سینماسینما، علی جعفریمهر؛
در دنیای پرشتاب امروز، رسانهها و بهویژه برنامههای تلویزیونی، دیگر فقط نقش سرگرمکننده ندارند؛ بلکه تبدیل به آینهای از جامعه شدهاند. مخاطب امروز، حساستر، آگاهتر و مطالبهگرتر از هر زمان دیگری است. بنابراین برنامهسازان موظفاند که نهتنها به نیازهای محتوایی مخاطب توجه کنند، بلکه در بزنگاههای اجتماعی، واکنش درست و بهموقع داشته باشند؛ چرا که بیتوجهی، نهفقط از ارزش برنامه میکاهد، بلکه میتواند باعث دلزدگی و ریزش مخاطب شود.
همان طور که در جریان اخبار از هفته گذشته هستیم، رخ دادن حادثه تلخ در اسکله شهید رجایی بندرعباس، واکنشهای بسیاری را در برداشت. واکنشهایی که گاه نوک پیکان انتقادات را به سمت تلویزیون روانه کرد.
درباره اینکه پروتکل درست اطلاعرسانی در چنین مواقع بحرانی چگونه و چطور باشد، باید کارشناسان امر نظر دهند و این را هم باید پذیرفت که جریان اطلاع رسانی و پوشش خبری در رسانهای رسمی چون رادیو و تلویزیون به لحاظ سهولت دسترسی مخاطبان به آن تابع نکاتی است که ممکن است آن را نسبت به فضای مجازی دچار چالشهایی کند؛ فارغ از این مسائل آموزش نیروهای برنامهساز برای مواجهه درست رسانهای در چنین شرایطی بسیار حائز اهمیت است.
در شرایطی که روند برنامههای رسانه ملی با توجه به حادثه رخ داده، حتی دیرهنگام تغییر کرد؛ واکنش برنامهسازان نیز تعیینکننده بود.
ضعفها را باید دید و نقدها را باید به گوش مدیران این رسانه رساند؛ اما این یک لبه از ماجرای مواجهه تلویزیون با چنین حادثهای است. نمیتوانیم نقطه روشن واکنش مسئولانهی برنامه «۱۰۰۱» را نادیده بگیریم؛ برنامهای که از دی ماه ۱۴۰۳ آغاز شده، رویکردش طنز و سرگرمی است و تلاش میکند تا تلویزیون را بار دیگر کانونی برای جمعهای خانوادگی کند. حالا تیم تولید این برنامه در شرایط پیشآمده تصمیم گرفت با احترام به احساسات عمومی و خانوادههای داغدار، به مدت ۳ شب پخش قسمتهای جدید خود را متوقف کرد اما مهمتر از آن، هوشمندی در ادامه مسیر و پخش ۲ قسمت دیگر در پنجشنبه و جمعه بود؛ اعلام اینکه این ۲ قسمت پیش از حادثه ضبط شدهاند و این تیم برای احترام به این سوگ جمعی، برنامه جدیدی تولید نکرده است. این بیان به نظر ساده، نشان داد که این تیم فقط به زمانبندی فکر نمیکند، بلکه عمق ماجرا را فهمیده و جایگاه خود را در کنار مخاطبش تعریف کرده است.
اما این تنها مسیر آنها نبود. «جنابخان» بهعنوان کاراکتر محبوب و همراه محسن کیایی در این برنامه، باز هم صدای مردم شد و مطالبهگری را از دل طنز به فضای واقعی کشاند؛ ویدیویی منتشر کرد و در آن نسبت به آنچه رخ داده از بالاترین مقام اجرایی کشور مطالبهگری کرد. این یعنی یک برنامه تلویزیونی میتواند هم سرگرم کند، هم آگاه سازد و هم همراه باشد.
برنامهای که مسیرش را پیشتر هم در مطالبهگری از وزیر بهداشت و رئیس مجلس تعریف کرد.
تشخیص درست صف از سطور، یعنی فهم درست زمان، فضا و مردم. این همان نقطهایست که برنامهسازی از یک فعالیت صرفاً رسانهای فراتر میرود و به کنش اجتماعی بدل میشود. کاری که «۱۰۰۱» بهخوبی از پس آن برآمد.