جلالی فخر درباره کلیت آثار حاتمی می گوید: آنچه از فیلم های آقای حاتمی در ذهن من تثبیت شده، دنیای اصیل، شاعرانه و شرقی است. او در جست وجوی ریشه ها و رابطه ها بود. انسان را در پیوند با گذشته و اجزا و اشیای پیرامون می دید. اشیا از نگاه او ماهیت ارتباطی داشتند و فقط اجسام بی جان نبودند. آنها در کنار آدم ها دنیا را کامل می کردند. در کل احساس لطیف، آرام و توام با اندیشمندی حاصل تماشای آثار حاتمی بود و هست.

به جلالی فخر می گویم، آثار حاتمی شرقی بود و کاملا ایرانی اما این آثار هیچ گاه در دنیا به نمایش درنیامدند که اگر به نمایش درمی آمدند حتما مورد توجه قرار می گرفتند همان گونه که فیلم های هندی که ریشه در فرهنگ این کشور دارند در دنیا با استقبال روبه رو می شوند، می گوید: شاید به این دلیل است در زمانی که آقای حاتمی فیلم می ساخت، عرضه فیلم های ایرانی در جهان درست و نظام مند نبود و کسی یا کسانی پیگیرش نبودند. سینمای ایران با فیلم های آقای کیارستمی به جهان عرضه شد و دنیا با آثار این کارگردان بود که سینمای ایران را شناخت. از طرفی درک فیلم های حاتمی برای بیننده ای که تاریخ و پیشینه ایران را نمی شناسد، چندان جذاب نیست چون او آثارش را با نگاهی به گذشته و تمدن ایرانی ساخته است. ریزه کاری هایی در فیلم های او وجود دارد که فقط کسانی با آنها ارتباط برقرار می کنند که اهل مطالعه باشند و تاریخ ایران را بشناسند.

می گویم، برخی معتقدند که فیلم های حاتمی می تواند باعث جذب گردشگر به ایران شود و توریسم را تقویت کند. می گوید: بله! می توان از این ظرفیت هم استفاده کرد. بعد از فوت آقای شجریان خیلی از مردم دنیا او و موسیقی ایرانی را شناختند. فیلم دلشدگان یکی از بهترین فیلم های ایرانی است که پیوند تاریخ ایران با موسیقی را به نمایش می گذارد. عرضه این فیلم در کشورهای دیگر می تواند تاثیر زیادی در آشنا کردن جهانیان با فرهنگ و هنر ایرانی داشته باشد یا فیلم «مادر» که نگاهی کاملا انسانی و بسیار ظریف به روابط بین آدم ها در فضایی کاملا ایرانی دارد؛ فضایی که باز هم با توجه به گذشته ایران و فرهنگ ما ساخته شده است. همه اینها می تواند برای مردم دیگر کشورها جذاب باشد فقط بستگی به این دارد که همتی باشد و خواسته ای که از این ظرفیت ها استفاده کند.

مرحوم حاتمی در یکی از مصاحبه هایش در زمان پخش سریال هزاردستان گفته بود: «من قالی می بافم…».جلالی فخر درباره این نگرش حاتمی در ساخت آثارش می گوید: او نگاه بسیار ظریفی داشت و به همه جزئیات توجه کرده و آنها را در آثارش نشان می داد؛ درست مثل قالیبافی که تار به تار از روی نقشه و با دقت قالی می بافد. هر پلانی که حاتمی ثبت می کرد همه جزئیات پیرامون را در برداشت از رنگ و نور بگیر تا میزانسن و چیدمان. آثار او مینیاتورهایی هستند با دقت رسم شده اند. او دقیقا می دانست که مانند یک بافنده قالی ایرانی باید همه جزئیات را در نظر بگیرد تا اثرش مانند قالی ایرانی ماندگار و زیبا از کار دربیاید.

می گویم دنیا عوض شده و مدرنیته جای سنت های ما را گرفته است. اگر آثار حاتمی را قالی ایرانی بدانیم، همان گونه که جوان امروزی اتاقش را با فرش های مدرن فرش می کند، دیگر به تماشای آثار حاتمی هم روی خوش نشان نمی دهد. شاید نسل ما آخرین نسلی باشد که آثار حاتمی را دوست دارد و برای او ارزش زیادی قائل است. جلالی فخر می گوید: من خوشبینم و نشانه هایی به بازگشت به سنت ها و تمدن ایرانی را در نسل جوان می بینم. کافه ها را ببینید به سمت چیدمان و دکور ایران قدیم می روند. حتی پوشش و لباس ها هم ردی از گذشته را بروز می دهند. در شبکه های اجتماعی، جوان ها از فرهنگ قدیم به عنوان نوستالژی یاد می کنند. همه اینها نشان می دهد جوان ها از بیقراری و آشفتگی دنیای مدرن خسته شده اند و آن سوی دنیای جدید و جذابیت هایش در پی آرامش هستند. همین ها ثابت می کند فیلم های زنده یاد حاتمی در میان نسل جوان جای خود را باز کرده و آنها هم به اندازه من و شما از تماشای این آثار لذت ببرند.

مرگ در آثار زنده یاد علی حاتمی ریشه در اصالت شرقی و ایرانی او دارد. عرفان شرقی هرگز به مرگ نگاه منفی و سیاه نداشته و ندارد. اسلام هم دینی است که به مرگ نگاهی بسیط دارد. مرگ پایان نیست و بعد از مرگ است که روح، جسم را ترک کرده و به ماوراء می رسد، سلوک برزخی را آغاز می کند تا کامل شده و به نور که همان خداست، برسد. مرگ بخشی از سلوک روح انسان است و او را به مرحله ای دیگر می برد؛ پس نباید از مرگ ترسید. این رویکرد را در اشعار بزرگانی چون مولوی، سعدی و حافظ هم می توان دید. همین نگاه به مرگ در آثار زنده یاد حاتمی هم وجود دارد. نگاه او به مرگ و آرامش پس از آن در فیلم «مادر» به زیبایی تمام به تصویر کشیده شده است؛ مادری که صاحب چند فرزند است، زمان فرا رسیدن مرگ خود را حس می کند. از سرای سالمندان به خانه قدیمی خودش برمی گردد، همه را دور هم جمع کرده و آنها را به آشتی و صلح با هم فرا می خواند و خودش هم در آرامش تسلیم فرشته مرگ می شود.