سینماسینما، منوچهر دینپرست:
با پرسه زدن در میان تصاویر و نور و رنگها و بدنهای متحرک چیزی به نام «تمارض» شکل گرفته و این منظومه جذاب و اغواکننده از یک سو واقعیت را به سخره گرفته و از سوی دیگر میخواهد فضاهای جعلی را در قامت روایتی دراماتیک – داستانی به کام مخاطب معنا دهد؛ مخاطبی که در این فضاهای سرگردان خط کجی را باید پی بگیرد که داستان فیلم گویی مناسکی در میان نور و صداست. ترفندی که کارگردان برای «تمارض» برگزیده، قالبی نوین در سینمای ایران با روایتی بدیع است، اما شخصیتهای مسئلهدار و فضای مبهم فیلم، ما را در مرز میان حال، واقعیت و خیال رها میکند. او با این مرزشکنی میخواهد مخاطب را از حالت انزوا بیرون بکشد و جایگاهی تکین به او دهد که واکنشهای هیستریک فیلم را نهتنها تحمل کند، بلکه خود به پیشگویی درباره فیلم هم برآید. اما جهان «تمارض» را نباید جهانی هراسانگیز تصور کرد. چراکه «تمارض» میخواهد با ارائه تصاویر جعلی ما را در منظومهای از تحرک و موقعیت کارناوالی قرار دهد. بیش از آنچه داستان فیلم گویای روایتی باشد، ما مسحور تصاویری هستیم که با خوانش آنها باید پیوندی میان تصویر و تصور ایجاد کنیم. گویی تعمدی از سوی کارگردان بر فیلم تحمیل شده که با بازنمایی روایتی از آنچه بر سه جوان رخ داده، باید لایههای پیرامونی آنها را در کنشها و واکنشهای بیمعنی و معنادار آنها نسبت به یکدیگر دریابیم.
«تمارض» در مقام شیء نیز هست. فیلمی که با زبان شیءشده میخواهد مضمونی را در لایههای مختلف بیان کند. چراکه یکی از عرصههایی که میتواند نقد میکرولوژیک یا ذرهنگر را به قصد کشف ساختارهای انتزاعی کلی در آن به کار بست، عباراتی است که در کلام و نوشتار روزمره کاربرد دارند. آنها در حکم نوعی لغزشهای زبانی به مفهومی فرویدیاند که از ناخودآگاه خبر میدهند. تمام پدیدهها و اشیا در «تمارض» که گاه به شکل رنگ سبز یا کفشهای آبی یا اتومبیل پاترول دیده میشود، نشان از همان ارجاع به ناخودآگاهی دارد که میتوان آنها را خواند. جستوجو در سطح ابژهها و اشیا و ادراک پیکربندیهایشان و سپس توسل به تحلیل مفهومی، که در حکم حرکتی است از جزء به کل و برعکس، به واقع شیوهای است از خواندن که در مواجهه با هر امر جزئی، وساطت تام امر کلی را پیش چشم دارد. این امر جزئی در «تمارض» در همان اشیایی دیده میشود که گاه بدون تحرک و گاه یکدست و یکرنگ هستند.
مسئله «تمارض» کشف لایههایی از داستانی است که گویی معنای اصلی تمارض (Malingering) را در خود دارد؛ یعنی تولید عمدی علایم یا نشانههای جسمی یا روانی دروغین یا اغراقآمیز با انگیزه بیرونی نظیر نفع مادی یا شانه خالی کردن از مسئولیت. نشانههای اغراقآمیز را در «تمارض» نه میتوان انکار کرد و نه نادیده گرفت. چراکه «تمارض» میخواهد مسئله فیلم دیدن را هم برای ما به بازی بگیرد. گویی تا کنون فیلمهایی که میدیدیم، بیش از اندازه فیلم بودند و ما اکنون از شدت اغراق باید فیلمی ببینیم که با خروج از جهان واقعی به جهان خیالی و دروغین «تمارض» وارد شویم. «تمارض» در درون خود دینامیکی را به جریان میاندازد که توقف آن منوط به پذیرش سطحی از فهم ما نسبت به معنای فیلم است. «تمارض» در پلان نخست با چهرههایی آغاز میشود که بهشدت به جلو میآیند و گویی لنز دوربین میخواهد آنها را ببلعد؛ تصویری کلوزآپشده از کسانی که در فیلم نقشی به عهده گرفتهاند که هر کدام میتواند فضاهای تهی معنای فیلم را برایمان آشکار کند. بر این اساس چیزی که بیش از هر چیز ما را درگیر «تمارض» میکند، دیالکتیک تصاویر فیلم است. ابهتی که تا پایان فیلم ما را با خود میبرد، بدون اینکه داستان آن را تهی یا سطحی بدانیم. اساسا برای ورود به هر فیلمی باید بیرون از آن ایستاد. این ایستادن ما را به کیفیتی از فیلم سوق میدهد که میتوانیم جهان ملالآور آن را تحمل کنیم.
ماهنامه هنر و تجربه

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- اهدا جایزه بزرگ جشنواره فیلم فلیکرز رد آیلند آمریکا فیلم به «کشتن خواجه»
- «کشتن خواجه» به برزیل و تایوان میرود
- نمایش «کشتن خواجه» در بخش مسابقه جشنواره تالین
- جعفر صانعی مقدم: گسترش فعالیتها در سینمای «هنر و تجربه» بستگی به تامین نیازهای مالی دارد
- انتشار تیزر هفته فیلم ایتالیا + ویدئو
- اسامی فیلمهای حاضر در هفته فیلم ایتالیا اعلام شد/ از آثار مورتی تا برتولوچی
- هفته فیلم ایتالیا ۱۱ آذر آغاز میشود/ نمایش آنلاین و رایگان فیلمها
- چهارمین دوره هفته فیلم اروپایی برگزار میشود/ اعلام جزییات رویداد
- نانهای بیات/ نگاهی به فیلم «حوا، مریم، عایشه»
- کدام چریکه؟ کدام بهرام؟/ نگاهی به مستند «چریکه بهرام»
- سالها بایست تا دَم پاک شد/ نگاهی به فیلم «پری»
- فهرست فیلمهای روی پرده در سینماهای «هنروتجربه»/ «منگی» از ۱۵ شهریور میآید
- تابناک: نخستین گامها برای تعطیلی بستر نمایش دهها فیلم سینمایی ایران؟
- قابهای نامتعارف بیمعنی/ نگاهی به فیلم «امیر»
- ابوالفضل جلیلی: مشکل فیلمهای من این است که مردم را به فکر میاندازد
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- فردوس کاویانی درگذشت
- شانس سینمای ایران در اسکار پیش رو چقدر است؟
- چهار جایزه برای ایرانیها از تیرانا
- جشنواره سنسباستین ۲۰۲۳ به پایان رسید/ معرفی برندگان و اهدای جوایز
- ۵ شانس اصلی اسکار بینالمللی امسال کدام کشورها هستند؟
- «هتل» صدرنشین تازه اکران سینماها
- «قلب تپنده خاورمیانه» آماده نمایش شد
- اجرای گروه موسیقی خاطره سازها در تالار وحدت
- محمدرسول صادقی معاون فرهنگی و هنری خانه هنرمندان ایران شد
- افتتاح مدرسه هفت کلاسه «راه ایمان» شادگان با حمایت همراه اول
- «آه سرد» از ۱۲ مهر اکران میشود
- دانههایی که سبز نمیشوند/ درباره اقتباس در «زخم کاری: بازگشت»
- هری پاتر و یاران در سوگ پروفسور دامبلدور/ مایکل گمبون درگذشت
- جایزه جشنواره جاده ابریشم چین برای نرگس محمدی
- تغییر برنامه مستندات یکشنبه؛ «کیهان حشرات» نمایش داده میشود
- فوت بازیگر فیلمهای کیمیایی و مهرجویی؛ امراله صابری درگذشت
- سهم کودکان و نوجوانان ایرانی از سینمای ایران چقدر است؟
- اکران «جوجه تیغی» از نیمه دوم مهر/ اولین فیلم مستانه مهاجر در راه سینماها
- نامزدهای اولیه جوایز آکادمی فیلم اروپا معرفی شدند
- «علی مسیو» در مستندات یکشنبه و «زیرزمین» در سینماتک خانه هنرمندان ایران
- اکران سه مستند در سالن حقیقت/ ادامه اکران حقیقت
- فضای پرداخت به مسائل اجتماعی در سینمای کوتاه بیشتر فراهم است/ تلاش برای حفظ سینما
- انتشار نسخه ویژه نابینایان «همه مردان رئیس جمهور» با صدای منصور ضابطیان
- همزمان با هفته دفاع مقدس؛ اکران رایگان ۴ فیلم سینمایی در بوستان آب و آتش
- کسب نخستین مدال طلای کاروان کشورمان در هانگژو با حمایت همراه اول
- تکسواران کُرد/ نگاهی به مستند «سرپتیها»
- حفاظت امنیتی برای ورود به زادگاه؛ واکنش سیاسی به فیلمی درباره مهاجران/ لهستان «مرز سبز» را به اسکار نفرستاد
- اسکورسیزی: سینما به پایان راه رسیده است
- اعلام اسامی فیلمهای ایرانی سه بخش جشنواره فیلمهای کودکان و نوجوانان
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه