سینماسینما، محمد تقیزاده
مینا اکبری به عنوان یکی از قدیمیترین و باسابقه ترین روزنامهنگاران حوزه فرهنگ و هنر که گرایشات سیاسی مشخصی نیز داشته است، در جدیدترین فعالیت فرهنگی هنری خود مستندی به عنوان «میدان جوانان سابق» ساخته است که سرنوشت چند روزنامهنگار مختلف را که همگی فرجامی متفاوت و البته ناخوشایند را تجربه کردند، به نمایش میگذارد.
در این مستند با پنج تن از روزنامهنگاران سابق که یکی بازیگر، یکی کافهدار، یکی کشاورز، یکی مهاجر به خارج از کشور، یکی دیگر خانهنشین و درنهایت یکی از آنها مشغول به کار اما با محافظهکاری و امید به ادامه و بقا و نه گشایش و تحول شده، مصاحبه شده است. سه نکته در این مستند بیش از هر چیز حائز اهمیت است:
اول به جهت زیست فیلمساز با فضای روزنامهنگاری و آشنایی آن با مدیوم سینما و ساختار داستانگویی، «میدان جوانان سابق، که زمانی حدود یک ساعت دارد، مستندی جذاب و دیدنی از آب درآمده که نفس به نفس با چند نمونه عینی و واقعی از روزنامهنگاران سابق و فعلی به گفتوگو و تبادل نظر پرداخته است، که از این نظر فیلم روند و رویکرد مثبت و قابل دفاعی دارد.
دوم با وجود زمان نسبتا کم و رویکرد دراماتیکی که فیلمساز از حالوهوا و فضا و اتمسفر روزنامهنگاری در ایران بهخصوص در ایام دهه ۷۰ و ماجرای دوم خرداد به بعد روایت میکند، میتوان مستند «میدان جوانان سابق» را مستندی قابل توجه و استناد برای بررسی وضعیت روزنامهنگاری ایران در کنار سایر منابع نوشتاری و تحلیلی عنوان کرد که همانگونه که پیشتر ذکر شد، به دلیل تجربه و سابقهای که فیلمساز در حوزه روزنامهنگاری داشته، هم توانسته با کاراکترها رابطه ملموس و نزدیکی برقرار کند، هم قادر بوده با گریزی به موانع و آسیبهای چند دهه روزنامهنگاری در کشور روایتی جالب و قابل تامل از این حوزه کمتر شناختهشده و کمتر دیدهشده در مدیوم سینما ارائه دهد.
سوم شاید نقطه ضعف اصلی مستند که به شخصیت احساسی و اسطورهساز مینا اکبری بازمیگردد، گرفتار شدن فیلم در فضای احساسی و موضعگیریهای شخصی و یک طرفه فیلمساز از برخی روایتها و اشخاص است؛ برای نمونه رفتار خاص و منحصربهفرد ماشاالله شمسالواعظین مبنی بر خواندن روزنامه بعد از چاپ و تصحیح آن، همواره از انتقادات و ایراداتی بوده که به شخص شمسالواعظین از سوی مخالفان و منتقدانش وارد شده، اما نگاه همسو و علاقهمند مینا اکبری به این روزنامهنگار و سردبیر با سابقه و جریانساز مطبوعات کشور طوری تصویر شده که گویی شمسالواعظین قهرمان بلامنازع در این عرصه بوده است! ناگفته پیداست که مظلومیت و محدودیت روزنامهنگاری در کشور در جای خود قابل پذیرش و تحمل است، اما این دلیل نمیشود که افراد و اشخاص با نگاه صفر و صدی و بدون تحلیل همهجانبه در آسیبشناسی غیرمنصفانه مورد قضاوت و بررسی قرار گیرند.
منبع: ماهنامه هنروتجربه