سینماسینما، محمد حقیقت

ملاقات مجازی ژان لوک گدار ‌و ابراهیم گلستان در «تا جمعه، رابینسون» ساخته میترا فراهانی در جشنواره برلین به نمایش درآمد. این فیلم کلاژمانند که ساخت آن از سال ۲۰۱۴ شروع شده بود، سال ۲۰۲۱ به پایان رسید و نخستین نمایش بین‌المللی آن در بخش مسابقه‌ای مواجهه یا دیدار جشنواره برلین ۲۰۲۲ بود. این بخش به تازگی تاسیس شده و معادل نوعی نگاه جشنواره کن است. کارگردان در این اثر تلاش داشته دو سینماگر شناخته شده، ابراهیم گلستان و ژان لوک گدار از شرق و غرب را رودرروی هم قرار دهد و آنها را به گفتگو با هم ترغیب کند، اما در عمل این کار به شکل حضوری انجام نمی‌شود، یکی در حومه لندن در خانه کاخ مانند خود و دیگری در شهر رول، سوییس در اقامتگا محقر خود هستند و از طریق نامه‌نگاری، ولی بدون ارتباط تصویری مستقیم، ردوبدل نظرات می‌کنند. فیلمی، تجربه‌گرا ‌نسبتا آوانگارد پیش روی بیننده قرار می‌گیرد. هرکدام از این دو سینماگر، با تفکری متفاوت و فرم سینمایی ویژه خود، کار کرده‌اند. آنها مثل دو خط موازی هستند که به هم نمی‌رسند و میترا فراهانی، کارگردان که خود نیز در صحنه‌هایی در منزل گلستان حضور دارد، گاه در میان این پازل‌های تو در تو حضور دارد و گاه راجع به نکاتی صحبت می‌کند که چندان ارتباطی پیوسته‌ای با فیلم برای تماشاگر ایجاد نمی‌کند. زبان فیلم به فرانسه، فارسی و انگلیسی است. در جایی که گدار برای گلستان نامه‌ای با ایمیل فرستاده، او می‌گوید که منظور گدار را نمی‌فهمد، البته هر دو اغلب روشنفکرانه برای هم دیگر مطالبی می‌نویسند. دوربین در خانه هر دو آنها، جدا جدا تصاویر را ضبط کرده است. درمنزل گدار به نظر می‌آید که او بسیار تنها در خانه کوچکش زندگی ساده‌ای را می‌گذارند؛ ‌برعکس، گلستان در یک کاخ، زندگی اشرافی و پرتجملی دارد که بیشتر اوقات مشغول کار است و در اطرافش هم نیز آدم‌هایی از آشنایانش حضور دارند. از امتیازات این اثر، میزانسن‌ها و کادربندی‌ها ‌و نورپردازی‌هایی است که در منزل ابراهیم گلستان گاه به شکل تابلووار کار شده است. در ضمن بیشترین بخش فیلم نیز به ابراهیم گلستان اختصاص داده شده است. اگرچه میترا فراهانی موقعیت عالی پیدا کرده بود تا این دو سینماگر، از دو موج نو، غرب و شرق را رودر رو قرار دهد و فیلم فوق‌العاده‌ای از آن استخراج کند، ولی انتظار شیفتگان این دو سینماگر را آن‌چنان که باید برآورده نمی‌کند و چه حیف. امتیاز اصلی اما در اینجاست که ژان لوک گدار ‌و ابراهیم گلستان را در سال‌های سالخوردگی‌شان می‌بینیم که هرکدام استوار بر نظرات ‌و ایده‌های خود پا برجا ادامه می‌دهند. از میترا فراهانی قبلا چند اثر بسیار خوب و به ویژه فیلم تحسین شده «فی‌فی از خوشحالی زوزه می‌کشد» را دیده بودیم که به آخرین ماه‌های زندگی بهمن محصص، نقاش و مجسمه‌ساز منحصر بفرد ایرانی، پرداخته بود.

عکس مربوط به جلسه نمایش این فیلم در جشنواره برلین است.