سینماسینما، روناک جعفری*
از بین فیلمهایی که تاکنون تماشا کردم و دو تای آن در اسکار حضور داشتند، سه فیلم آبِ عمیق، ماشین مرا بران، دستِ خدا با محوریت خیانت زنان به شدت نظر مرا به خود جلب کرد. چیزی که بیشتر از هر چیز باعث شد این یادداشت را بنویسم، ماهیت خیانت به خودی خود نبود. چرا که از دیرباز مسیٔله نافرمانی و خیانت زنان، از افسانههای قدیمی و اسطورهای گرفته تا حتی قصههایی از کتاب قرآن و داستان یوسف و زلیخا، راهش را به سینما باز کرده. اما مسیٔله جدیتر برای من حضور همزمان این سه فیلم که هر سه از تولیدات دو سال اخیر هستند در اسکار، به عنوان ویترینی از تولیدات سینمایی مطرحِ سال دنیا و به عنوان محلی برای محک زدن فیلمها و در مقام قیاس است. چه چیزی باعث شده که سه فیلمساز اهل ژاپن، ایتالیا و انگلیس، هرکدام از گوشهای از جهان، محوریت آثار خود را پنهان کاری و خیانت زن به مرد قرار دهند؟ و در دو فیلم ماشین مرا بران و آبِ عمیق، عملا مردها بعد از متوجه شدن این موضوع با کاراکتر زن کاری ندارند و زندگیشان دچار فروپاشی نمیشود. حال سوال اینجاست که آیا موج جدید و فرهنگ جدیدی در راه است؟ آیا این ساختارشکنی در مقابل نگاه کلیشهای خیانت مردان به زنان که سالیان سال سوژه اکثر فیلمها بوده، راه افتاده است؟ آیا هنر سینما و این مدیای قدرتمند سعی در جا انداختن چیزی دارد؟ چرا اسکار به عنوان بزرگترین جشن سینمایی سالانه جهان به فیلم کودا که یک فیلم به شدت خانوادگی است و به ترویج بستر خانواده میپردازد، جایزه میدهد؟
شاید طبق جمله معروف که میگوید هرچه را به ضد خود شناختم، ساخت چنین فیلمهایی با موضوعات این چنینی، حتی برای تقویت بستر خانواده باشد و از منظری دیگر قدرت زنان را نشان میدهد. چراکه زمانی که تعادل الاکلنگ موضوعی در جهان از بین برود، باید وزنهای در طرفی که نامیزان است، اضافه شود تا تعادل دوباره برقرار شود.
*نویسنده و کارگردان