ژازه تباتبایی از نقاشان و مجسمهسازان هنر مدرن ایران است که سال ۱۳۰۹ در تهران در یک خانواده نسبتا مذهبی بهدنیا آمد. او به استثنای چند صباحی که در شهر «ویگو» اسپانیا زندگی کرده است، تمامی عمر خود را در شهر تهران، خیابان طالقانی، کوچه پاییز بوده است(محل گالری هنر جدید و کارگاه هنری هنرمند). ژازه خاطرات کودکی و نوجوانی خود را که در این منطقه گذرانده است، در کتاب خودنوشتهای تحت عنوان «شطرنج زندگی» به تفصیل بیان کرده است. تباتبایی در ۲۰ بهمن سال ۱۳۸۶ در۷۷ سالگی درگذشت. زمستان همان سال قرار بود موزه هنرهای معاصر تهران نمایشگاهی بزرگ از آثارش ترتیب دهد. فرهنگستان هنر هم بنا داشت در اردیبهشت ۸۷ بزرگداشتی همراه با نمایشگاهی از آثار او برپا کند؛ نمایشگاههایی که مشروط به بهبود نسبی ژازه شد ولی هرگز صورت واقع نگرفت. حالا دوستان نزدیکش و گالریداران آثار این هنرمند را در گالری «شهریور» به نمایش گذاشتهاند. این نمایشگاه با ۲۵ مجسمه و ۱۰ تابلوی نقاشی از آثار ژازه تباتبایی به همراه دستنوشتهها، پوستر نمایشگاههای این هنرمند و کتابهای نوشتهشده از او در روز پنجم آذر ماه افتتاح شد. برخی از آثار این نمایشگاه اثرهایی هستند که از طرف خانواده خسرو سینایی در نمایشگاه ارائه شده بود. همچنین فیلمهای «کوچه پاییز» و «شرح حال» مستندی از زندگی تباتبایی که توسط خسرو سینایی ساخته شده است در این مراسم به نمایش گذاشته شد.مهربانو ابدی دوست درروزنامه فرهیختگان با روگفت وگویی انجام داده که می خوانید:
اهمیت آثار ژازه تباتبایی را در چه چیزی میدانید؟
ژازه تباتبایی تا جایی که یادم میآید آدم بسیار خاص و پرانرژی و بااستعداد و دارای تخیل بینهایت بود که جرات این را داشت که همه آن چیزی که در تخیلش شکل میگرفت در زمانهای که حتما مخالفت و دشمنی هم زیاد شد انجام دهد و در زمانهای که این همه گالری مطرح نبود دومین گالری غیر دولتی ایران را پایه گذاشت که شد گالری «هنر جدید» و بعد نمایشگاهی از بچههای نوجوان ایرانی در خارج از ایران برگزار کرد. آدمی بود که با شناخت زیادی که از او دارم هرگز به این فکر نبود که از طریق هنر به پول یا مقامی برسد. او واقعا غرق در هنرش بود و همه عمر با هنرش زندگی کرد و راههای جدیدی را مطرح کرد که بسیاری بعدا خواستند همان راهها را تکرار کنند ولی هرگز به آن طنز و ظرافت ذهنی که ژازه در آثارش داشت نزدیک نشدند.
شنیدم که برخی از آثار این هنرمند نزد شما بوده است. میخواهیم بدانیم چند تا از آثار تباتبایی نزد شماست؟
این از آن حرفهای جالب است. ما حدود ۵۰ سال با هم دوستی داشتیم، خانمهای من نقاش بودند یا تولد بچههای من بود، ژازه تباتبایی یکی از تابلوهای کوچکش را میآورد یا تابلویی را خانمم به او میداد که از خودش یا مادرش کشیده بود یا مجسمه میداد. ما از ایشان دو تا مجسمه بزرگ یا کار کوچک داریم.
آیا این آثار در نمایشگاه ارائه شده است؟
یکی از مجسمهها و دوتا از تابلوها را در نمایشگاه گذاشتهام.
شما مستندی هم از ایشان ساختهاید.
دو تا مستند داستانی که یکی از آنها را در سالهای ۴۷ -۱۳۴۶ ساختم به نام «شرح حال» و دیگری را در سال ۱۳۷۵ ساختم به نام «کوچه پاییز». «شرح حال» ۱۲ دقیقه است و «کوچه پاییز» ۸۵ دقیقه.
این مستندها در مورد کارهایش است یا خودش؟
«شرح حال» بیشتر با برداشت از کارهایش که یک ایده شاعرانه بوده مطرح شده ولی «کوچه پاییز» را بعد از ۱۰ سال دوندگی که امکان ساخت آن فراهم بشود، ساختم که زندگی، تحصیل و شخصیتش در این مستند مشخص میشود. من فقط خوشحالم که این مستند ساخته شد به دلیل اینکه بعد از فوت ژازه تباتبایی گالری تقریبا متروک ماند حالا امیدوارم آینده خوبی برایش در نظر گرفته شود و کمک بشود به شکل موزه حفظ شود.
ساخت این دو مستند چقدر برای شناساندن هنرمند کمک میکند؟
خوشحالم که نسلهای آینده هم از چنین هنرمندی که در زمان خودش موثر بود شناخت پیدا میکنند. متاسفانه ژازه ناچار شد به خارج از ایران برود و به همین دلیل کمتر شناخته شده بود. خوشحالم با این دو فیلمی که من ساختم به نوعی یاد او برای نسلها
حفظ میشود.

لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- به یاد خسرو سینایی؛ پخش «مرثیه گمشده» از شبکه مستند
- اعلام سه نکوداشت دیگر در «نقش ماندگار» چهلمین جشنواره فیلم فجر/ آغاز بلیت فروشی سینماهای مردمی از صبح فردا
- آهوان گم شدند در شبِ دشت…*/به یاد خسرو سینایی در دومین زادروز بیحضورش
- گرامیداشت یاد کارگردان فقید «عروس آتش» در سینماتک خانه هنرمندان ایران/ سینایی، اصیلترین فیلمسازی که میشناسیم
- نسخه مرمت شده «عروس آتش» در سینماتک خانه هنرمندان ایران
- معیریان در آستانه روز ملی سینما با موزه سینما مطرح کرد/ حاتمی میگفت عبدالله اسکندری و جلالالدین معیریان شمس و مولانا هستند
- حقایقی درباره جزیره رنگین خسرو سینایی به بهانه نمایش آن از شبکه چهار
- سهمی دیگر برای سینمای ایران از بخش جلوهگاه شرق
- عکسی که فرح اصولی از فیلم «زنده باد…» منتشر کرد
- برترینهای سینمای ایران در صد سال اخیر به انتخاب نویسندگان سینماسینما/ بخش چهارم
- برترینهای سینمای ایران در صد سال اخیر به انتخاب نویسندگان سینماسینما/ بخش اول
- گفتوگو با فرح اصولی/ سینایی در فیلمسازی زیر بار هیچ قانونی جز قوانین خاص خودش نمیرفت
- بزرگداشت چهار استاد مستندساز فقید در سینماحقیقت
- برشهای کوتاه/ مصاحبه خسرو سینایی در افتتاح سینماتک خانه هنرمندان
- مراسم افتتاحیه شانزدهمین جشنواره بینالمللی فیلم مقاومت برگزار شد/ رسول ملاقلیپور عشق و حماسه را با جامعه و زمانه پیوند زد
نظر شما
پربازدیدترین ها
- در جبهه غرب خبری نیست؛ چیزهایی که نمیدانی
- چهار کارگردان خارجی خواستار عدم نمایش فیلمشان در جشنواره فجر شدند
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای دو فیلمنامه
- «اسب قاتلین» بهترین نمایش به مفهوم مطلق شد/ چهل و یکمین جشنواره تئاتر فجر برگزیدگان خود را شناخت
- آیا دبیر احتمال بیرونقی جشنواره را میدهد؟/ فرش قرمز نداریم/ احتمال حذف سیمرغ مردمی
آخرین ها
- سینماتک خانه هنرمندان ایران برگزار میکند؛ اکران و تحلیل مستند «من تنها نیستم» و فیلم سینمایی «آرژانتین ۱۹۸۵»
- اولین تصاویر بازیگران «هوک» منتشر شد
- جعفر پناهی به قید وثیقه از زندان آزاد شد
- واکنش دبیر جشنواره فجر به انصراف برخی فیلمهای جشنواره و غیبت بازیگران مطرح
- پوستر «جنگل پرتقال» رونمایی شد
- پوستر رسمی «کت چرمی» رونمایی شد
- چرا جعفر پناهی اعتصاب غذا کرد/ یادداشت مهدی کوهیان، حقوقدان
- فیلمنت صاحب «رادیو نت» شد/ اولین شماره با «پوست شیر»
- معرفی نامزدهای «ادی»/ بهترین تدوین در کدام فیلمها دیده شد؟
- چهار کارگردان خارجی خواستار عدم نمایش فیلمشان در جشنواره فجر شدند
- نشست رسانهای «جنگل پرتقال» برگزار شد/ رسول صدرعاملی: وقتی درباره زن زندگی آزادی مینویسیم، حواسمان به خودمان باشد
- رونمایی از گریم متفاوت صابر ابر در «یادگار جنوب»
- هیات انتخاب، داوری و فیلمهای راه یافته به بخش کوتاه جشنواره فیلم فجر معرفی شدند
- به نویسندگی حوریه مقدم؛ کتاب آشنایی با تاریخ نمایش منتشر شد
- بستههای اینترنت و مکالمه همراه اول ویژه روز پدر
- چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر؛ حضور یازده فیلم در بخش جشنواره جشنوارهها
- داوران جشنواره برلین معرفی شدند/ گلشیفته فراهانی در لیست
- جشنواره فیلم فجر آغاز شد/ سیمرغ مردمی در بلاتکلیفی/ فیلمهای بخش کوتاه و بینالملل هنوز معرفی نشده
- رئیس سازمان سینمایی: هنر تحریمپذیر نیست
- آکادمی اسکار درباره نامزدی مشکوک تصمیم گرفت
- وزیر ارشاد: به شدت حامی تقویت شبکه نمایش خانگی هستم
- رونمایی همراه اول از بستههای اینترنت ویژه دهه فجر
- میتو به جشنواره فیلم فجر هم رسید/ رونمایی از تیزر «استاد» همزمان با نخستین نمایش فیلم
- کارگردان فیلم مطرح کرد: اهدای بخشی از عواید بلیت فروشی فیلم «ایمو» به زلزلهزدگان شهر خوی
- «اسب قاتلین» بهترین نمایش به مفهوم مطلق شد/ چهل و یکمین جشنواره تئاتر فجر برگزیدگان خود را شناخت
- «چمدان قرمز» نامزد اسکارِ بهترین فیلم کوتاه شد
- اعلام نامزدها و برخی برگزیدگان جشنواره تئاتر فجر دقایقی پیش از اختتامیه
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای دو فیلمنامه
- با معرفی هیات انتخاب و داوری؛ آثار راهیافته به بخش مستند بلند جشنواره چهل و یکم فیلم فجر اعلام شد
- «شماره ۱۰» در راه فجر ۴۱/ انتشار سکانسی با بازی مجید صالحی