مستند «موج نو» نیازمند اطلاعات بیشتری است.
سینماسینما، حسین سلطان محمدی:
موج نو در سینمای جهان یک تعریف دارد و در سینمای ایران، تعریفی دیگر. مثلا همانطور که در فیلم «موج نو» اعلام میشود، در سینمای ایران متاثر از ادبیات معاصر بوده است؛ موضوعی که در ویکیپدیا هم بر آن صحه گذارده شده و ویژگی این سینما در ایران برشمرده شده است.
این اثر مستند، قاعدتا برای نسل جویای امروزی که عمده مخاطبان گروه هنر و تجربه را تشکیل میدهند، باید واجد اطلاعات کاملی درباره این مقطع از سینمای ایران باشد. اما این اطلاعات به صورت ناقص و بریده بریده میان دیالوگهایی که بیان میشود، شنیده میشود و هیچگاه پازل را کامل نمیکند. بعضا تفاوت برداشتها باعث میشود که یک فیلمساز بگوید اصلا اینجوری نبود که ما چند نفر تصمیم بگیریم متفاوت فیلم بسازیم و موج نو راه بیندازیم و دیگری میگوید من و فلانی و فلانی و… تصمیم گرفتیم اینجوری کار کنیم! بهجز این گفتارهای نارسا، ما شاهد چند فیلم در تاریخ سینمای ایران هستیم که برای بیننده امروزی، خیلی گویا نیست که کدام فیلم است و علت وجودیاش در این اثر چیست. بعضی همچون «شازده احتجاب» به علت عنوان فیلم قابل دریافت است، اما آثار ابتدای فیلم خیر. نباید در اثر مستند بنا بر این باشد که بیننده همانند فیلمساز اطلاعات کامل را دارد، که اگر چنین باشد، تولید فیلم موردی ندارد. بنابراین در کنار ساختار انتخابی برای بیان موضوع، اطلاعات اسنادی هم باید درست اعلام میشد.
کارگردان برای بیان موضوع، چند چهره مطرح در موج نوی سینمای ایران نظیر بهمن فرمانآرا، داریوش مهرجویی و کیانوش عیاری را در برابر پرویز شهبازی، اصغر فرهادی و شهرام مکری قرار داده و در دیالوگ و جویایی نسل جوان، اطلاعاتی از زاویه دید فیلمسازان قدیمی انتقال میدهد و البته در جای جای این گفتارهای مجزا، از نسل جدید هم اطلاعات میدهد. بر این مبنا باید بپذیریم که امثال پرویز شهبازی، شهرام مکری یا اصغر فرهادی، نسل جدیدی هستند که همانند نسل اواخر دهه ۴۰ سینمای ایران، پتانسیل ارائه آثاری متفاوت با جریان غالب روزانه در سینما را دارند و اصطلاحا شاید بتوان اینان را موج نوییهای معاصر ایران دانست. البته تلاشهای گفتاری کارگردان با جواد طوسی را هم لابهلای اثر داریم که متقاضی راضی کردن مسعود کیمیایی و ناصر تقوایی برای حضور در این اثر است و میگوید که اختلاف دیدگاههای شخصی او با این کارگردانان موجب عدم پذیرش این درخواست شده است. اما گفته نمیشود که در ساختار اتخاذشده برای این اثر، یکی از گذشته در برابر یکی از معاصر، قرار بود در برابر کیمیایی و تقوایی چه نسل معاصرانی حضور میداشتند تا ببینیم بر مبنای روال اتخاذشده، دیگر نسل معاصران موج نویی، چه افرادی هستند و این هم یکی دیگر از نقایص اطلاعات این فیلم است. البته وقتی پرویز شهبازی به ویژگی تاثیر ادبیات در موج نوی سینمای ایران اشاره میکند، همانند آنچه در ویکیپدیا آمده، کارگردان این اثر مستند با تحسین این گفتار، بر آن صحه میگذارد. اما در کلیت اثر، ورود مستقیمی به این ویژگی نمیشود مگر در سخنان مهرجویی یا فرهادی.
جدا از اینها، حضور خلاقانه کارگردان در این اثر، در طراحی ورود به فیلم و گام به گام جارو کشیدن برگهای به زمین ریخته توسط رفتگر و در موارد دیگری همچون طراحی تشییع جنازه در ورودی خانه بهمن فرمانآرا یا قرار دادن رفتگر نارنجیپوش در برابر ماشین اصغر فرهادی در نزدیکی منزل مهرجویی، یا بردن کیانوش عیاری به توچال برای رسیدن به تصاویری از «شبح کژدم» بیشتر دیده میشود. همچنانکه انتخاب تصاویری از جغرافیای زندگی مهرجویی و فرمانآرا و البته عدسی خوردن و کباب خوردن و بازگشایی بعضی وقایع مرتبط با اکران آثار این فیلمسازان و همچنین رضایت قلبی فرمانآرا از زندگی، صحنههای جالب و مکثهای تصویری خوبی داشته است.
این اثر بیشتر به نوعی گفتوشنود دوستانه نزدیک شده تا اینکه بهعنوان اثری مستند، با این قطعات انتخابشده، ترکیب کاملی درباره موضوع مستند، موج نو در سینمای ایران، ارائه دهد. گفتوشنودی که چون بخشهای کیمیایی یا تقوایی آن، شکل نگرفته، بنابراین اطلاعات مورد نظر برای آن نیز، کامل نمیشود.
تاریخ سینمای ایران، مقاطع تعریفشدهای دارد و بیان این مقطع و آثار آن به صورت تصویری، باید واجد اطلاعات آن باشد. درست است که منابع کتابخانهای میتواند کمک کند، اما خود اثر هم باید سرنخها و استنادات مکتوبی را هم اشاره کند. موضوعی که کمتر از آن نشانه و اشاره دیده میشود.
ماهنامه هنر و تجربه

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- تکملهای بر یادداشت رمانتیسم خونبار
- رمانتیسم خونبار کمونیستی/ بررسی تحلیلی «گوزنها» و انقلاب مسلحانه
- بازیگر فیلم فرهادی رئیس مراسم جوایز سزار شد
- دو فیلم ایرانی مورد علاقه باراک اوباما
- «حرف آخر» به هنر و تجربه رسید
- اکران «خائن کشی» در جشنواره روتردام
- متن کامل پاسخ وکیل اصغر فرهادی در «ایندیوایر» به گزارش نیویورکر
- ورنر هرتزوگ به «قهرمان» اصغر فرهادی جایزه میدهد
- یادداشت اصغر فرهادی برای مهسا امینی : ما خودمان را به خواب زده ایم
- اصغر فرهادی رئیس هیئت داوران فستیوال زوریخ شد
- پوستر «تارا» همزمان با اکران رونمایی شد
- مدیرکل دفتر نظارت بر عرضه و نمایش فیلم: ۷۰ درصد فیلمهای صف اکران به «هنروتجربه» میرسند/ خسارت یک ترافیک!
- مرور آثار فرهادی در منطقه تاریخی فلورانس/ ایتالیاییها جایزه «استاد سینما» را به اصغر فرهادی میدهند
- سینما، آینه اجتماع یا اجتماع، آینه سینما؟! مستند «کاپرا کجاست؟»؛ در جستجوی فرانک کاپرای سینمای ایران
- «قهرمان» فرهادی در برزیل اکران میشود
نظر شما
پربازدیدترین ها
- چه کسی مرگ گودو را اعلام میکند؟/ نگاهی به فیلم «بنشیهای اینیشرین»
- چهار کارگردان خارجی خواستار عدم نمایش فیلمشان در جشنواره فجر شدند
- جایزه گرمی «آهنگ برای تغییر اجتماعی» به شروین حاجیپور اهدا شد
- واکنش بدیعی و ضیاییپرور به حرفهای طالبی؛ دیده شدن به هر قیمت/ توهین به نیمی از جمعیت کشور
- چرا جعفر پناهی اعتصاب غذا کرد/ یادداشت مهدی کوهیان، حقوقدان
آخرین ها
- دفاع تلویحی جبلی از اظهارات ابوالقاسم طالبی؛ واکنشی به اظهارنظرهای این چند ماه بود
- بیانیه انجمن بازیگران درباره هتک حرمت زنان/ شکایت میکنیم
- پاسخ انتقاد توهین و تهدید نیست!/ واکنش خانه سینما به اظهارات ابوالقاسم طالبی در برنامه «هفت»
- جورج کلونی «دپارتمان» را میسازد
- له له زدن برای تیتر شدن/ درباره اظهارات ابوالقاسم طالبی
- واکنش کانون کارگردانان به توهین طالبی و افخمی به زنان در برنامه «هفت»/ این مضحکه را تعطیل کنید
- واکنش بدیعی و ضیاییپرور به حرفهای طالبی؛ دیده شدن به هر قیمت/ توهین به نیمی از جمعیت کشور
- «اقدام» یونس گوکه در خانه هنرمندان ایران
- دوران شکوه باغ از خاطرمان رفته؛ جشنواره جهانی/بینالملل فجر چه بود و چه شد
- سهم نمایش فیلمهای کوتاه در جشنواره فجر چقدر است؟
- «آواتار ۲» جای «تایتانیک» را گرفت
- جایزه گرمی «آهنگ برای تغییر اجتماعی» به شروین حاجیپور اهدا شد
- عرضه یک فیلم سینمایی به کارگردانی تینا پاکروان در شبکه نمایش خانگی
- شیوهای نوین و بدیع در تاریخ جشنوارههای دنیا؛ برنامههای بخش بینالملل جشنواره فیلم فجر، روزانه اعلام میشود!
- حضور همراه اول در نمایشگاه فناوریهای محتوای فضای مجازی
- برای جلوگیری از آسیب احتمالی؛ فیلمبرداری سریال «تمام آمریکایی» به دلیل تیراندازی متوقف شد
- جشنواره فیلم فجر یا دورهمی؟
- رسول صدرعاملی : هیچ سالی به طعم گس امسال نبوده است/ما سینما را دوست داریم
- چه کسی مرگ گودو را اعلام میکند؟/ نگاهی به فیلم «بنشیهای اینیشرین»
- واکنش رئیس سازمان سینمایی به انصرافها از جشنواره فیلم فجر
- فوت بازیگر «برخورد نزدیک از نوع سوم»/ ملیندا دیلون درگذشت
- کارگردان به ملت رفت اما به نشست خبری نه!/ تهیهکننده «چرا گریه نمیکنی؟»: مگر بازیگران این فیلم من را به سینما آوردند؟
- رونمایی از پوستر «هوک» همزمان با رونمایی در سینمای رسانه/ ادای دینی به مردم سیستان و بلوچستان
- دوربین کوچک ذهن/ نگاهی به فیلم «افترسان»
- «مرز بیپایان» از جشنواره رتردام جایزه گرفت
- سینماتک خانه هنرمندان ایران برگزار میکند؛ اکران و تحلیل مستند «من تنها نیستم» و فیلم سینمایی «آرژانتین ۱۹۸۵»
- اولین تصاویر بازیگران «هوک» منتشر شد
- جعفر پناهی به قید وثیقه از زندان آزاد شد
- واکنش دبیر جشنواره فجر به انصراف برخی فیلمهای جشنواره و غیبت بازیگران مطرح
- پوستر «جنگل پرتقال» رونمایی شد