباره انتخاب وزیر ارشاد دولت چهاردهم
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با نادر ساعیور به بهانه حضور فیلمش در بخش جنبی جشنواره ونیز/ انسان دشواری وظیفه است
- سعید راد درگذشت
- بلوغ طلاق/ به بهانه نمایش دو سریال «افعی تهران» و «در انتهای شب»
- مراسم اکران خصوصی فیلم ساعت ۶ صبح / گزارش تصویری
آخرین ها
- عشق از راه میرسد/ نگاهی به فیلم «چرا گریه نمیکنی؟»
- معرفی فیلمهای سارایوو ۲۰۲۴/ ۵۴ فیلم در ۴ بخش رقابت میکنند
- فیلم استیو مککویین پایانبخش جشنواره نیویورک ۲۰۲۴ شد
- دو جایزه جشنواره ایتالیایی به «سرنوشتِ» ایرانی رسید
- مراسم اکران خصوصی فیلم ساعت ۶ صبح / گزارش تصویری
- «درون بیرون ۲» پرفروشترین انیمیشن تاریخ شد/ عبور از «یخ زده ۲»
- گفتوگو با مدیر جشنواره ونیز؛ سینما همچنان مؤثرترین راه برای اندیشیدن به دنیای معاصر است
- بهترین مستندهای سال در فهرست نهایی جوایز مستند بریتانیا ۲۰۲۴
- مراسم تشییع زنده یاد سعید راد / گزارش تصویری
- ستارهای که عاشق وطنش بود؛ بدرقه سعید راد به خانه ابدی
- واکنش وزیر ارشاد به انتقادات سینماگران از یک مصوبه
- به مناسبت آغاز ششمین سال فعالیت سوینا منتشر میشود؛ نسخه ویژه نابینایان «راتاتویی» با صدای محسن بهرامی
- بلوغ طلاق/ به بهانه نمایش دو سریال «افعی تهران» و «در انتهای شب»
- پدر، عشق و پسر/ درباره علیرضا داوودنژاد و «در انتهای شب»
- اعلام فیلمهای جشنواره ونیز؛ «شاهدِ» ایرانی در بخش افقها
- «مرد نمکی» به مثابه یک جریان بوروکراتیک
- جشنواره درسدن به «پریسان» ۳ جایزه داد
- نمایش «پیانو» در جشنواره «بچههای مارانو»
- سینمای ایران تیرماه امسال ۱۲۰ میلیارد فروخت
- سه نمایش جدید روی صحنه عمارت نوفل لوشاتو
- انتشار قسمت دوم نسخه ویژه نابینایان «هزار دستان» با صدای بهروز رضوی
- گفتوگوی اختصاصی سینماسینما با نادر ساعیور به بهانه حضور فیلمش در بخش جنبی جشنواره ونیز/ انسان دشواری وظیفه است
- فیلمهای بخش هفته منتقدان ونیز معرفی شدند/ فیلم یک سینماگر ایرانی در لیست
- انیمیشن ایرانی نامزد «گل طلایی» چینی شد
- «۱-» در آمریکا رقابت میکند
- سعید راد / گزارش تصویری
- معرفی بازیگران نمایش «رگتیچ»/ آغاز بلیت فروشی
- نمایش و تحلیل فیلم «ساز دهنی» امیر نادری در بنیاد حریری
- سعید راد درگذشت
- انتشار عکس گریم متفاوت رضا عطاران/ «قیف» اکران میشود