روایت «چاله» سرراست و بیلکنت است.
سینماسینما، ایلیا محمدی نیا: نخستین فیلم بلند علی کریم بعد از هشت سال امکان اکران و دیدار با مخاطبان سینما را مییابد. و عجیب که هنوز تازه مینماید. گویی تولید امسال سینماست. تصاویر گرم و حرفهای هستند و روایت فیلم سرراست و بیلکنت تعریف میشوند، و البته کارگردانی باهوش و کاربلد را معرفی میکند که بر پلان به پلان و سکانس به سکانس فیلمش احاطه کاملی دارد.
فیلم «چاله» داستان غلامرضا، مردی میانسال است که پس از وقوع زلزلهای ویرانگر در شهرش، سبزتپه، خانوادهاش را از دست میدهد و با همسر جدیدش به جادهای متروک کوچ میکند، قهوهخانه قدیمی و مخروبهای را به مکانیکی تبدیل میکند و برای امرار معاش چشم به جاده میدوزد و با دلخوش بودن به بازگشت تنها پسرش از ژاپن روزها را شب میکند.
در ناکجاآبادی که نمیشناسیم و میتواند هر جایی در این جغرافیا باشد، در جادهای فرعی، بر حسب اتفاق ماشینهایی میآیند و میروند و بعضی از آنها در چالهای میافتند تا پیرمردی زخمخورده از زلزلهای مهیب، روزی خود را به دست آورد. زلزله در سبزتپه روی داده است، اما پسلرزههای آن در جایی دورتر خود را نشان میدهد؛ در کنار جادهای قدیمی که حالا به جهت بسته بودن اتوبان مسافران بیشتری را به خود میبیند و البته تعمیرگاهی تازهتاسیس و پیرمردی که روی صندلی کهنهاش انتظار صیدش را میکشد.
علی کریم در مقام کارگردان، اثری قابل قبول و ارزشمند را به تصویر میکشد، اما در مقام نویسنده فیلمنامه، فیلم دچار مشکلات زیادی است. چاله قصهای یک خطی دارد که خردهداستانهای متعدد فیلمنامه کمک چندانی به پررنگ شدن قصه اصلی نمیکنند. حذف هر کدام از مسافرانی که در فیلم حضور دارند، اساسا لطمهای به کلیت آن نمیزند. کما اینکه حضور بیشترشان نیز کمک چندانی به پیشبرد روند قصه فیلم و شکلگیری درام آن نمیکند. حذف گروه موسیقی یا دو دانشجوی دانشگاه شهر سبزتپه چه لطمهای به کلیت فیلم میزند؟
در کنار این، سکانسهای طولانی ریش زدن و دستشویی رفتن غلامرضا جز افزایش زمان فیلم نمیتواند کارکرد دیگری داشته باشد، لااقل در فیلم آنچنان پررنگ نیست که دیده شود. بحث تحول و تغییر در زندگی غلامرضا در سکانسهای بعد از سکانس ریش زدن، بیشتر یک خواسته نافرجام کارگردان است تا چیز دیگری. و البته پایانبندی اخلاقی فیلم که با کلیت اثر همخوانی ندارد.
قصه خیلی زود لو میرود، به عبارتی کارگردان علاقهای به تعلیق از خود نشان نمیدهد. مخاطب خیلی سریع متوجه میشود این غلامرضاست که چاله را کنده تا بلکه بتواند از آسیب رساندن به ماشینهای عبوری در آن جاده فرعی کسب درآمد کند. اما فیلمنامهنویس مشخص نمیکند که انگیزه غلامرضا از این کار چیست؟ مشخص نمیکند او پیش از این در سبزتپه به چه کاری مشغول بوده است. چرا آسیبدیدگان از چاله اینقدر گیج و منگ و سادهلوح هستند؟ چرا کسی درباره چاله و شکل حضورش در جاده پرسشی نمیکند؟ همه فقط ناظر چاله هستند و میخواهند خیلی زود آنجا را ترک کنند. و البته پرسشهایی که میتواند ادامه داشته باشد.
بهرغم تمام مشکلاتی که در فیلمنامه فیلم «چاله» میتوان شمرد، فیلم اما ساختار محکم و درستی دارد. تصاویر بهشدت قابل باورند و حضور کارگردان در تمام لحظات فیلم مشهود است. علی کریم با نخستین اثر بلند خود نشان از کارگردانی کاربلد و باهوش دارد که زبان سینما، یعنی تصویر و صدا، را میشناسد و احاطه کاملی بر کلیت فیلم خود دارد. او از آن دست کارگردانان جوانی محسوب میشود که در صورت در دست داشتن فیلمنامهای درخور میتواند اثری ارزشمند را به تصویر بکشد؛ موهبتی که در سینمای ما فراوان نیست. همین نگاه درست به فیلمنامه نهچندان محکم «چاله» باعث تولید اثری شده که بهرغم کاستیهای فیلمنامه مخاطب را با خود همراه میسازد. انتخاب درخشان بازیگر نقش غلامرضا از دیگر امتیازات فیلم محسوب میشود. مصطفی طاری نقشی ماندگار را خلق میکند که تا مدتها در ذهن مخاطب رسوب خواهد داشت و البته حسرتی بسیار که چرا آنگونه که شایسته است، از بازیگرانی چون او در سینما و تلویزیون استفاده نمیشود. «چاله» در کارنامه کاری مصطفی طاری بیگمان جایگاهی درخشان و مهم خواهد داشت. و این امر مرهون انتخاب درست و ارزشمند کارگردان و شخصیت غلامرضا در فیلمنامه «چاله» است. اساسا تصور فیلم بدون مصطفی طاری سخت و دشوار است.
***
سینمای ایران این روزها به یمن گروه هنر و تجربه توانسته بخش جذاب دیگری را برای مخاطب ایرانی رونمایی کند؛ بخشی که پیش از این تنها در جشنوارههای خارجی نمود و بروز داشت و حالا در دسترس عموم علاقهمندان قرار گرفته است. هنر و تجربه گوهر ارزشمندی است که باید برای درخشش بیشتر آن مراقبت بیشتری به عمل آورد. در اینباره در یادداشتی مستقل بیشتر خواهم نوشت. و اینجاست که نقش مهم و تاثیرگذار تشکیل گروه هنر و تجربه بیشتر از هر زمانی جلوه میکند.
ماهنامه هنر و تجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- این هنر و تجربه آنتی ویروسی ست بر فیلم های به هرقیمت مسخره
- تحقق آرزوی چندساله فعالان انیمیشن در هنرو تجربه
- جعفر صانعی مقدم: گسترش فعالیتها در سینمای «هنر و تجربه» بستگی به تامین نیازهای مالی دارد
- انتشار تیزر هفته فیلم ایتالیا + ویدئو
- اسامی فیلمهای حاضر در هفته فیلم ایتالیا اعلام شد/ از آثار مورتی تا برتولوچی
- هفته فیلم ایتالیا ۱۱ آذر آغاز میشود/ نمایش آنلاین و رایگان فیلمها
- چهارمین دوره هفته فیلم اروپایی برگزار میشود/ اعلام جزییات رویداد
- نانهای بیات/ نگاهی به فیلم «حوا، مریم، عایشه»
- کدام چریکه؟ کدام بهرام؟/ نگاهی به مستند «چریکه بهرام»
- سالها بایست تا دَم پاک شد/ نگاهی به فیلم «پری»
- فهرست فیلمهای روی پرده در سینماهای «هنروتجربه»/ «منگی» از ۱۵ شهریور میآید
- تابناک: نخستین گامها برای تعطیلی بستر نمایش دهها فیلم سینمایی ایران؟
- قابهای نامتعارف بیمعنی/ نگاهی به فیلم «امیر»
- ابوالفضل جلیلی: مشکل فیلمهای من این است که مردم را به فکر میاندازد
- آئین دیدار با عوامل فیلم «یلدا» برگزار شد/ گپی با فروغ قجابگلو بازیگر فیلم مسعود بخشی
نظر شما
پربازدیدترین ها
- درباره سرژ رضوانی هنرمند ۹۶ ساله/ انتشار مشهورترین ساختههای آهنگساز ایرانی فیلمهای تروفو و گدار
- بازدید پیمان جبلی از ۲ سریال الفویژه؛ پخش «سلمان فارسی» در زمان مقرر/ رونمایی از «موسی (ع)» در جشنواره فجر
- درباره فیلم «شهر خاموش»/ دوزخ، اما سرد *
- اکران فیلم سینمایی استاد / گزارش تصویری
- یادبود عباس کیارستمی در «شکوه سینما»/ بیلگه جیلان: کیارستمی روشِ فیلم ساختن را دگرگون کرد
آخرین ها
- فیلم ایناریتو با بازی تام کروز در بریتانیا ساخته میشود
- «ساموئل خاچیکیان؛ یک گفتوگو»؛ گفتوشنود با شبحی از گذشته که خیال رفتن ندارد
- پرویز ربیعی و فیلم سینمایی «شبکه» در بیست و پنجمین قسمت «صداهای ابریشمی»
- در آستانه برگزاری آیین اختتامیه؛ نامزدهای جشنواره فیلمکوتاه تهران معرفی شدند
- استیون اسپیلبرگ، اسپایک لی و کن برنز مدال ملی هنر میگیرند
- فراخوان عمومی تامینکنندگان تجهیزات تولید داخل
- نمایش «طعم گیلاس» در قزاقستان
- سخنگوی قوه قضاییه اعلام کرد؛ ابعاد پرونده قتل داریوش مهرجویی روشن است
- شهاب حسینی به فیلم هالیوودی علی عطشانی پیوست
- دبیر پنجمین جشنواره فیلم کوتاه موج انتخاب شد
- یادبود عباس کیارستمی در «شکوه سینما»/ بیلگه جیلان: کیارستمی روشِ فیلم ساختن را دگرگون کرد
- چرا باید این روزها فیلم «آر یو والیبال» را ببینیم؟
- درباره فیلم «شهر خاموش»/ دوزخ، اما سرد *
- بازدید معاون فراجا از غرفه همراه اول در نخستین روز نمایشگاه ایپاس
- «آبی روشن» در جستجوی هویت ایرانی
- یک تقدیر از فیلمساز مجارستانی/ بلا تار از جشنواره توکیو جایزه دستاورد میگیرد
- پوستر جشنواره «دیدار» رونمایی شد
- اولین روز مسترکلاس «شکوه سینما» برگزار شد
- اکران فیلم سینمایی استاد / گزارش تصویری
- حضور همراه اول در ایپاس ۲۰۲۴ با ارائه سرویسهای نوین ارتباطی
- «پایان خوش» برای بازنشستگی/ برنده ۲ نخل طلا و یک اسکار دیگر فیلم نمیسازد
- داوران آثار داستانی جشنواره فیلمکوتاه تهران معرفی شدند
- معرفی مدیران بخشهای سومین جشنواره بینالمللی چندرسانهای میراثفرهنگی
- کاهش بیسروصدای فروش برخی فیلمها؛ «زودپز» صدرنشین گیشه سینما در هفته گذشته
- درباره سرژ رضوانی هنرمند ۹۶ ساله/ انتشار مشهورترین ساختههای آهنگساز ایرانی فیلمهای تروفو و گدار
- بازدید پیمان جبلی از ۲ سریال الفویژه؛ پخش «سلمان فارسی» در زمان مقرر/ رونمایی از «موسی (ع)» در جشنواره فجر
- «پرسهزنی در سکوت شهر»؛ گوشهای از زندگی و آثار مرتضی نعمتالهی
- «این جَمعیت قابل کُنترل» در بلغارستان
- راهیابی «النگو» به جشنواره مورد تایید اسکار
- استاد شفیعی کدکنی تندیس تقدیر هادی خانیکی را اهدا کرد/ او شخصیتی چند ساحتی است