«خانه» رگههایی از سینمای ترکیه دارد.
سینماسینما، محمدرضا مقدسیان:
«اِو» (خانه) فیلمی آذریزبان است با پایانی غافلگیرکننده که کارگردانی یکنواخت و مبتنی بر نماهای بسته با دوربین روی دست و لنز تله از جایی به بعد خستهکنندهاش میکند. «او» (خانه) تمامقد بر چهرهها و کنش و واکنشهای میان آنها تمرکز کرده است و با خلق موقعیتهای داستانی که چندان اعتماد به آنها نیست، جنسی از هجو و وحشت توامان را به مخاطب منتقل میکند.
«خانه» رگههایی از سینمای ترکیه و بهطور خاص بیگله جیلان را دارد؛ رگهای از طنز تلخ و گزنده در دل موقعیتی تراژیک که منجر به هجو و زیر سوال بردن همان موقعیت میشود.
اصغر یوسفیزاده در «خانه» تجربهای قابل اعتنا را ارائه داده است. او با تکیه بر مقطع چند ساعته از لحظه مرگ پدر تا لحظه خروج جسدش از خانه پیگیر رفتار و سکنات شخصیتهای فیلم است. «خانه» ماهیتی کمیک- تراژیک دارد. امتزاج لحظات تلخ و همزمان شوخطبعانه فیلم در قیاسی معالفارق یادآور جنسی از سینمای ترکیه است که نوری بیگله جیلان آن را نمایندگی میکند. بهطور ویژه میتوان به شوخیهای ظریف در دل فضای بهشدت تلخ فیلم «روزی روزگاری در آناتولی» اشاره کرد. اما سایر بخشهای روایی فیلم در حد فیلم نامبرده نیست. درواقع با در نظر گرفتن مسیری که فیلم بناست از ابتدا تا انتها طی کند، به نظر میرسد توازن میان لحظات کمیک و رخدادهای اصلی فیلم که ماهیتی تلخ و تراژیک دارند، برقرار نشده و موقعیتهای کمیک بر موقعیتهای تعیینکننده سرنوشت داستان برتری پیدا کردهاند.
وزن سکانس مکالمه دختر با روحانی و مرور خاطرات کودکیشان بالای جسد پدر، ماجرای درگیری میان مامور دانشگاه و فامیل پسری متوفی، یا نقطه اوج همه سکانسها ورود بچهها به اتاق پدربزرگ و بازی کردن با جسد، همگی بهتنهایی تصویر ذهنی کلیشهشده مخاطب از این موقعیت (مرگ، جسد، عزاداری) را زیرورو میکند. اما سیطره این نگاه بر سکانس نهایی فیلم تاثیر بسیاری گذاشته است. جنس فضای هجو و شوخی فیلم آنقدر بالاست که وجه تراژیک آن کمرمق میشود. در این شرایط پایانبندی غافلگیرکننده فیلم در حد و اندازههایی که باید و شاید اثربخش نیست، چه که هنوز مخاطب لذت لحظات ناب کنایهها و کمدی- موقعیتهای ظریف فیلم را بر دوش دارد، که یکباره در زمانی اندک پایانبندی فیلم رقم میخورد. شاید این سوال پیش بیاید که چرا سیلی نهایی فیلم به مخاطب میبایست کوتاه نباشد؟ پاسخ این است که مراد کوتاهی زمان رخداد نیست، بلکه کیفیت اجرای این صحنه و میزان عمیق و تاثیرگذار بودن آن، توسط بازیگران (بهطور خاص بازیگر نقش داماد متوفی) و جنس دیالوگها در این موقعیت است که از توان کافی برای انتقال حالوهوای سنگین نهایت فیلم برخوردار نیستند.
نکته تاثیرگذاری که حوالی این فیلم مطرح است، آذریزبان بودن آن است. این مهم همزمان به نفع و به ضرر فیلم تمام میشود. از یک سو به دلیل عدم تسلط بخش عمدهای از مخاطبان فارسیزبان به زبان آذری (آن هم در فیلمی پردیالوگ که سرعت دیالوگها بسیار بالاست) ممکن است بعضی از ضعفهای بازیگران و حتی برخی دیالوگها از سوی مخاطب کشف نشود و صرفا زیرنویس فارسی ابزاری باشد برای بهرهگیری مخاطب از داشتههای قبلی ذهنیاش تا همه چیز را به بهترین شکل درک و تصور کند. از سوی دیگر میتواند به ضرر فیلم تمام شود، چه که مثلا در مورد موقعیت نهایی فیلم شاید تسلط مخاطب به زبان آذری امکان درک بهتر موقعیت و تاثیرگذاری بیشتر دیالوگها را باعث شود.
در مورد شیوه کارگردانی اثر اما باید گفت کل فیلم در قالب قابهای بسته و فید کردن پسزمینه (بکگراند) شخصیتها و جدا کردنشان از محیط اطراف انجام شده است. این رویه تا دقایق میانی فیلم هم قابل همراهی است، اما از جایی به بعد تکانهای مستمر دوربین و نماهای بسته و کمتر متنوع تصاویر فیلم باعث بیحوصلگی مخاطب میشود. مشخص است که ترکیبی از محدودیتهای فنی و مالی و البته سبک بصری و روایی فیلم کارگردان را بر آن داشته تا با این شیوه روایتگر داستان فیلمش باشد. طبیعی است در اثری که بر مبنای نمایش تناقض بین درون و بیرون شخصیتها شکل گرفته است، تمرکز ویژهای بر چهرهها و البته ایزوله کردنشان از دیگر شخصیتها در عین حضور باسمهایشان در جمع وجود داشته باشد. «خانه» نمایشدهنده شمایل بالماسکهگون از شخصیتهایی است که به طرزی بیرحمانه و متزورانه کنار هم زیست میکنند و این ما هستیم که باید تماشاگر چهرههای غلطانداز و رفتارهای ناخالص آنها باشیم و از این حجم از تظاهر و تزویر بترسیم. در این مسیر شیوه بصری فیلم معنادار میشود. اما یکنواختی در این شیوه بصری موج میزند. کم نیستند آثاری که با این رویکرد شخصیتها را محور پیشبرد داستان قرار دادهاند، اما همزمان از معرفی فضا و ایجاد موقعیتی برای نفس کشیدن مخاطب غفلت نکردهاند.
با این همه، اما باید گفت «خانه» اثری قابل قبول است که در حالوهوای سینمای هنر و تجربه حرفهای زیادی برای گفتن خواهد داشت.
ماهنامه هنر و تجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- این هنر و تجربه آنتی ویروسی ست بر فیلم های به هرقیمت مسخره
- تحقق آرزوی چندساله فعالان انیمیشن در هنرو تجربه
- جعفر صانعی مقدم: گسترش فعالیتها در سینمای «هنر و تجربه» بستگی به تامین نیازهای مالی دارد
- انتشار تیزر هفته فیلم ایتالیا + ویدئو
- اسامی فیلمهای حاضر در هفته فیلم ایتالیا اعلام شد/ از آثار مورتی تا برتولوچی
- هفته فیلم ایتالیا ۱۱ آذر آغاز میشود/ نمایش آنلاین و رایگان فیلمها
- جزئیاتی از «عروسک»، فیلم جدید اصغر یوسفینژاد
- چهارمین دوره هفته فیلم اروپایی برگزار میشود/ اعلام جزییات رویداد
- نانهای بیات/ نگاهی به فیلم «حوا، مریم، عایشه»
- کدام چریکه؟ کدام بهرام؟/ نگاهی به مستند «چریکه بهرام»
- سالها بایست تا دَم پاک شد/ نگاهی به فیلم «پری»
- فهرست فیلمهای روی پرده در سینماهای «هنروتجربه»/ «منگی» از ۱۵ شهریور میآید
- تابناک: نخستین گامها برای تعطیلی بستر نمایش دهها فیلم سینمایی ایران؟
- قابهای نامتعارف بیمعنی/ نگاهی به فیلم «امیر»
- ابوالفضل جلیلی: مشکل فیلمهای من این است که مردم را به فکر میاندازد
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- «صورتگر» از جشنواره شیکاگو ۲جایزه گرفت
- کارگردان «مفتبر»: مردم با «سلطان قلبها» خاطره دارند/ مردم مهمترین دستاورد فیلمسازیام هستند
- یک جایزه افتخاری برای پدرو آلمودوار؛ پنجاهمین جایزه چاپلین به برنده شیر طلایی ونیز اعطا میشود
- سه جایزه اصلی جشنواره ریچموند آمریکا به «آه سرد» رسید
- راهیابی فیلم کوتاه «گوسفند» به جشنواره کوکی آلمان
- فوت تهیهکننده با سابقه سینما؛ جلیل شعبانی درگذشت
- برای رقابت در اسکار نود و هفتم؛ «کشتیگیر» نماینده بنگلادش و «ایر» نماینده دومینیکن شد
- معرفی هیئت داوران فیلمهای سینمایی بلند سی و ششمین جشنواره فیلم کودک و نوجوان
- در شاخه بهترین فیلم بینالمللی؛ «نفس من را بگیر» نماینده تونس در اسکار شد
- فیلمهای بلند داستانی بخش ملی جشنواره کودک و نوجوان اعلام شد
- جشنواره آلمانی به «پر» جایزه داد
- راهیابی «شباهت» به ۳ جشنواره بینالمللی/ انتشار تیزر
- سوینا (سینمای نابینایان) منتشر میکند؛ ۲ داستان کوتاه با صدای باران کوثری
- در پنجاهمین دوره اسکار فرانسه؛ جولیا رابرتز سزار افتخاری میگیرد
- اکران «زودپز» رامبد جوان به تعویق افتاد
- انتشار نخستین تصویر از «پیکی بلایندرز»
- چند فیلم مجوزدار در صف اکران سینما هستند؟
- در نخستین رویداد اقتصاد دیجیتال همراه اول مطرح شد؛ توسعه اقتصاد دیجیتال و نقش محوری اپراتورهای تلفن همراه
- جشنواره اسپانیایی به «دوربین فرانسوی» جایزه طلایی داد
- فیلمهای مستند راهیافته به چهل و یکمین جشنواره فیلمکوتاه تهران اعلام شد/ معرفی هیات انتخاب و داوری
- ۴۹ فیلم در سه بخش جشنواره کودک اعلام شد
- فیلمساز ایرانی از ۲ جشنواره جایزه گرفت
- فوت هنرمند آمریکایی؛ کریس کریستوفرسون درگذشت
- برای رقابت در دوره نودوهفتم؛ انیمیشن «شیشهگر» نماینده پاکستان در اسکار شد
- «شهسوار»؛ شیرین اما تلخ…
- «آنها مرا دوست داشتند» از ۱۸ مهر اکران میشود
- ۳ فیلم کوتاه ایرانی در جشنواره فیلم باکو
- «هایفست» با شعار «فستیوال رویاها» در ارمنستان برگزار میشود/ معرفی آثار ایرانی
- پیامهایی که در پی شهادت سیدحسن نصرالله منتشر شد
- در پی شهادت دبیرکل حزبالله لبنان؛ فعالیتهای فرهنگی و هنری در سراسر کشور لغو شد