بی شک علی حاتمی یکی از استثنایی ترین هنرمندان مملکت مان، ایران است: او تفکر شرقی ایرانی داشت و تلاش می کرد در آثارش هم این تفکر مبتنی برجست وجوی هویت ملی متجلی شود.
باید گفت به کار بردن این نگاه در سینما بسیار دشوار است چراکه اول باید تعریف دقیقی از واژه هویت داشته باشیم تا بعد بتوانیم این واژه را در سینما و لابه لای مفاهیم فیلم جاری کنیم.
در مورد اطلاعات و دانش گسترده علی حاتمی باید گفت تنها مطالعه به او کمک نمی کرد، این فیلمساز فقید اطلاعات و دانش خود را از زندگی اجتماعی و تاریخ این سرزمین دریافت می کرده. ذهن جست وجوگر علی حاتمی با تاریخ و فرهنگ ایران پیوند عجیبی داشت که او را تبدیل به هنرمندی ممتاز کرد به همین دلیل است که او سینماگری تکرارناشدنی است: هرچند برخی ها تلاش کردند برای علی حاتمی در سینما بدل بتراشند اما نتوانستند: دلیلش هم این است که علی حاتمی متعلق به دوره ای بود که سینماگرانی چون مسعود کیمیایی ، داریوش مهرجویی، عباس کیارستمی و بهمن فرمان آرا در آن دوره ظهور کرده بودند. نوجوانی این نسل از فیلمسازان مصادف با کودتای ٢٨ مرداد و فضای سیاسی آن زمان بود، نشریات متعدد، جنگ احزاب و… همه آنها در این فضا رشد کردند این فیلمسازان به لحاظ کاری هیچ کدام شان شبیه هم نبودند و هرکدام شناسنامه منحصر به فرد خودشان را داشتند: لذا هرگونه تلاش برای بدل سازی این هنرمند بیهوده است. به یاد دارم که ابتدای سال ٧٠ کلاس فیلمنامه نویسی داشتم که روزی علی حاتمی میهمان من در این کلاس بود: یکی از شاگردانم از او پرسید که این دیالوگ های زیبا و مثل هایی که در فیلم های تان به کار می برید چطور به ذهن تان می رسد. او در پاسخ گفت: من مادربزرگ پیری داشتم که شب ها برای ما قصه تعریف می کرد، من وقتی قصه او را گوش می کردم جملاتش را یادداشت می کردم: تمام آن یادداشت ها امروز به گنجینه ای از جملات و کلمات تبدیل شده است. اما امری که باعث شد او در سینمای ایران ماندگار بماند اینکه علی حاتمی و همنسلانش سینمای ایران را از فضای فیلمفارسی و داستان های آبکی عبور دادند و به سینما شان و منزلت تاریخی اجتماعی بخشیدند. با این حال خیلی ها علی حاتمی را متهم کردند که او تاریخ را تحریف می کند. علی حاتمی هم به آنها پاسخ داد که من تاریخ نگار نیستم و من هنرمندم. هنرمند قرار نیست تاریخ را مو به مو روایت کند بلکه باید از موضوعات تاریخی برای بیان حرف هایی متفاوت بهره ببرد: کاری که شکسپیر کرد.
روز افتتاحیه شهرک سینمایی غزالی من هم حضور داشتم آن روز جمعیت زیادی برای این مراسم آمده بودند، به یاد دارم که فیلم مستندی از چگونگی مراحل ساخت این شهرک نمایش داده شد. باید بگویم که اعتماد به نفس بالای علی حاتمی باعث شد این شهرک و سریال هزار دستان ساخته شود: تکیه بر چنین اراده ای باعث شد او در زمان جنگ به رییس تلویزیون آن زمان برای ساخت یک سریال با مضمون تاریخی پیشنهاد ساخت یک شهر را بدهد و علی حاتمی بتواند فیلم های ماندگار بسازد. علی حاتمی رفت، هیچ وقت هم بر نمی گردد: مهم این است که سینما به سمت ساخت فیلم هایی برود که اسمش را ملی بگذاریم، کاری که علی حاتمی برای سینمای ایران کرد ولی متاسفانه الان وضعیت سینما برعکس شده فیلمسازان جوان بیشتر فیلم های یک بار مصرف می سازند در حالی که سالی یک بار «سوته دلان» را می بینم، فیلم «مادر» را هر بار که می بینم گریه می کنم، ببینید این تاثیر چگونه است که فیلم بعد از مرگ سازنده اش هم به حیات خودش ادامه می دهد. این همان درس بزرگی است که علی حاتمی به همه ما داد.
*منتقد
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- سینمای ملی ایران را تعریف کنید و شکل آن را بکشید
- ۱۹ هنرمند زن بر اساس جمله علی حاتمی ایران را تصویر کردند
- داستان ۴۷۱۱ و فیلم «مادر» زنده یاد علی حاتمی
- گفتوگوی سینمایی نسلها/ نگاهی به مستند «موج نو»
- یکی از یادگاریهای علی حاتمی در موزه سینما/ دفترچه دیالوگهای «حاجی واشنگتن» + عکس
- حسن فتحی ، علی حاتمی و تحریف تاریخ
- گرامیداشت یاد علی حاتمی در برنامه سینماتک خانه هنرمندان/ نعمتالله: پا جای پای سنتهای فیلمسازی علی حاتمی گذاشتهایم که پیش میرویم
- مصطفی جلالی فخر : فیلم های علی حاتمی می تواند باعث جذب گردشگر به ایران شود
- علی حاتمی و ایرانِ آرمانی
- علی حاتمی اعتقاد داشت جلال مقدم،اکبر عبدی و فرامرز صدیقی صداهای قابل توجهی ندارند
- علی حاتمی از کسی تقلید نکرد
- معیریان در آستانه روز ملی سینما با موزه سینما مطرح کرد/ حاتمی میگفت عبدالله اسکندری و جلالالدین معیریان شمس و مولانا هستند
- خانه ایرانی، خانواده ایرانی، مادر ایرانی در «مادر» علی حاتمی
- سینما و دههای که شصت بود!
- انتشار گفتگویی منتشرنشده از محمدعلی کشاورز/ هر فیلمی که بازی میکنم خودم را محاکمه میکنم که آیا کاری که کردم درست بوده
نظر شما
پربازدیدترین ها
- درباره سرژ رضوانی هنرمند ۹۶ ساله/ انتشار مشهورترین ساختههای آهنگساز ایرانی فیلمهای تروفو و گدار
- بازدید پیمان جبلی از ۲ سریال الفویژه؛ پخش «سلمان فارسی» در زمان مقرر/ رونمایی از «موسی (ع)» در جشنواره فجر
- درباره فیلم «شهر خاموش»/ دوزخ، اما سرد *
- اکران فیلم سینمایی استاد / گزارش تصویری
- یادبود عباس کیارستمی در «شکوه سینما»/ بیلگه جیلان: کیارستمی روشِ فیلم ساختن را دگرگون کرد
آخرین ها
- فیلم ایناریتو با بازی تام کروز در بریتانیا ساخته میشود
- «ساموئل خاچیکیان؛ یک گفتوگو»؛ گفتوشنود با شبحی از گذشته که خیال رفتن ندارد
- پرویز ربیعی و فیلم سینمایی «شبکه» در بیست و پنجمین قسمت «صداهای ابریشمی»
- در آستانه برگزاری آیین اختتامیه؛ نامزدهای جشنواره فیلمکوتاه تهران معرفی شدند
- استیون اسپیلبرگ، اسپایک لی و کن برنز مدال ملی هنر میگیرند
- فراخوان عمومی تامینکنندگان تجهیزات تولید داخل
- نمایش «طعم گیلاس» در قزاقستان
- سخنگوی قوه قضاییه اعلام کرد؛ ابعاد پرونده قتل داریوش مهرجویی روشن است
- شهاب حسینی به فیلم هالیوودی علی عطشانی پیوست
- دبیر پنجمین جشنواره فیلم کوتاه موج انتخاب شد
- یادبود عباس کیارستمی در «شکوه سینما»/ بیلگه جیلان: کیارستمی روشِ فیلم ساختن را دگرگون کرد
- چرا باید این روزها فیلم «آر یو والیبال» را ببینیم؟
- درباره فیلم «شهر خاموش»/ دوزخ، اما سرد *
- بازدید معاون فراجا از غرفه همراه اول در نخستین روز نمایشگاه ایپاس
- «آبی روشن» در جستجوی هویت ایرانی
- یک تقدیر از فیلمساز مجارستانی/ بلا تار از جشنواره توکیو جایزه دستاورد میگیرد
- پوستر جشنواره «دیدار» رونمایی شد
- اولین روز مسترکلاس «شکوه سینما» برگزار شد
- اکران فیلم سینمایی استاد / گزارش تصویری
- حضور همراه اول در ایپاس ۲۰۲۴ با ارائه سرویسهای نوین ارتباطی
- «پایان خوش» برای بازنشستگی/ برنده ۲ نخل طلا و یک اسکار دیگر فیلم نمیسازد
- داوران آثار داستانی جشنواره فیلمکوتاه تهران معرفی شدند
- معرفی مدیران بخشهای سومین جشنواره بینالمللی چندرسانهای میراثفرهنگی
- کاهش بیسروصدای فروش برخی فیلمها؛ «زودپز» صدرنشین گیشه سینما در هفته گذشته
- درباره سرژ رضوانی هنرمند ۹۶ ساله/ انتشار مشهورترین ساختههای آهنگساز ایرانی فیلمهای تروفو و گدار
- بازدید پیمان جبلی از ۲ سریال الفویژه؛ پخش «سلمان فارسی» در زمان مقرر/ رونمایی از «موسی (ع)» در جشنواره فجر
- «پرسهزنی در سکوت شهر»؛ گوشهای از زندگی و آثار مرتضی نعمتالهی
- «این جَمعیت قابل کُنترل» در بلغارستان
- راهیابی «النگو» به جشنواره مورد تایید اسکار
- استاد شفیعی کدکنی تندیس تقدیر هادی خانیکی را اهدا کرد/ او شخصیتی چند ساحتی است