انواع مهربانی؛ فیلمی جنون آور از یورگس لانتیموس

 فرزانه متین در شرق نوشت :

جدیدترین ساخته یورگس لانتیموس، کارگردان یونانی تبار، فیلم «انواع مهربانی» است که نخستین بار در جشنواره کن به نمایش درآمد و در ماه ژوئن اکران شد. «انواع مهربانی» یک فیلم آنتولوژی است و دارای سه اپیزود مجزا ست که به نوعی با هم مرتبط هستند. این سه گانه راز آلود از اتفاقات وحشتناک جهان هستی حکایت می کند. فیلمی که در گیشه نتوانست موفق باشد، اما مفاهیم بارزی همچون تسلط، کنترل گری و حدواندازه مهربانی را به شکلی جنون آور به نمایش درآورد. فیلم با بودجه ۱۵ میلیون دلاری ساخته شد و در گیشه ۱۴ میلیون دلار فروخت.

لانتیموس که سلطان ساخت فیلم های عجیب وغریب است، بلافاصله بعد از فیلم «بیچارگان» که سال گذشته جوایز متعددی را برایش به ارمغان آورد، فیلم «انواع مهربانی» را ساخت؛ فیلمی جسورانه، پیچیده و مثل همیشه غیرواقع گرایانه. آثار این کارگردان، فرمی انتزاعی از جهان واقع گرایانه را به تصویر می کشد. او بخشی از یک جنبش سینمایی پست مدرن به نام موج عجیب یونانی به شمار می رود و فیلم هایش اغلب به فیلم برداری با قاب بندی منحصربه فرد، بازی های خشک و بی احساس و شخصیت هایی با لحن تصنعی شهرت دارد؛ ازاین رو آثارش شکل متمایزی دارد. نخستین فیلم او با زبان انگلیسی به نام «خرچنگ» با طنز تاریک نیز جنون آمیز بود که در سال ۲۰۱۵ راهی جشنواره کن شد و جایزه هیئت داوران جشنواره فیلم را از آن خود کرد. این فیلم در مورد پادآرمان شهر عجیبی بود که در آینده ای کابوس وار، افراد مجرد مجبور بودند ظرف مدت ۴۵ روز یک شریک زندگی برای خود بیابند و اگر در طول این زمان در این امر موفق نشوند به حیوان بدل می شوند و آنها را در جنگل رها می کنند. از این رو برای نسلی که احساس می کند همه چیز را دیده ، فیلم هایش غافلگیرکننده است.

اما استون، ویلم دفو، جسی پلومنس، مارگارت کوالی و مامودو آتی در فیلم انواع مهربانی هنرنمایی کرده اند.

انواع مهربانی در سه اپیزود مضمون پنهانی اش را روایت می کند: اپیزود اول به نام «مرگ آر.ام.اف آغاز می شود» که سلطه مردی به نام ریموند بر روی رابرت، یک کارمند میان رده را به نمایش می گذارد. ریموند روی عناصر زندگی و جزئیات شخصی رابرت و همسرش تسلط دارد و از رابرت می خواهد مردی به نام آر.ام.اف را بکشد. اما رابرت این بار دستور او را قبول نمی کند، نمی خواهد قاتل شود و از این رو ریموند او را رها می کند. ترس از آزادگی و رها شدن باعث می شود رابرت سرانجام قاتل شود و به زندگی گوسفندوار خود ادامه دهد.

اپیزود دوم با نام «آر.ام.اف در حال پرواز است» به داستان مامور پلیسی به نام دنیل می پردازد که همسرش پس از مفقود، یک باره سر و کله اش پیدا می شود. دنیل یک بیمار روانی است و معتقد است لیز همسر واقعی اش نیست؛ از این رو از او می خواهد ترکش کند. اما زن به نوعی مسخ شوهرش شده و می خواهد در این زندگی که دنیل او را نمی خواهد، بماند و حتی بمیرد. او هر آنچه دنیل می گوید قبول می کند و سرانجام با کشتن خود، عشقش را ثابت می کند. در همین حین، لیز واقعی وارد خانه می شود که رسما تخیل مرد است. در این اپیزود، خشونت خانگی به وضوح نمایش داده می شود و کنایه از این است که زن مطلوب یک مرد، زن مرده است و البته مهربان بودن بیش از اندازه زن.

و اپیزود آخر با نام «آر.ام .اف یک ساندویچ می خورد»، داستان امیلی و اندرو است که به دنبال زنی به نام روث با توانایی زنده کردن مردگان می گردند. همچنین این دو برای یک فرقه کار می کنند. این اپیزود درباره عبور انسان از مرز انسانیت و کنترل گری انسان از باورهاست. در انتهای فیلم، روث پیدا اما بر اثر سانحه ای کشته می شود. مردن او نمادی از آن است که روث به دلیل جایگاه فرا انسانی پاک تر از آن است که تحت سلطه باشد.

رابطه پلمونس و استون در سه اپیزود خاص است. در بخش اول آن دو با هم آشنا می شوند، در قسمت بعدی به یکدیگر می رسند و در بخش آخر از هم فاصله می گیرند.

این کمدی تلخ که نقدهای مثبتی را دریافت کرده، علاوه بر مضامین خود، مدیون بازی های فوق العاده بازیگرانش است که همه آنها در سه اپیزود در نقش های مختلف بازی های درخشانی ارائه کردند که به انسجام و غنای بیشتر اثر کمک کرده است. بازی اما استون و جسی پلومنس در این فیلم مجذوب کننده است. اما استون و ویلم دفو پیش از این در فیلم خاص «بیچارگان» هم بازی بودند. البته باید گفت «انواع مهربانی» به اندازه دو فیلم آخر لانتیموس، یعنی «سوگلی» و «بیچارگان» مخاطب جذب نکرده و از لحاظ روایی و فیلم نامه کمی عقب تر از دو اثر قبلی کارگردان است.

«انواع مهربانی» در یک شهر ساحلی آمریکایی بدون نام روایت می شود، اما در واقع فیلم برداری در شهر نئو اورلئان و اطراف آن است. فیلم از نظر بصری خیره کننده و دارای ظرافت خاصی است.

این فیلم تکان دهنده با روایت های پر پیچ وخم، از آن اثرهایی است که هر چه اطلاعات کمتری درباره اش داشته باشید، تاثیرگذارتر خواهد بود. بااین حال، باید اذعان کرد تماشای این فیلم سه ساعته نیازمند صبر و حوصله خاصی از سوی تماشاگران است. در هیچ کجای «انواع مهربانی» تماشاگر نمی تواند وانمود کند قادر است اتفاق بعدی را پیش بینی کند. این اثر بی رحمانه با موسیقی متن غیر متعارف آمیخته شده است. جرسکین فندریکس در این زمینه عالی عمل کرده است. در مورد آر.ام.اف ما هیچ اطلاعی نداریم. از دید کارگردان این شخصیت ارزش و معنایی ندارد و به چیز خاصی اشاره نمی کند، اما به هر حال نمی توان از این حفره به راحتی گذشت.

آر.ام.اف یک استعاره است، اما لانتیموس از اینکه از مفاهیم فیلمش صحبت کند گریزان است. پیام اصلی «انواع مهربانی» را می توانیم در موسیقی با کلام در ابتدای فیلم به خوبی درک کنیم؛ مضمونی در باره مورد سوءاستفاده قرار گرفتن افراد.

اگر اهل تماشای فیلم های سرگرم کننده هستید، دیدن این فیلم را توصیه نمی کنم؛ اما اگر دنبال فیلم های خاص هستید، تماشای آن را از دست ندهید.

ثبت شده در سایت پایگاه خبری تحلیلی سینما سینما کد خبر 201157 و در روز یکشنبه ۱۵ مهر ۱۴۰۳ ساعت 11:51:24
2024 copyright.