آزاده باقری در ضمیمه قاب کوچک جام جم نوشت :سریالهای جاسوسی و امنیتی، گونه جذابی است که موجب شده بسیاری از نویسندهها و کارگردانها به این ژانر علاقه داشته و تلاشکنند فیلم و سریالی با این محتوا تولید شود. از طرفی رمزآلود بودن موضوع این سبک فیلمنامهها نیز برای مخاطب جذاب است و بسیاری از تماشاگران به این سبک فیلمسازی علاقه نشان داده و از تماشای چنین فیلم و سریالهایی لذت میبرند. قهرمانپروری در این حوزه نیز نکته مهمی است که یکی از اساسیترین پایههای چنین سریالهایی را بنا میکند و معمولا معرفی و نشان دادن قهرمانی که در یک ماجرای جاسوسی و امنیتی پیروز میدان خواهد شد؛ نقطه قوت داستان این ژانر است. سریالهای چند سال اخیر تلویزیون ایران نیز بیش از گذشته به این موضوع پرداخته و «ترورخاموش»،«گاندو» ، «تعبیر وارونه یک رویا»و اخیرا«سرجوخه» ازجمله این سریالهاست که به موضوعات جاسوسی و امنیتی پرداختهاند اما در این میان سؤالی که پیش میآید، این است که چرا اخیرا تلویزیون بیش از گذشته به ساخت چنین سریالهایی روی آورده است؟ برای پاسخ به این سؤال، دلایل مختلفی را میتوان برشمرد که در ادامه بهصورت خلاصه به این دلایل خواهیم پرداخت.
شاید بتوان یکی از اصلیترین دلایلی که باعث شده سریال سازها به سمت ساخت سریالهایی با محتوای جاسوسی ــ امنیتی بروند، افزایش میزان دشمن داخلی و خارجی علیه ایران باشد. وجود حملات سایبری، ترور دانشمندان و سرداران بزرگ کشور، حمله به پایگاه اتمی و… که در چند سال اخیر از سوی دشمنان ایران صورت میگیرد، نشان میدهد میزان تهدیدات کشور بالاست؛ تهدیداتی که خود باعث افزایش میزان حساسیت مردم و جامعه در این خصوص شده است. حساسیتی که سؤالات بسیاری را هم برای آنها به وجود میآورد که پشتصحنه وجود چنین ماجراهایی چیست. یکی از بهترین روشهایی که از این طریق میتوان به سؤالات جامعه پاسخ داد، ساخت فیلم و سریالهایی است که از ابتدا تا انتهای یک ماجرای امنیتی و جاسوسی را به نمایش درمیآورد. از اینرو چنین ژانری هم از سوی سازندگان و هم از سوی بینندگان دارای جذابیت بوده و نهتنها در ایران بلکه در دنیا بسیاری از بهترین ساختهها دارای محتوای امنیتی و جاسوسی هستند.
چشم در برابر چشم
دیگر دلایلی که میتوان برای پاسخ به این سؤال برشمرد که چرا تلویزیون بیشتر از گذشته به سمت تولید سریالهایی با محتوای امنیتی و جاسوسی میرود، ساخت فیلم و سریالهایی هستند که با محتوای علیه ایران از سوی کشورهای معاند ساخته میشود. سریالهایی که دشمنان بابت آنها هزینههای بسیاری هم میکنند تا بتوانند
ایرانهراسی را به بهترین شکل ممکن پیش ببرند و به آن بیشتر از گذشته دامن بزنند. این است که ایران میتواند به روش سازندگان چنین فیلم و سریالهایی به آنها پاتک زده و حمله آنها را با روش خودشان خنثی کند. ساخت فیلم و سریالهایی که در آن نشان میدهد دشمنان با چه روش و ترفندهایی تلاش میکنند ایران را بهعنوان یک کشور تروریست یا کشوری که باعث ایجاد عدم امنیت در خاورمیانه و جهان میشود به نمایش درآورد یک روش مقابله به مثل شبیه خودشان است و بسیاری از گرههایی که از طریق آنها کور شده است را با همین راهکار باز میکنند.کشورهای معاند و دولتهایی که علیه ایران هستند، چون منافعشان را از سوی ایران درخطر میبینند تلاش میکنند با سرمایهگذاری و در اختیار گرفتن امکانات، بسیاری ماجرا و روایتها را به سمت خودشان بکشانند و به ایران هراسی دامن بزنند.
جذابیت ژانر جاسوسی
یکی از جذابترین و پرطرفدارترین ژانرهای ساخت فیلم و سریال، ژانر جاسوسی و امنیتی است. حتی قدمت ساخت فیلم با محتوای جاسوسی به زمانی برمیگردد که هنوز فیلمها بهصورت صامت و سیاهوسفید ساخته میشد. ساخت چنین فیلمهایی در زمان جنگهای جهانی و جنگ سرد نیز ادامه یافت و طرفداران خاص خودش را داشت. ژانر جاسوسی جذاب است و ازآنجاکه پرونده امنیتی در تمام کشورها از قدیمالایام دستمایه فیلم و سریالهای بسیار جذابی شده است در ایران نیز کموبیش از این دست اتفاقات رخ میدهد و از اینرو توانسته دستمایه ساخت فیلم و سریالهای جذابی شود. طرح معماگونه هویتها و چیدن روایتها و داستانهای مختلف در کنار یکدیگر بهصورتی که ماجرا را اسرارآمیزتر میکند از مهمترین روشهایی است که به جذابیت چنین ژانری اضافه میکند. جیمز باند، مأموریت غیرممکن و آرگو، جزو قویترین فیلمهایی است که در این زمینه تولیدشده و به شهرت جهانی رسیده است. به دلیل وجود چنین جذابیتهایی است که فیلمسازها هم بدشان نمیآید تجربه ساخت چنین فیلم و سریالهایی با محتوای جاسوسی داشته باشند. از اینرو فارغ از تمام دلایلی که به آنها اشاره شد، ژانر جاسوسی جذاب است که وجود آن در فهرست سریالهایی که از تلویزیون پخش میشود، میتواند به جذابیت محتوای سریالهای در حال پخش هم اضافه کند.
بسیاری از فعالان رسانه بر این باورند ساخت فیلم و سریال درباره چنین موضوعاتی دارای بازخورد بهتری خواهد بود و توضیحات بهصورت شفافتری به نمایش درمیآید تا اینکه یک موضوع امنیتی و جاسوسی را در قالب خبر یا گزارش به مردم جامعه منتقل کرد.
آگاهی بخشی از طریق فیلم و سریال معمولا ثمربخش است و خیلی بهتر خواهد بود فیلم یا سریال آن ماجرا ساخته و به این شکل به مردم ماجرا توضیح داده شود.
در حال حاضر به دلیل وجود افزایش حملات گوناگون به کشور از سوی دشمنان داخلی و خارجی ساخت چنین سریالهایی کمک میکند آگاهیبخشی به بهترین شکل ممکن صورت گیرد و یک راهکار اساسی در این زمینه
تلقی میشود. نشان دادن صفرتا صد یک ماجرا و اینکه از چه زمانی داستان آغازشده و چطور پیش رفته و مأموران امنیتی چطور یک موضوع جاسوسی را خنثی کرده و باعث حفظ امنیت در کشور به بهترین شکل ممکن شدهاند، مهمترین خط داستانی است که در حال حاضر سریالهایی با این ژانر در تلویزیون در حال تولید و پخش هستند تا به بسیاری از علامت سؤالهای پیشآمده پاسخ درست بدهند و دیگر قضاوت را به تماشاگران بسپارند.