ژان میشل فرودون، نویسنده و منتقد مشهور نشریات لوموند و کایه دو سینما و مدرس سینما در دانشگاه سوربن پاریس در یادداشتی به نقد «آتابای» ساخته نیکی کریمی پرداخت.
به گزارش سینماسینما، این منتقد فرانسوی پس از دیدن فیلم «آتابای» با اشاره به اینکه این فیلم نه تنها بر تواناییهای نیکی کریمی در مقام فیلمساز دلالت می کند، بلکه گواهی است بر آزادی درونیاش، نوشته است:
پنجـمین فـیلم نـیکی کـریـمی مهـر تـأیـیدی اسـت بـر قـابـلیتهـای او در مـقام فـیلمساز، چیزی کـه در آثـار پـیشین او نیز کـامـلاً مـشهود است، اما غالبا بـه دلیل شهـرت این کارگردان به عنوان بازیگر، دستکم گرفته شده است. این فیلم از جنبههای مختلف نمایانگر پیشرفتی واقعی در سینمای معاصر ایران است. فـیلم نـیکی کـریـمی که بـر اسـاس فـیلمنامـهای از خـود او و هـادی حـجازیفر ساخته شده کـه همچنین نـقش اصـلی فیلم را ایفا میکند، بـه وجوه عمیق هنرمندانۀ هم زمان و منسجم بسیاری دست یافته است.
آتـابـای برشی از زندگی یک مرد است، شخصیت اصلی داستان که نامش برگرفته از عنوان فیلم است، نه قهرمان است، نه ضد قهرمان، بلکه انسان (مردی) است با خصوصیاتی که به واسطۀ کنشها و فقدان کنشها، نگاه پیوستۀ دیگران به او و خاطرههایی که میگوید اما ممکن است واقعیت نداشته باشد جان میگیرد و زنده میشود آن هم با بیانی غیرمستقیم.
فیلمنامه و بیش از آن، شیوه فیلمسازی کارگردان راه را برای جان گرفتن شخصیتی باز میکند که در تسخیر خاطرهها و تشویشها، آرزوها و رویاهاست، فردی که در هیچ تعریف خاص یا ویژگی شخصیتی خاص که تا به حال دیدهایم، نمیگنجد.
از این رو این پیکرۀ انسانی بسیار فاخر که هرچه فیلم پیش می رود، رازآلودتر میشود، و در روند این نمایش، به آینهای چند منظوره تبدیل میشود که در آن شخصیتهایی گوناگون تجزیه میشوند.
فیلم در عین حال گستره ای بسیار با شکوه از شخصیت های زن هم دارد. زنانی که با ظرافت بسیار ترسیم شدهاند، با توجهی دقیق به نسلها و طبقههای مختلف اجتماعی. بدیهی است که بار این ویژگیها همچنان بر دوش شیوۀ بیان کارگردان است که اینطورشخصیت های دیگر، از جمله «فرعی»ترین آنها از حضور و جذبهای برخوردارند که شخصیت قدرتمند گرچه متزلزل کاظم/آتابای را تقویت می کنند. این ویژگیها دستیابی آتابای به این نتیجۀ معجزهآسا را فراهم میکند: فیلمی کاملا زنانه که شخصیت اصلیاش مرد است.
فــیلم همچنین چشماندازی بــسیار قــدرتــمند و تــأثــیرگــذار از ایران ارائه میدهد، نه فقط به واسطۀ تصویرهای با شکوه بلکه به واسطۀ ظرفیت موجود جغرافیایی که حساسیتهای مخاطب خارجی را بر میانگیزد تا دلبستگی ایرانیها را به باغ ایرانی در همۀ ابعادش نمایان کند، از مادیترین بعد آن گرفته تا شاعرانهترین ابعاد این سرزمین که همواره مورد ستایش بزرگترین هنرمندان پارسی زبان بوده است.
در اینجا نیز بار دیگر نــقطۀ قــوت فــیلم در ایــن اســت کــه هــیچ چــیزی بــه طور مســتقیم بــیان نـمیشـود، بـلکه تماشاگر کمکم از رابـطه میان انـسان و این فضا آگاهی مییابد که همزمان طبیعی و پرنقش و نگار است، فضایی که بارور حافظهای تاریخی است و چه بسا آینده را نیز در دل خود نهفته کرده است.
تــرکــیب حــیرت انــگیزِ سبکبالی و شور و هیجانهای عمیق کــه گــاه مــیتــوانــد راه را به روی خــشونــت، مـرگ و رفتارهای شریرانه بگشاید، بـه واسطۀ مـیزانـسنی که به کار گرفته شده به طرز حیرتانگیز طـبیعی و واقعی جـلوه مـیکـند. در واقـع، روش فیلمسازی و ساختاری داسـتان، در لایههای پی در پی که کمکم آشکار میشوند و امکان بروز موقعیتهایی را ایجاد میکند که بازتاب یکدیگرند، بی آنکه به طور کامل مکمل یکدیگر باشند؛ به تماشاگر فضا میدهد تا اندیشه کند و از احساسات خود وام بگیرد و خود را به جای شخصیتها بگذارد.
مهارت تاثیرگذار کارگردانی تنها در ظرافت چشمگیر آن خلاصه نمیشود بلکه به درستی راه را برای ورود خاطرههای دردناک به زمان حال باز میکند که در دنیای واقعی غایباند.
سبک فیلمبرداری فیلم را میتوان به معنای واقعی کلمه بلندپروازانه توصیف کرد، با توجه به ترکیببندی فریمها، حرکت دوربین، بهرهبرداری از نور و طراحی صدا نیز به همچنین.
از این حیث آتابای نه تنها بر تواناییهای نیکی کریمی در مقام فیلمساز دلالت میکند، بلکه گواهی است بر آزادی درونیاش که در او این توانایی را ایجاد میکند تا از صرف به تصویر کشیدن داستانی تاثیرگذار فراتر برود و توجه هر تماشاگری را هم به فیلم خود جلب کند.

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- فیلم جدیدی به جشنواره اضافه نمیشود/ خروج فیلم نیکی کریمی از جشنواره فجر
- آلن دلون؛ نور سیاه درخشان
- «داریوش» ۲۷ تیر میآید
- عروسک باید حرف جامعه را بزند/ وقتی هادی حجازیفر به جای محمد بحرانی عروسک ساخت!
- معرفی داوران جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- یک فانتزی دوست داشتنی/ نگاهی به فیلم «صبحانه با زرافهها»
- هفت گروه خارجی و دو بزرگداشت در نوزدهمین جشنواره بینالمللی نمایش عروسکی تهران مبارک
- مرور آثار نیکی کریمی در ایتالیا
- جایزه بزرگ جشنواره فرانسوی برای فیلمی به تهیهکنندگی نیکی کریمی
- وقتی نقش مدیون بازیگر میشود/ نگاهی به بازی علیرضا کمالی در «پوست شیر»
- اختصاصی سینماسینما/ نیکی کریمی بر فرش قرمز جشنواره فیلم برلین
- قصه ناتمام سریالی با بازی نیکی کریمی و شهاب حسینی
- شلوغ کردن معرکه!/ نگاهی به سریال «پوست شیر»
- آن دقایق جانکاه/ نگاهی به سریال «پوست شیر»
- نیکی کریمی، کیارستمی را به جشنواره برلین بُرد
نظر شما
پربازدیدترین ها
- رونمایی از پوستر «زال و رودابه» در آستانه جشنواره فیلم فجر
- «موسی کلیم الله» بیگ پروداکشن ناامیدکننده
- یادداشتی برای فیلم «رها»/ جامعه ناکارآمد و پدرهای بیخاصیت
- تاریخچه سریالهای ماه رمضان از ابتدا تاکنون/ در دهه هشتاد ۴۰ سریال روی آنتن رفت
- در پی جنجالها در شبکه اجتماعی ایکس؛ بازیگر شخصیت «امیلیا پرز» از اسکار حذف شد
آخرین ها
- «صددام»؛ کُمدی ای که فقط سالن را پُر کرد
- یک کمدی شیرین و یک فیلم که فقط کام را تلخ میکند
- «غریزه»؛ عاشقانهای ناآرام
- درباره «زال و رودابه»؛ به مهر تو شد بسته دست بدی
- هشتمین روز نمایش آثار جشنواره فیلم فجر / گزارش تصویری
- یاداشتهای جشنواره/ هفت فیلم زیر ذرهبین
- پس از واکنش پوریا شکیبایی به افتتاحیه جشنواره؛ علی ملاقلیپور به استفاده ابزاری از تصویر پدرش و هنرمندان دیگر اعتراض کرد
- حاشیههای جشنواره فیلم فجر؛ مهمانهای بیربط در سینمای رسانه، امتناع عطاران از پاسخ و تقدیم فیلم به فردوسیپور
- علیرضا قربانی برای سالگرد فراق همسرش خواند
- فروش خوب «کیک محبوب من» در اکران فرانسه
- به وقت فرعون
- حاتم بخشیهایی که ابراهیم را از سینمای ایران گرفت
- کدام زنان رهبری ارکستر داوری کن را بهدست گرفتهاند؟
- آقای عطاران اگر قرار نبود به سوالی جواب دهید پس چرا در نشست خبری شرکت کردید؟
- «موسی کلیم الله» بیگ پروداکشن ناامیدکننده
- تنهایی و انزوا رنجی برای آدمیست
- معرفی فیلمهای جشنواره فجر ۴۳
- چهل و سومین جشنواره فیلم فجر؛ نامزدهای بخش مسابقه فیلم کوتاه اعلام شد
- در آستانه اکران فیلم در جشنواره فجر؛ اظهارات صریح یک مدیر سابق سینمایی درباره «قاتل و وحشی»
- پرسشهای بیپاسخ و فیلمهای جشنواره/ در جستجوی زمان از دست رفته یا چگونه به راه خود ادامه دهیم؟
- یک کمدی کمرمق، یک داستان واقعی و فیلمی که نامش آن را لو میدهد
- «زیبا صدایم کن»؛ احساسی گمشده لابه لای نسلها
- هفتمین روز جشنواره فیلم فجر / گزارش تصویری
- عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه: در سن بالا دست دادن با نامحرم مشکلی ندارد
- آسیبهای اجتماعی و خنثیبودگی انسانی
- من را خسرو پدر زیبا صدایم کنید…
- «زیبا صدایم کن»؛ یک رابطه پدر و دختری لطیف و انسانی
- سه فیلم از یک نگاه/ ملودرام اشکانگیز، آدمهای حاشیهای جامعه و آتشی که فصل مشترک است
- چهل و سومین جشنواره فیلم فجر؛ نامزدهای بخش مستند اعلام شد
- زمان نمایش «رکسانا»، «پیر پسر» و «قاتل و وحشی» مشخص شد