سینماسینما، محمد حقیقت/ ونیز: اگرچه به طوررسمی هفتاد وهفتمین دوره جشنواره ونیز از روز چهارشنبه دوم سپتامبر آغاز به کارمی‌کند، اما نمایش فیلمها برای منتقدین ازسه شنبه اول سپتامبر ۲ بعداز ظهر با فیلم مولکول به کارگردانی آندره آ سرژ، از ایتالیا شروع می‌شود که درخارج ازمسابقه است.

 داستان فیلم در مورد دشواری های به تفاهم نرسیدن یک پدر با پسرش است و این ماجرا تا وقتی ادامه پیدا می‌کند که پسر او روزی خود پدر می‌شود! 

مدت ها بود جشنواره ونیز با فیلمی از ایتالیا شروع نشده بود، فیلم افتتاحیه لاسی( دانیل لوچتی)، که داستان آن در‌‌ ناپل در دهه ۱۹۸۰ می‌گذرد، برمبنای رمانی درباره عشق مردی متاهل به دخترجوانی است که تازه با او آشنا شده، اثر با اجرائی پرکشش، عاطفی و به شیوه پلیسی روایت می‌شود.

جشنواره امسال از زاویه های گوناگون با سالهای قبل متفاوت خواهد بود و احتمال زیاد دارد موفقیت های ۷،۸ سال اخیر را به دست نیاورد که دلایل آن گوناگون است. 

 شیوع ویروس کرونا، باعث شده مقررات بسیار دشوار و دست و پاگیری برای آن دسته از کسانی که امسال به جشنواره می‌روند، ایجاد شود، چه از نظر رعایت پروتکل های بهداشتی، مثل زدن ماسک در طول نمایش فیلمها و در محوطه جشنواره، و از سوئی دیگر رزرو کردن بلیط ها برای هرسانس، که باید حدود ۷۲ ساعت قبل از آن ازطریق شبکه مجازی برای به دست آوردن آن اقدام شود، کارعلاقه‌مندان را سخت می‌کند. (برمبنای اطلاعات جشنواره، هیچ گیشه بلیط فروشی فیزیکی درطول جشنواره وجود نخواهد داشت)

برای منتقدین هم اگر قرار باشد همان روز فیلم دیگری را ببینید که از قبل پیش بینی نکرده اند، عملا امکان ناپذیرخواهد شد! هر تغییری برای نمایش یک سانس، دشواری خاص خودش را می طلبد. به همین دلایل بسیاری ازحرفه ای های سینما و منتقدین و حتی تماشاگران عادی که هرساله برای رفتن به جشنواره ونیز روزشماری می‌کردند، امسال یا ازخیر آن گذشته‌اند و یا تعدادشان کاهش خواهد یافت. از سوی دیگر امسال ستارگان بزرگ سینمای جهان، به ویژه هالیوودی ها، حضور نخواهند داشت. به یاد بیاورید که در سال‌های قبل ستارگانی چون مارلون براندو، اسکورسیزی، رابرت دنیرو، برد پیت، لئوناردو دی کاپریو، مریل استریپ و بسیاری دیگر را که ساعت ها مردم و خبرنگاران برای دیدن آنها جلو کاخ جشنواره صف می‌کشیدند. البته در بین ستارگان مشهورخانم کیت بلانشت به عنوان رئیس هیات داوران خودنمائی می‌کند.

 امسال کلا از بین ۱۸ فیلم مسابقه دو فیلم آمریکایی از دو کارگردان زن در جشنواره ونیز حضور دارند‌؛ کلوئه زائو( عشایر) ، ماجرای زنی به اسم فرن را دنبال می‌کند که زندگی مدرن خود را ترک کرده تا در میان قلبیه ها زندگی کند و تجربه های تازه ای در زندگی کشف کند. فیلم دیگر آمریکائی از خانم مونا فستولد (دنیائی که می آید) به زندگی زنی درقرن ۱۹ می‌پردازد که به شوهرش وفادار نمی ماند اگرچه زندگی خوبی بین آنها در مزرعه ای که باهم مشغول بکارند درست کرده اند. اما روزی زن جذب مردهمسایه می‌شود. این دو کارگردان نام آنچنانی نداشته اند احتمالا در پایان جشنواره باید استعداد آنها را محک زد. در سالهای قبل سینمای آمریکا، جشنواره ونیز را به عنوان سکوی پرتاب خود برای به دست آوردن اسکار به حساب می آورد و موفق شدن در آن دلگرمی خوبی برای سینمای آمریکا حساب می‌شد مثل جوکر، لولالند، جاذبه، شکل آب و سایر فیلمهائی که همگی سال بعد اسکار بدست آوردند. جدا از این، از فیلمسازان مهم دیگر کشورها هم به جز دو سه نفری اسم چندانی مهمی در لیست فیلم‌های مسابقه دیده نمی‌شود اگرچه بسیاری منتظر بودند که آثار تازه نانی مورتی – پل ور هوفن– آپیشانگ ویراستاکول ، روبن استلوند و غیره را در ونیز ببینند.  

بقیه فیلمهای مسابقه، عاشقان(خانم نیکل گارسیا) از فرانسه، همچون فیلم افتتاحیه، به یک داستان عشقی می‌پردازد که سه سال زندگی بین سیمون مرد جوان و لیزا را حکایت می‌کند که حاضر نیستند به هیچ عنوان از هم جدا شوند اما روزی فاجعه ای رخ میَدهد. فیلم دیگر در میان مردان (هیلال بایداروف) از آذربایجان است درباره مردی که از مادرش جدا می‌شود تا تجربیات تازه را کشف کند. خواهران ماکالوسه (اما دانته) از ایتالیا در اطراف یک تشییع جنازه دور می‌زند که پنج خواهر در شهر جنوبی ایتالیا پالرمو گرد هم می آیند و رفته رفته به مسائل درونی خانواده پرداخته می‌شود. از ژاپن همسرجاسوس (کیوشی کوروساوا) به مساله جاسوسی در طی جنگ جهانی دوم می‌پردازد که هسته داستان در اطراف یک زوج می‌گذرد که با ورود زنی دیگر ماجرا فرم دیگری به خود می‌گیرد. از سایر کارگردانان می‌توان از میشل فرانکو، آموس گیتای، آندره کنجالوفسکی (رفقای عزیز) هم نام برد که این فیلم آخری بر مبنای یک ماجرای واقعی الهام گرفته از خاطرات پدر فیلمساز در سال‌های ۱۹۶۰ که در شوروی سابق روی داده و ارتش اعتصاب کنندگان را به گلوله بسته بود، ساخته شده. این فیلم و همچنین دوشیزه مارکس (سوزانا نیچیارللی) از ایتالیا درباره دختر کارل مارکس مشهور است که به مبارزات زنان برای به دست آوردن حقوق خود تلاش می‌کنند، بنا به گفته دو دوست منتقد فرانسوی که چند فیلمی را دیده‌اند، دو اثر آخری آثار قابل توجهی هستند. تکه های یک زن (کورنل کوندروکسو) از کانادا و مجارستان  به از دست دادن فرزند می‌پردازد. رنجی که آنها به هنگام از دست دادن تولد فرزندشان دچارش می‌شوند و پریشانی برایشان به همراه می آورد.

همچنین باید از فیلم خورشید( مجید مجیدی) از ایران نام برد که نشانه‌ای از بازگشت این کارگردان به دوران فیلمهای موفق خود است. مجیدی این فیلم را درباره شرایط کاری کودکان ساخته است. این فیلم که در جشنواره فجر امسال با مدت زمان ۱۲۰ دقیقه به نمایش در آمده بود، با تجدید نظر در مونتاژ به ۹۹ دقیقه کاهش یافته که البته حالا از انسجام بیشتری برخوردار شده است. از امتیازات فیلم، یکی هم بازی خوب پسر پرسوناژ اصلی آن است که می‌تواند در جشنواره ونیز مورد توجه بسیاری قرارگیرد. یکی از مسئولان انتخاب فیلم جشنواره ونیز، اذعان کرده که برای او خورشید، کمی یادآور سینمای نئورآلیسم ایتالیا است.

 آقای آلبرتو بابرا مدیر جشنواره درباره انتخاب های خود در مصاحبه ای گفته که برخی از فیلم های مهم و قابل توجه را نتوانسته به دست آورد زیرا به دلیل وضعیت ایجاد شده در پی شیوع کرونا، کمپانی ها مایل نبودند آثار خود را در این مقطع زمانی در اختیار جشنواره قرار دهند. کمپانی های هالیوودی نیز ترجیج داده اند مدتی منتظر بمانند تا شرایط بهتر بشود. البته برخی از کمپانی ها و فیلمسازان اروپائی نیز ترجیح داده اند فیلم‌های خود را برای جشنواره کن سال آینده نگهداری کنند.

یکی از دیگر تفاوت های امسال جشنواره ونیز این است که از ۱۸ فیلم مسابقه، هشت کارگردان زن آنها را ساخته اند یعنی ۴۴ درصد فیلمها ساخته زنان است. آیا این فیلمها واقعا به خاطر ارزشهای هنری شان انتخاب شده اند یا فشارهای این و آن که اصرار دارند باید تعداد زنان و مردان در مسابقه برابر باشد باعث این انتخاب شده است؟ احتمالا حضور ۸ فیلمساز زن می‌تواند کفه ترازوی رای داوران جشنواره را، که ریاست آن با خانم کیت بلانشت است، به نفع زنان تغییر دهد.

برای ارزیابی صادقانه جشنواره ونیز ۲۰۲۰ باید آثار انتخاب شده مسابقه را دید و در پایان نتیجه گرفت که آیا جشنواره ونیز که در سالهای اخیر نمره ۲۰ روی ۲۰ می‌گرفت، امسال منتقدین چه نمره ای به آن خواهند داد. نتیجه در ۱۲ سپتامبر معلوم خواهد شد.