اول «انقلاب جنسی»، حالا هم «پول و پورن». دیدن این عناوین روی فیلم‌هایی که در داخل ایران ساخته و توزیع می‌شوند، ذهن‌های کنجکاو را به سمت چگونگی مجوزگرفتن آنها می‌برد.به گزارش سینماسینما، در مقابل تولید مستندهایی از این قبیل، این پرسش ایجاد می شود که در کدام سازوکار، اجازه ساخت به چنین مستندهایی داده شده است؟ ابهام‌ها زمانی بیشتر می‌شود که فیلم‌هایی که پشت در شورای پروانه نمایش صف کشیده‌اند، هر روز فهرستشان طویل‌تر می‌شود.
از فقر و فحشا تا انقلاب جنسی
صحبت از مستند جنجالی که می‌شود، ذهن‌ها به «فقر و فحشا» کشیده می‌شود؛ مستندی به کارگردانی مسعود ده‌نمکی که در سال ۱۳۸۳ ساخته شد. فقر و فحشا که نخستین ساخته کارگردانش بود، به موضوع فاصله طبقاتی و قاچاق زنان ایرانی می‌پرداخت. این فیلم هرگز اکران عمومی نشد و اکران خصوصی آن که قرار بود در یکی از فرهنگ‌سراهای تهران انجام شود، لغو شد؛ اما سی‌دی قاچاق آن در بازار به فروش رفت. نیروی انتظامی از مسعود ده‌نمکی برای ساخت این فیلم شکایت کرد، اما در نهایت ده‌نمکی در دادگاه تبرئه شد. بیش از یک دهه از زمان ساخت و توزیع «فقر و فحشا» گذشته، بااین‌حال گویا ورق برگشته و این قبیل سوژه‌ها برای عده‌ای از کارگردانان ممنوعه نیست؛ از جمله حسین شمقدری، فرزند جواد شمقدری، رئیس اسبق سازمان سینمایی که با ساخت مستند جنجالی «انقلاب جنسی» پا جای پای ده‌نمکی گذاشته است. تازه‌ترین اثر این فیلم‌ساز جوان که از سوی مؤسسه آرمان‌مدیا به‌صورت اینترنتی توزیع شده؛ آزادی‌های جنسی را در ایران نمایش می‌دهد. این مستند، با طرح جمله «امروز ما در ابتدای مسیری هستیم که غرب از ٢٠٠ سال پیش در راه آزادی‌های جنسی طی کرده‌ است»، زنگ خطر را به صدا درآورده. «انقلاب جنسی» با نگاهی متفاوت به زیست جنسی مردم هلند، فرانسه و اسپانیا تلاش می‌کند مخاطب را نسبت به دنیای غرب آ‌گاه‌تر کند. «آرمان‌مدیا» در حالی این مستند را پس از میراث آلبرتا ٣ تولید و منتشر کرد که بنابر دستور کارگروه مصادیق محتوای مجرمانه، روز ٣٠ شهریور لینک دانلود آن غیرفعال شد و فیلم اجازه انتشار نیافت؛ هرچند این ممنوعیت، کوتاه بود و به ٢۴ ساعت هم نرسید و آن‌طور که «مشرق‌نیوز» خبر داد، «با تعامل آرمان‌مدیا و کمیته فیلترینگ، ایرادها رفع و مسئله پیش‌آمده مرتفع شد». عرضه مستند «انقلاب جنسی» در حالی از یازدهم شهریور به صورت اینترنتی آغاز شد که رسانه‌های اصولگرا فیلم را «پرداختی جسورانه به موضوع بحران جنسی در کشور» دانسته بودند.
حسین شمقدری، فرزند جواد شمقدری، رئیس اسبق سازمان سینمایی، با اینکه مهندسی را در دانشگاه شریف خوانده، اما خروجی او از این دانشگاه بیشتر از اینکه یک مدرک تحصیلی باشد، مستند جنجالی «میراث آلبرتا» بود؛ روایتی از تلخ و شیرین مهاجرت نخبگان به آن‌سوی مرزها و تحصیل و کار در دانشگاه‌ها و مراکز علمی و صنعتی کشورهای غربی. این مستندساز در گفت‌وگو با مهر در پاسخ به سؤالی درباره نسبتش با جواد شمقدری و بازبودن دستش در انتخاب سوژه‌های خاص گفته بود: «به‌هرحال بی‌تأثیر نبوده است! برخی جاها با این دید که ما در دایره نزدیکان خودشان حساب می‌شویم، بیشتر اعتماد می‌کنند، ولی عکس آن هم وجود دارد و در جاهایی حتی برخوردهای بیشتر و تندتری هم با ما صورت می‌گیرد، چون یک روز دولت احمدی‌نژاد است و روز دیگری دولت فرد دیگری و برخوردهای سیاسی همچنان وجود دارد، برخوردها، چه حمایتی و چه مخالفتی باشند؛ خوب نیستند…».
 و حالا «پول و پورن»
آن‌طور که «تابناک» گزارش کرده، پس از رونمایی و عرضه مستند «انقلاب جنسی»، ساخته حسین شمقدری، به‌تازگی مستند «پول و پورن»، به کارگردانی مهدی نقویان و تهیه‌کنندگی مرکز مستند سوره حوزه هنری در مرحله عرضه قرار دارد. این مستند درباره سفر زنان ایران به امارات متحده عربی و شکل‌گیری باندهای ایرانی فحشا در دوبی است. رونمایی از یک مستند عریان درباره باندهای ایرانیِ فحشا در دوبی، در شرایطی رخ می‌دهد که سازمان سینمایی با ساخت یک فیلم سینمایی که به شکلی گذرا به این ماجرا و ریشه‌هایش پرداخته بود (لاتاری) مخالفت کرد؛ رویکردی که به اعتقاد نویسنده این سایت، به‌واسطه «نبود مدیریت یکپارچه فرهنگی در سطح کشور و عدم تسلط بر حوزه‌های تحت مسئولیت این مجموعه» است. ناگفته نماند که پس از آنکه محمدحسین مهدویان، کارگردان «لاتاری»، تهیه‌کننده فیلمش را تغییر داد و با محمود رضوی به‌عنوان تهیه‌کننده به توافق رسید، با چنین واکنشی از سوی جمال شورجه، عضو شورای پروانه ساخت، مواجه شد: «تغییر تهیه‌کننده با توجه به تأثیری که در داستان و مسیر فیلم می‌گذارد، در تصمیم شورای پروانه ساخت قطعا مؤثر است!».
کاهانی و فشن‌شوهای زیرزمینی
عبدالرضا کاهانی، کارگردان سینما، به‌تازگی در گفت‌وگویی مفصل با فرانس ۲۴، از محدودیت‌های ساخت فیلم در ایران، شیوه‌های دورزدن خطوط قرمز و سرنوشت فیلم‌های اخیرش گفته است. او تأکید کرده خطوط قرمز در سینمای ایران بستگی به اشخاص دارد و یادآور شده سوژه‌ای که قصد ساختش را داشته، کارگردانی دیگر ساخته است. کاهانی دراین‌باره گفته: «سال ۲۰۱۱ تصمیم گرفتم که فیلمی درباره فشن‌شوهای زیرزمینی در ایران بسازم، اما درخواست من رد شد، چندی بعد کارگردانی دیگر فیلمی با همین سوژه ساخت.
زمانی که به این مسئله اعتراض کردم، گفتند او می‌تواند دراین‌باره فیلم بسازد، اما ما می‌دانیم فیلمی که تو در این رابطه بسازی قابل‌نمایش نخواهد بود». کارگردان «ارادتمند، نازنین، بهاره، تینا»، در این گفت‌وگو علاوه بر برخی مضامین سیاسی، نزدیک‌شدن به مشکلات، از جمله مفاسد را هم خط قرمز می‌خواند.
***
حال باید سؤال کنیم، درحالی‌که پرونده فیلم‌های «توقیفی» به‌خاطر خطوط قرمز هر روز قطورتر از قبل می‌شود، چرا این خطوط برای برخی فیلم‌سازان، به کمربندی سبز تبدیل شده است؟

منبع: شرق