فیلم «سوءتفاهم» ساخته احمدرضا معتمدی فیلمی دانشورانه و پرتحرکی است که به مفهوم درست کلمه فلسفه را با سینما و ارتباطات درهم آمیخته و به نظرم کارگردان به خوبی از عهده کار برآمده است. به گمانم از آنجایی که کارگردان قصد داشت یک درک بوردیاری را در نسبت بین فراواقع و واقع نشان دهد، این در کل فیلم تسری یافته، به گونه ای که می شود مفهوم سوء تفاهم را در پرده های مختلف فیلم دید. حسن دیگر فیلم این است که ذهن مخاطب را راکد نگه نمی دارد و تداخل بین واقعیت و فراواقع را به گونه ای در برابر او قرار می دهد که نمی داند در کجا با واقعیت و در کجا با فراواقعیت روبه رو است؛ و این درگیری به گونه ای مکسور در فیلم اتفاق می افتد و مطالب را مرتبا در مواجهه با معمای واقع- فراواقع قرار می دهد. دیگر نکته ای که در فیلم «سوءتفاهم» برایم نمود داشت اینکه کنشگران کجا با واقعیتی روبه رو هستند و کجا با ذهنیت یا تخیل؟ از ابتدا تا انتهای فیلم این درهم آمیختگی فیلم را می شود دید و حاصل آن یک سوء تفاهم می شود و وقتی سوءتفاهم شکل گرفت، طبیعتا گفت وگویی نمی تواند شکل بگیرد و من این نکته را از ابتدا تا انتها درک کردم به اینکه گفت وگویی شکل نگرفت، چون همه در برابر هم هستند و تا لحظه آخر معلوم نمی شود کدام واقعی و کدام غیرواقعی است. بیننده و شاید بازیگران که قرار است بازی کنند می مانند که در حال حاضر دارند نقش فیلم را بازی می کنند و یا کسب پول می کنند. فیلم بدون حاشیه و بدون اعمال صحنه های تصنعی توانسته به مساله سوءتفاهم بپردازد. سوء تفاهمی که نمی تواند گفت وگویی را شکل بدهد و طبیعتا سوءتفاهم ازآنجا شکل می گیرد که زندگی در واقعیت و زندگی در فراواقعیت با هم تداخل پیدا می کند. به هر حال شاید واقعیت زندگی هم همین گونه باشد، اینکه کجا نقشی بر دیوار هست و کجا نقشی واقعی. مهم ترین وجه برجسته فیلم آنجاست که این درهم آمیختگی را که بازتابی از جهان ارتباطی معاصر است، هم در کلیت فیلم و هم در جزییات تحقق بخشیده است. کلیت فیلم را با این پرسش کلی درگیر می کند که در کجا با واقعیت رودررو هست و کجا با فراواقعیت. در جزییات نیز این پرسش جا به جا خود را می نمایاند. بازیگران با بازیگردانان دچار سوءتفاهم شده اند. آنها سناریویی را بازی می کنند و تصویری برمی آورند، اما چیز هایی ظاهرا واقعی است. به محض اینکه در پیشبرد کسب پول اقدام می کنند با اموری نقشه ای درگیر می شوند. این فضای سوء تفاهم، مانع از برقراری گفت وگو می شود. فضایی ناشی از آنکه ناپیداست کجا نقشی واقعی در کار است و کجا نقش بر دیوار است. به عقیده من «سوءتفاهم» فیلمی درخور اندیشیدن است و فیلم اندیشه ای است که می شود در حوزه ارتباطات و به خصوص در حوزه گفت وگو آن را مورد تامل قرار داد.
□
روزنامه اعتماد