سینماسینما، محمدرضا مقدسیان
محمدکارت به واسطه‌ی فیلم‌های کوتاه و مستندی که ساخته است در سینمای فیلم مستند و کوتاه ما کسی است که از پایه شروع کرده و قدم به قدم بالا آمده و زبان خودش را برای فیلم‌سازی پیدا کرده است. در عرصه مستند و فیلم کوتاه جوایز زیادی را کسب کرده و الان وقت مناسبی بود که فیلم بلندداستانی‌اش را بسازد.
شنای پروانه تا به اینجا یکی از قابل اعتناترین فیلم‌های حاضر در جشنواره است. محمد کارت یک اتمسفر مشخصی را می‌پسندد و آن سراغ گرفتن از شخصیت‌های بافت جنوب شهر یا کسانی که با برخی از آسیب‌های اجتماعی درگیری دارند.
ویژگی مهمی که در سینمای محمد کارت وجود دارد این است که محمد کارت شخصیت و موقعیت‌های فیلم‌های خودش را کاملا حس می‌کند و به قول معروف با شخصیت‌ها همدل و همنشین می‌شود، بعد آن موقعیت را به یک موقعیت دراماتیزه و داستانی تبدیل می‌کند. شنای پروانه هم از این قاعده مستنثنی نیست.
ظاهر شنای پروانه شاید در ادامه‌ی فیلم‌هایی مثل ابد و یک روز، متری شیش و نیم باشد، اما این فقط در ظاهر است در اصل اگر کارنامه‌ محمد کارت را دنبال کنیم می‌بینیم که خیلی پیش از اینکه موج ابد و یک روز سازی و متری شیش و نیم‌سازی در سینمای ایران رواج پیدا کند، محمد کارت این سینما را دنبال می‌کرده.
جدای از این شباهت ظاهری، شکل نگاه محمدکارت به سوژه‌ها کاملا با آن چیزی که در ابد و یک روز یا متری شیش و نیم دیدیم، متفاوت است. هسته اصلی داستان یک خانواده‌ست و محور اصلی داستان یک قهرمان. یعنی ما یک قهرمانی داریم که در دل یک فضای آسیب دیده زندگی می‌کند. اما این اتفاق در بستر خانواده‌ای رقم می‌خورد که انواع و اقسام شخصیت‌ها در این بستر وجود دارد. به واسطه‌ی این مدل از داستان‌پردازی آن انگ غیرقابل فهم سراغ گرفتن از آسیب‌های اجتماعی و سیاه‌نمایی از فیلم «شنای پروانه» جدا می‌شود و قابل الصاق نیست.
نکته‌ دیگر فیلم این است که محمد کارت یک موقعیت واقعی را برای ساختن فیلم انتخاب کرده است و یک سری شخصیت‌هایی که در جنوب شهر زندگی می‌کنند، اما آن چیزی که مهم است تلخ و سیاه‌نمایی نشان ندادن این موقعیت‌هاست و اتفاقا سراسر فیلم حکایت از قهرمانی دارد و فیلم در بستری مطرح می‌شود که طعنه بر سینمای معمایی می‌زند بیش از آنکه بخواهد از سینمای اجتماعی و تلخ سراغ بگیرد.
در مرحله فیلمنامه و در مرحله کارگردانی محمد کارت موفق است. تجربه او در سینمای مستند و شناخت دقیق شخصیت‌هایی از این جنس که در این فیلم مشاهده می‌کنیم، باعث شده است با ترکیب بازیگران حرفه‌ای که بسیار جذاب ایفای نقش می‌کنند و بازیگرانی که خیلی مطرح نیستند که بخاطر تجربه زیسته خود هم‌سو و هم‌خون شدند با فیلم، فضایی بسیار واقع‌نما را رقم بزند.
با نگاه اینکه این فیلم یک فیلم اول است، قطعا بی‌نقص نیست و با برطرف شدن ایرادات جزئی در کارگردانی و دیالوگ نویسی این فیلم، شاید «شنای پروانه» به یک فیلم بسیار بسیار خوب تبدیل می‌شد. اما در مجموع این فیلم بسیار قابل قبول است و به عنوان یک فیلم اول قابل اعتناست.

منبع: سانس ویژه