سینماسینما، الهام کوهی
نکتهای که در بررسی آثار هنرمندان بسیار مشهود است این است که آثار ضعیف نه صرفا محدود به هنرمندان تازهکار که در موارد زیادی نیز مربوط به کسانی بوده که اسم و امضایشان اعتبار و تضمین اثر است. دلیلش نیز کاملا مشخص است. اعتمادی که هنرمند صاحب نام به واسطه آثار قبلی دارد او را به درجهای میرساند که خود را از آموزش و یادگیری و تلاش برای خلق آثاری متفاوت بینیاز میدارد و هنرمند میپندارد این اعتبار و نام اوست که سبب دیده شدن اثرش شده نه خود اثر و هرچه خلق کند مثل سابق محبوب خواهد بود. این مسئله زمانی که هنرمند اثری شاخص در کارنامه خود داشته باشد به اوج خود میرسد و ترس از خلق اثری متفاوت و تصور موفقیت الگوی قبلی در صورت ساخت اثر مشابه سبب میشود هنرمند در دام تکرار بیفتد و از اثر شاخص قبلی خود کپیهای متعدد بسازد. نمونههای این موضوع در سینما و بخصوص سینمای ایران بسیار زیاد است. کارگردانهای مطرحی که در دام اسم خود افتادهاند و به خاطر برندی که از خود ساختهاند خود را بینیاز از یادگیری میدانند. از خائن کشی کیمیایی و مرد بازنده مهدویان در جشنواره فجر تا جزیره سیروس مقدم و اخیرا جیران حسن فتحی در شبکه نمایش خانگی؛ چیزی که بیننده در دوقسمت ابتدایی منتشر شده از جیران شاهد آن است دقیقا همین مسئله است. تلاش کارگردان برای ساخت کپی بهتری از اثر قبلی. و کارگردان برای اینکه ریسک کار خود را پایینتر بیاورد دقیقا از همان زوج موفق هنری ایزدیار- فتحی سریال قبلیاش به امید موفقیت مجدد استفاده کرده است و در این میان مهم نیست داستان جیران دستخوش تغییراتی شود که اصل قصه را عوض کند، بلکه در ذهن کارگردان مهم رضایت مردم و ساخت عاشقانهای بهتر از آثار قبلی است و حسن فتحی برای نیل به این هدف قصه و تاریخ را فدا میکند. اما چیزی که بیننده در این دو قسمت شاهد بوده است سریالی است که نه تاریخی است، نه عاشقانه و نه شاخص. بلکه صرفا تلاش کارگردان است برای رسیدن به همان نقطه اوجی که قبلا به آن رسیده بود.
تغییر رویدادها و شخصیتها و اضافه کردن شخصیتهای فرعی برای نیل به اهداف دراماتیک در فیلم و سریال مسئلهای است که در اکثر آثار تاریخی رخ میدهد و این مسئله در صورت اشاره به تغییرات یاد شده در تیتراژ فیلم امری رایج است و اینکه جیران هم مثل هر فیلم و سریال تاریخی دیگر دقیقا منطبق بر واقعیت نباشد اساسا نقطه ضعفی برای سریال نیست اما چیزی که در نگارش داستانهای تاریخی حائز اهمیت است این است که این تغییرها نباید تضادی با داستان داشته و قصه را دگرگون کنند و اصولا زمانی نویسنده و کارگردان این تغییرات را در داستانش اعمال میکند که چارهی دیگری نداشته باشد. چیزی که در مورد جیران به هیچ وجه مصداق ندارد. ساخت مثلث عشقی میان سیاوش- جیران و ناصرالدین شاه علاوه بر اینکه اصل داستان را دچار تغییرات ناخواسته کرده، در زیبایی قصه نیز تاثیری نداشته و بالعکس سریال را در حد فیلمهای مثلث عشقی تینیجری پایین آورده و در ذوق مخاطب میزند، به حدی که از نظر مخاطب به تصویر کشیدن واقعیت تاریخی داستان میتوانست بیشتر از رابطه عاشقانه لوس و تکراری میان جیران و سیاوش اثر کند.
همواره در ساخت هر محصول و اثری معطوف شدن و توجه بیش از اندازه به یک وجه، سازنده را از پرداختن به سایر وجوه باز میدارد و این مسئله در سریال جیران هم قابل لمس است. به نظر میرسد تنها تمرکز حسن فتحی بر این بوده که مثلث عشقی جذابتر از ساخته قبلی خود بسازد و به همین دلیل هم سراغ خدیجه خانوم تجریشی رفته است و این مسئله برای کارگردان به حاشیهی جذابتر از متن تبدیل شده و باعث شده مسائل مهمی چون گویشهای ناهمگون بازیگران که گاه تاریخی است و گاه امروزی و رابطهی مصنوعی و نمایشی سیاوش و جیران و بازی تصنعی رادان مورد غفلت قرار گیرد زیرا که در نظر کارگردان مثلث عشقی که به آن پرداخته شده به قدری جذاب است که این نقصها به چشم نیاید اما بالعکس ضعفهای یاد شده به قدری عمیق است که هر داستان جذابی را در خود غرق کند.
ناهمگونی و دوگانگی در سریال صرفا محدود به دیالوگها نبوده و مخاطب در همان نگاه اول احساس میکند که با دو فیلم متفاوت با دو کارگردان مختلف روبهروست. بخش دربار و اتفاقات آن که به نظر میرسد تحریرش به عهده احسان جوانمرد باشد و بخش دیگر مربوط به جیران و قصهی عاشقانه سریال که قصه محبوب حسن فتحی است و این دو قصه از همه نظر ناهمگون در هم ادغام شدهاند و یکدستی در آن دیده نمیشود. این ناهمگونی به ویژه هنگام مواجهه جیران با ناصرالدین شاه به اوج خود میرسد و ضعف و ناهماهنگی سریال را بیش از پیش آشکار میکند.
به نظر میرسد تبعیت از الگوهایی که زمانی تضمین کننده استقبال و دیده شدن از آثار سینمایی و تلویزیونی بوده با توجه به تغییر ذائقه مخاطب دیگر پاسخگوی مخاطب امروزی نیست و فیلمسازها برای رها شدن از ورطه تکرار و کپی از آثار گذاشته باید دل به دریا بزنند و سراغ قصهها و تاکتیکهای جدیدتر بروند.

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- ماجرای خدیجه خانم تجریشی/ مروری بر نقاط قوت و ضعف مجموعه «جیران»
- فرصت از دست رفته/ نگاهی به فیلم «مغز استخوان»
- هزار داستان/ نگاهی به فیلم «علفزار»
- کنسرت-نمایش «سیصد» با بازی بهرام رادان روی صحنه میرود
- «مغز استخوان»؛ فاقد هسته مرکزی دراماتیک
- یک آس و نیم/ نگاهی به فیلم «مرد بازنده»
- پروانه نمایش برای دو فیلم صادر شد
- فیلمبرداری «چرا گریه نمیکنی؟» به پایان رسید
- اکران سه فیلم تازه از ۷ اردیبهشت/ آیا تنور اکران گرم میشود؟
- سرنوشت نامعلوم آخرین فیلم حسن فتحی/ آیا «مست عشق» بالاخره اکران میشود؟
- نسخه ویژه نابینایان سریال «جیران» با صدای گلاره عباسی منتشر میشود
- سرمایههای فرهنگی خود را ارج نهیم/ درباره برنامه «مهمونی»
- تنهاییِ یک مرد/ نگاهی به فیلم «مرد بازنده»
- هزینه این شکستها را چه کسی حساب میکند؟/ سال ۱۴۰۰، سال ناکامی سریالهای شبکه نمایش خانگی
- مریلا زارعی؛ واقعیترین مهدعلیا
نظر شما
پربازدیدترین ها
- خبرهایی از جشنواره لوکارنو/ شهرام مکری داور بخش عملکرد اول شد
- واکنش رضا کیانیان به اظهارات توهین آمیز حسن عباسی درباره فوتبالیست ها
- ماجرای خدیجه خانم تجریشی/ مروری بر نقاط قوت و ضعف مجموعه «جیران»
- برای مجوز کارگردانی باید ۱۰۰ امتیاز گرفت/ تغییر در فرمول امتیازدهی
- اطلاعیه ادارهکل هنرهای نمایشی؛ تئاتریها بدون پروانه نمایش تمرین و هزینه نکنند!
آخرین ها
- سینماسینما/ پسر هالیوود/ برترین بازیهای تام کروز به مناسبت تولد شصت سالگیاش
- خبرهایی از جشنواره لوکارنو/ شهرام مکری داور بخش عملکرد اول شد
- «نان مقدس» برنده جایزه دومین جشنواره فیلم کُردی مسکو شد
- ماجرای خدیجه خانم تجریشی/ مروری بر نقاط قوت و ضعف مجموعه «جیران»
- اطلاعیه ادارهکل هنرهای نمایشی؛ تئاتریها بدون پروانه نمایش تمرین و هزینه نکنند!
- واکنش رضا کیانیان به اظهارات توهین آمیز حسن عباسی درباره فوتبالیست ها
- مدیر جشنواره فیلمهای ایرانی پراگ، جایزه جشنواره کارلووی واری را گرفت
- برای مجوز کارگردانی باید ۱۰۰ امتیاز گرفت/ تغییر در فرمول امتیازدهی
- “گل یا پوچ” در رادیو نگاه تازه ای به اعتیاد دارد
- مردی که خودِ زندگی بود و دیگر هیچ/ به بهانه سالروز درگذشت عباس کیارستمی
- کنسرت نمایش سی صد / گزارش تصویری
- نشست هماندیشی دبیر جشنواره فیلم کودک با سینماگران / گزارش تصویری
- روایتهایی از زندگی معاصر/ نگاهی به سه فیلم «جویلند»، «تصمیم به ترک کردن» و «ایئو» در جشنواره فیلم کارلووی واری
- نشست خبری جشنواره عروسکی / گزارش تصویری
- همراهاول، ارزانترین اپراتور آسیا برای حجاج
- وزیر ارشاد: نقض قانون، خط قرمز ماست/ هنرمندان از مجوزها تخطی نکنند
- آثار راهیافته به بخش داستانی کوتاه و نیمه بلند جشنواره فیلم شهر معرفی شد
- با حضور رئیس سازمان سینمایی؛ هیات امنای جدید مرکز گسترش معرفی شدند
- پروانه نمایش برای دو فیلم صادر شد
- نخستین آکادمی آنلاین استعدادیابی و مهارتآموزی ایران افتتاح شد
- سید جواد هاشمی مطرح کرد؛ سوءتفاهم با رقص یک گربه/ با گیشه ۵۰ میلیارد تومانی هم ضرر میکنیم!
- در سینماتک خانه هنرمندان ایران مطرح شد؛ چرا کسی «کریمر علیه کریمر» را جدی نگرفت؟/ فیلمی که در یادها ماند
- یک مسابقه طلایی برای شنوندگان رادیو
- اکران خصوصی فیلم روز ششم / گزارش تصویری
- هرج و مرج خانوادگی/ نگاهی به «بورنهلم لعنتی»، «پیهتا» و «احمقها» از بخشهای مسابقه جشنواره کارلووی واری ۲۰۲۲
- موج جدید کرونا در رادیو بررسی شد
- اثر مشترک آلبانو و فریمن منتشر شد
- فوت نویسنده «خشم اژدها»/ نی کوانگ درگذشت
- معرفی آثار راهیافته به بخش اقلام تبلیغات سینما در جشنواره فیلم شهر
- انتشار فراخوان چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر همزمان با عید قربان