سینماسینما، رویا فتح‌الله‌زاده
فیلم مستند «ملاقات‌های شگفت‌انگیز» مستندی آرشیوی است که با به‌کارگیری جلوه‌های ویژه، فضایی بینامتنی میان جهان‌بینی، گفتمان‌ها و دیدگاه‌های افراد مشهور و نام‌دار تاریخ به وجود آورده است. کارگردان می‌کوشد در فیلم، کاراکترهای مشهور در حوزه‌های گوناگون اجتماعی، مذهبی، سیاسی، ادبی، هنری و تاریخی از جمله آلفرد هیچکاک، لوییس بورخس، استیون هاوکینگ، زیگموند فروید، مهاتما گاندی، مرلین مونرو، آلبرت انشتین، آدولف هیتلر، ویلیام شکسپیر و بسیاری دیگر را از طریق جلوه‌های ویژه و متحرک ساختن عکس آن کاراکترها دوباره زنده کند و به تصویر درآورد. سکانس ابتدایی فیلم با نمایش عکسی متحرک از هیچکاک آغاز می‌شود و او پیش‌درآمدی درباره فیلمی که تماشا خواهیم کرد، به مخاطبان ارائه می‌دهد. از همین سکانس ابتدایی متوجه می‌شویم که با فیلمی نو، تجربی و درهم‌پیچیده با مفاهیم کلان و انتزاعی اما در عین حال قابل فهم مواجه هستیم. هیچکاک رو به دوربین ایستاده است و با مخاطبان صحبت می‌کند. در انتهای حرف‌هایش می‌گوید: «شاید از میان حرف‌هایی که می‌زنند، چیزی درباره حقیقت دستگیرتون بشه.» به این صورت ما به جهان بینامتنی فیلم قدم می‌گذاریم و در زیست‌جهان شگفت‌انگیزش نظاره‌گر گفت‌وگوی میان شخصیت‌های تاریخی می‌شویم. واقعیت این است که گفت‌وگو میان کاراکترهای مشهور بهانه‌ای برای کنکاشی دسته‌جمعی درباره حقیقت جهان یا پدیده‌ها و اتفاق‌های مختلف است. هر یک از کاراکترها از دریچه جهان‌بینی خود پیرامون مفاهیم و مسائل مختلف جهان چون عشق، مرگ، خدا، قوانین فیزیک، سفر در زمان، ناخودآگاه انسان، به چالش کشیدن حقیقت‌های بشری و… اظهار نظر می‌کند. در عین حال گاهی بدیهی‌ترین حقایق از سوی برخی کاراکترها زیر سوال می‌رود و در معرض راستی‌آزمایی قرار می‌گیرد. آن‌چنان‌که مخاطب در میان بحث‌ها و مجادله‌ها به حقایقی که تاکنون آن‌ها را بدیهی و قطعی می‌پنداشته است، با نگاه شک و تردید می‌نگرد. فیلم «ملاقات‌های شگفت‌انگیز» ماهیتی بینامتنی دارد. بینامتنیت به نوعی گفتمان میان متون و شکل‌گیری معنای یک متن به واسطه متون دیگر قلمداد می‌شود و به ارتباط متون در زمان‌های گذشته و معاصر به لحاظ فرم و معنا اشاره دارد. به این ترتیب، «ملاقات‌های شگفت‌انگیز» نیز معنای کلی خود را از طریق فضای گفتمانی میان شخصیت‌های تاریخی و معناهایی کسب می‌کند که آن‌ها با دیالوگ‌ها، بحث و گفت‌وگوها‌یشان به وجود می‌آورند. فیلم دارای مضمونی آمیخته با طنز و تراژدی، مفاهیم و مسائل خُرد و کلان، حقیقت و دروغ و دیگر موارد است. در برخی سکانس‌ها مسائلی شخصی مانند جزئیاتی درباره روابط عاشقانه میان شخصیت‌های تاریخی بیان می‌شود و در برخی دیگر کلان‌مقوله‌هایی چون مرگ و جهان‌های موازی، مخاطب را با خود به تامل و اندیشه‌ورزی فراتر از جهان ملموس می‌برد. در سراسر فیلم، ارتباط و اتصال میان شخصیت‌ها، گفتمان‌ها و اپیزودها تا حدود زیادی معنادار و به هم مرتبط است و از این‌روست که شاکله فیلم علی‌رغم تکثر معانی و تعدد کاراکترها شمایلی ازهم‌گسیخته و پراکنده‌گون پیدا نمی‌کند. «ملاقات‌های شگفت‌انگیز» لحظه‌هایی شگفت و بدیع را پیش روی مخاطب قرار می‌دهد و ما میان باورپذیری و ناباوری سیر می‌کنیم.
منبع: ماهنامه هنروتجربه