سینماسینما: مروری بر اخبار روز پنجم، چهاردهمین جشنواره سینما حقیقت به نقل از ستاد اطلاع رسانی چهاردهمین جشنواره «سینماحقیقت»، را بخوانید:

۷۷۰۰ نفر در روز سوم جشنواره فیلم های «حقیقت آنلاین» را دیدند/ زلال، مثل آب، مثل استاد عالمی

مراسم نکوداشت زنده‌یاد اکبر عالمی بعد از ظهر شنبه ۲۹ آذرماه و در پنجمین روز از چهاردهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» برگزار شد.

اجرای این مراسم را منصور ضابطیان به عهده داشت و در بخش اول میزبان محمد حمیدی‌مقدم دبیر چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت بود.

او با اشاره به آمار قابل توجه تماشای فیلم‌های مستند این دوره جشنواره گفت: شکل آنلاین آهسته آهسته جا می‌افتد، آرام آرام شاهد افزایش بازدید به ویژه از سوی اهالی رسانه و متخصصان سینمای مستند در خانه جشنواره هستیم. اگر بخواهیم آمار بازدید روزانه در چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت را با دوره‌های قبل در سینما چارسو مقایسه کنیم می‌بینیم که روز گذشته ۷ هزار و ۷۰۰ بازدید ثبت شد در حالی که در دوره‌های قبل، میانگین مخاطب روزانه هزار و ۲۰۰ نفر بود. در چهار روز گذشته نیز ۲۳ هزار بازدید از پلتفرم های جشنواره ثبت شده است.

حمیدی‌مقدم در ادامه با اشاره به ۱۰ اثر پرمخاطب روز چهارم جشنواره گفت: «رویاهای خالکوبی شده» به کارگردانی مهدی گنجی با ۱۱۷۳ صندلی، پرمخاطب‌ترین فیلم روز گذشته بود و پس از آن فیلم‌هاید «کودتای ۵۳» با ۹۳۴ تماشاگر، «کمی با من برقص» با ۷۷۸ مخاطب و… در این جدول قرار دارند.

او ادامه داد: مسترکلاس مهرداد اسکویی را دیروز ۳۰۰ هنرجو به طور زنده دنبال کردند. ۳۰۰ نفر در کارگاه بیل نیکولز و ۲۰۰ هنرجو در کارگاه مهدی گنجی حاضر شدند. هنرجویانی که بسیاری از آنها ساکن شهرستان هستند و برگزاری آنلاین جشنواره که به صورت رایگان است، اتفاق خوبی برای بسیاری از آنها بود.

دبیر چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت همچنین با اشاره به نامگذاری روز پنجم جشنواره به نام زنده یاد استاد اکبر عالمی و برپایی مراسم نکوداشتی برای این مستندساز گفت: استاد محمدرضا اصلانی نام این روز را «زلال آب» انتخاب کرده است.

سمیرا غلام‌زاده کارگردان مستند «به خواب می‌ماند این زندگانی»، سیف‌الله صمدیان، امیرحسن ندایی عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس، ابراهیم حقیقی میهمانان و سخنرانان این مراسم بودند که یاد و خاطره اکبر عالمی را گرامی داشتند.

در این مراسم بخشی از فیلم «خاطرات نگاتیو» به کارگردانی فرهاد ورهرام پخش شد.

پایان‌بخش مراسم نکوداشت زنده‌یاد اکبر عالمی، اهدای نشان فیروزه‌ای چهاردهمین جشنواره «سینماحقیقت» و لوح تقدیری با نام زنده یاد عالمی بود که با حضور محمد حمیدی‌مقدم، سیف‌الله صمدیان، امیرحسن ندایی و ابراهیم حقیقی، به نمایندگی از جامعه مستند به خانواده زنده‌یاد استاد اکبر عالمی تقدیم شد.

رونمایی از دو کتاب در «سینماحقیقت»

در چهاردهمین جشنواره «سینماحقیقت» دو کتاب درباره سینمای مستند رونمایی می شود.

کتاب اول «صدای آیینه ها: گفت وگو با منوچهر طیاب، خسرو سینایی، محمدرضا اصلانی» به کوشش معصومه کیانی و با نظارت محمدرضا اصلانی نوشته شده است.

مقدمه این کتاب به قلم دکتر ناصر فکوهی نوشته شده و طراحی جلد آن را  بهزاد شیشه گران انجام داده است. آیین رونمایی این کتاب دوشنبه اول دی ماه همزمان با نکوداشت منوچهر طیاب برگزار می شود.

کتاب دوم «دوربین شخصی: سینمای ذهنی و فیلم‌جستار» نوشته لائورا راسکارُلی و ترجمه محمدرضا فرزاد است، لائورا راسکارلی در مسترکلاس های این دوره از جشنواره «سینما حقیقت» حضور دارد. آیین رونمایی این کتاب سه شنبه دوم دی ماه برگزار می شود.

«دوربین شخصی» به روایت لائورا راسکارولی 

کارگاه لائورا راسکارولی پژوهشگر و استاد دانشگاه در حوزه مطالعات فیلم با عنوان «دوربین شخصی» ساعت ۱۸ شنبه ۲۹ آذرماه و در پنجمین روز از چهاردهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» برگزار شد.

لائورا راسکارولی در این برنامه گفت: امروزه اصطلاح فیلم-رساله به طور گسترده و مکرر در جشنواره‌های سینمایی و محافل هنری، مطبوعات و نشریات دانشگاهی به کاربرده می‌شود. ولی با آن که این انفجار واقعی فرم‌ها بی‌شک به خاطر واکنش مثبت و مناسب بودن زمانه است، اطلاق بی‌رویه آن به چنین طیف متنوعی از محصولات سینمایی می‌تواند پرسش برانگیز، و در نهایت به رسالت اولیه‌اش لطمه زند.

وی افزود: از آن مهم‌تر باید ضمنا ازخود سئوال کرد: نکند این کثرت فیلم-رساله که زمانی مختص تجربه‌های انتقادی و رادیکال سینمایی بود، در نهایت به سمت محصولاتی قراردادی سوق‌اش دهد و همانطور که «ایتو اشتارل» یک دهه پیش هشدار داد، در دام سرمایه‌داری معاصر، یکسان‌سازِ تفاوت‌ها بیفتد؟

این پژوهشگر در ادامه بیان کرد: با مد نظر داشتن این نکته، و پس از توضیحی کوتاه درباره خود این اصطلاح، به شما خواهم گفت که چطور می‌توان قالب فیلم-رساله را به منزله شکل خاصی از سینمای داستانی نیز مدِ نظر قرار داد. سپس بر روی اصطلاح دیگری تمرکز خواهم کرد که امروز بیش از پیش برجستگی پیدا کرده: (فیلم-رساله یا فیلم-شاعرانه /تغزلی)

لائورا راسکارولی ادامه داد: سپس تأملاتی را با شما درمیان می‌گذارم که چطور می‌توان از فیلم -رساله به عنوان سینمایی تجربی یاد کرد. ولی اصطلاح فیلم-رساله، باآن که جدید نیست، به تازگی در دنیا رایج شده است. با آن که این اصطلاح به قبل از ۱۹۳۰ بر می‌گردد ولی قبل از سال ۲۰۰۰ واقعا در حیطه نقد یا ادبیات سینمایی به طور جدی مطرح شد.

وی در ادامه گفت: تعدادی از این نوع فیلم‌ها در دهه ۱۹۳۰ توسط منتقدها به عنوان «رساله» توصیف شدند. قبل از همه فیلم مردی با دوربین فیلمبرداری ساخته ژیگا ورتف است. شکی نیست که فیلم-رساله پیشگام فیلم‌های غیرداستانی در دهه ۱۹۵۰ بود. فیلم‌هایی که ابتکارات اندیشمند بسیاری از فیلمسازان تجربی بخصوص در فرانسه را به نمایش می‌گذاشتند.

«مستندهای شخصی» به روایت داگ بلاک/ مردی که درباره خانواده اش فیلم ساخت

کارگاه داگ بلاک مستندساز با عنوان «مستندهای شخصی» ساعت ۱۹:۳۰ شنبه ۲۹ آذرماه و در پنجمین روز از چهاردهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» برگزار شد.

داگ بلاک در این برنامه گفت: نقش من می‌تواند مستقیم، فیلم‌برداری کردن و یا مثل بیشتر کارهایم از پشت دوربین باشد. باتوجه به اینکه فیلم‌بردار هم هستم، از پشت دوربین مشارکت کرده و داستان را روایت می‌کنم. علاوه بر این داستان‌های من بیشتر اوقات اعضای خانواده‌ا‌م را هم در‌ بر‌ می‌گیرند. بنابراین، خیلی شخصی هستند.

این فیلمساز آمریکایی در ادامه بیان کرد: مثلا فیلمی با عنوان ۵۱ Birch Street درباره‌ پدر و مادرم و ازدواج‌شان و همه‌ چیزهایی که پس از فوت ناگهانی و شوکه‌کننده مادرم به آنها پی بردم ساختم. پدرم بلافاصله با یکی از منشی‌های سابقش ازدواج کرد.

داگ بلاک ادامه داد: به علاوه، فیلمی به اسم The kids grow up درباره‌ دخترم ساختم، که بیشتر به سال آخر دبیرستان او و قبل از این که خانه را ترک کند و وارد کالج شود می‌پرداخت. این فیلم درباره‌ کنار آمدن من با آن خلا و بزرگ شدن دخترم و رفتنش از خانه بود.

وی در ادامه عنوان کرد: اما علاوه بر این موارد، وقتی دخترم در حال بزرگ شدن بود، از او و همراه او فیلم‌برداری می‌کردم. بنابراین بخش عمده‌ ۱۸ سال اول زندگی‌اش را هم فیلم گرفتم. این‌ها نمونه‌های آشکاری از فیلم‌های شخصی هستند. اما مجموعه‌ای به نام ۱۱۲ weddings هم ساختم.

این کارگردان در ادامه گفت: من در حمایت مالی از مستندهایم نقش داشته‌ام. برای مثال طی ۲۵-۲۰ سال گذشته در مراسم‌ عروسی فیلم‌برداری کردم، که شغل فرعیِ جالبی است. چراکه در آن مجموعه به سراغ ۹ تا از آن زوج‌ها که مراسم عروسی‌شان را فیلم‌برداری کرده بودم رفتم تا ببینم زندگی مشترک‌شان چطور پیش می‌رود.

وی افزود: البته آدم همیشه کنجکاو است. پس داستان را از زبان شخص اول روایت می‌کردم. اما این فیلم‌ها به اندازه‌ فیلم‌های خانوادگی و شخصی نیستند. الان در حال ساخت فیلمی هستم که شاید یکی از شخصی‌ترین فیلم‌هایم باشد.

«فیلم، خبر» ۱۴

بخش دوم رویداد «فیلم، خبر»  شنبه ۲۹ آذرماه در پنجمین روز جشنواره با اجرای سحر عصرآزاد برگزار شد.

سفری سخت برای رساندن صندوق رای‌ به آق سو

مستند «آق سو» به کارگردانی عبدالله عزیزی که در بخش مستند کوتاه این دوره از جشنواره حضور دارد نخستین فیلمی بود که در این برنامه نقد و بررسی شد.

آق سو درباره روستایی صعب‌العبور است که گروهی می‌خواهند صندوق‌های رای‌گیری را به دست اهالی آن برسانند و دوربین این مستند با آنها همراه می‌شود.

عبدالله عزیزی با اشاره به اینکه آق سو ۶۰ حوزه رای‌گیری دارد اما کسی حاضر نیست برود آنجا، گفت: در این مستند همراه گروهی شدم که از کوه و کمر می‌رفتند تا صندوق‌های رای را به روستا برسانند.

کارگاه تولید نقل حاج ابوالقاسم قناد و پسران

مستند «حاج ابوالقاسم قناد و پسران» به کارگردانی مهرداد خاکی فیلم بعدی برنامه «فیلم، خبر» امروز بود که به سابقه تولید نقل در یک خانواده می‌پردازد.

مهرداد خاکی با اشاره به اینکه سعی کرده فیلمی فانتزی بسازد که حرفی جدی بزند، گفت: فیلم‌های فانتزی را دوست دارم و فکر می‌کنم حرف‌های جدی در آن بیشتر می‌نشیند.

روزگار اوج زنی فوتبالیست در بندر انزلی

حدیث جان‌بزرگی کارگردان مستند «پا به توپ» مهمان بعدی فیلم خبر بود.

قهرمان به قصه زندگی یک زن قهرمان فوتبال می‌پردازد که از دوره قهرمانی و اوج خود فاصله گرفته و روزمرگی او به عنوان زن‌ و مادر نمایش داده شده است.

جان‌بزرگی درباره انتخاب شهناز عباسی به عنوان سوژه این مستند ۲۳ دقیقه‌ای، گفت: ۱۰ سال پیش برای ساخت فیلم داستانی به بندر انزلی رفتم و اتفاقی با خانمی فوتبالیست آشنا شدم که بعد از آن ارتباط کوتاهی داشتیم و سال گذشته به طرح و فیلمنامه مستندی درباره او رسیدم.

روایتی از محرومیت سیستان و بلوچستان در یک مستند

محمدصادق بکتاشی کارگران مستند «سنجاقک‌های برکه خشک» میهمان بعدی فیلم خبر بود که در فیلم خود به ترسیم روزمرگی‌های مردم پیرانشهر در سیستان و بلوچستان پرداخته است.

او با بیان اینکه «سال‌ها بود دوست داشتم مستندی بدون دیالوگ بسازم» گفت: دو سال پیش سفری تحقیقاتی به این منطقه داشتم که سفر سختی بود چون ۶۰ کیلومتر با جاده آسفالت فاصله داشت و بعضی روستاها آب نداشتند. اما بکر بودن منطقه و مردمش که حال خوبی داشتند باعث شد به این فکر کنم که چطور می‌توان این زیبایی را در عین رنج و سختی‌هایی که داشتند برای آب آوردن منتقل کرد.

این مستندساز یادآور شد: ۱۵ روز آنجا زندگی کردیم که نوعی سلوک بود و وقتی برگشتیم بعد از چند روز دل‌مان می‌خواست دوباره برگردیم.

بکتاشی ادامه داد: مردم و زندگی‌شان فیلمنامه را برای ما مشخص می‌کرد. به خصوص سختی‌ها، کار بیشتر و سنگین‌تر زنان منطقه. رنجی که زنان و بچه‌ها می‌کشند بیشتر به چشم می‌آید و سعی کردیم آن را به تصویر بکشیم.

قهرمانی ۸۴ ساله به نام فاطمه حشمتی

مستند بعدی این ویژه برنامه، فیلم «قهرمان» به کارگردانی الهام آقالری بود که در بخش نمایش های ویژه جشنواره «سینماحقیقت» حضور دارد.

آقالری با بیان اینکه قبل از مستندسازی، ۱۵ فیلم داستانی کوتاه ساخته و برای روایت یک سوژه به اجبار سمت مستند رفت که ساختش ۱۰ سال طول کشید و تاثیرگذار هم شد، گفت: الان هفت سال است که دیگر فیلم داستانی نساختم و مستند برایم جذابیت بیشتری دارد.

این مستندساز درباره آشنایی با فاطمه حشمتی سوژه مستند «قهرمان» گفت: اخبار روزنامه‌ها و برنامه‌های تلویزیونی را دنبال می‌کردم و با ایشان در برنامه تلویزیونی حالا خورشید آشنا شدم که زنی ۸۴ ساله و با شخصیت جذابی بود. ایشان ساکن شیراز است. بارها با او تلفنی صحبت کردم تا در نهایت تصمیم به ساخت مستند گرفتم.

چهاردهمین جشنواره «سینماحقیقت» با دبیری محمد حمیدی مقدم از ۲۵ آذرماه شروع شده و تا دوم دی ماه ادامه دارد.