بدون شک؛ شانسی که آوردم این بود که به دبیرستان دارالفنون رفتم که با مسائل سیاسی و اجتماعی ارتباط تنگاتنگ داشت. همین طور دارالفنون از سمت خیابان لاله زار به خیابان استانبول وصل می شد و مسجد هدایت هم در این خیابان بود که آیت الله طالقانی آنجا حضور داشتند که همه اینها باعث شد با مسائل سیاسی و روحانیون سیاسی آشنا شوم. بعد از دستگیری آیت الله طالقانی این موضوعات برای من و هم فکرهایم جدی تر شد و باعث شد با مسائل جبهه ملی و دکتر مصدق بیشتر آشنا شوم. این فرآیند تا سال ۱۳۴۲ و تبعید امام خمینی(ره) ادامه پیدا کرد اما به قدری مسائل برای من که یک نوجوان ۱۷ ساله بودم اهمیت داشت که قبل از تبعید با دوستم آقای تابشیان به بهانه زیارت قم به دیدار امام خمینی می رفتیم. از طرفی چون منزل ما در خیابان سرچشمه و نزدیک بازار بود به طور کامل در جریان جزئیات واقعه ۱۵ خرداد بودم.
شاید اینکه درحال حاضر برخی دستگاه ها می خواهند برای جوان تصمیم بگیرند این ذهنیت را به جوان منتقل کند که جدی اش می گیرند یا خیر، اما این برای ما جوان های آن نسل اصلا توجیه نداشت. ما خودمان را در موقعیت خواسته ها و میل داشتن ها قرار می دادیم. من حداقل هفته ای یک فیلم می دیدم. آن وقت ها سینما کریستال لاله زار نو فیلم های خاص روی پرده می برد من روح هیچکاک را آنجا دیدم. مدام رمان می خواندم که البته پسر عمویم ابوالحسن نجفی در این علاقه مندی بسیار تاثیر داشت. رمان و فیلم باعث شد با جهان هنر و سیاست آشنا شوم که فاصله من را با زندگی سنتی که همه چیز آن تعیین شده بود بیشتر و بیشتر کرد.
دیدگاه من و امثال من این بود که دروغ حرام است، اما دلیلی نداشت همه حرف های راست را به زبان بیاوریم. آن وقت ها می رفتم موسسه شکوه برای یادگیری زبان انگلیسی. در هفته سه جلسه کلاس داشتم اما خانواده فکر می کردند پنج جلسه کلاس می روم در عوض من آن دو روز را می رفتم تئاتر.
الان برای جوان ها همه چیز راحت و آماده است، اما ما انتخاب می کردیم و پروژه هایی که بر می داشتیم تا زمان به نتیجه رسیدن بیشتر به یک سیر و سلوک می ماند. مثلا خود من که برای دانشگاه رشته معماری را انتخاب کرده بودم با اینکه مثل امروز نمی شد همه کارش را با کامپیوتر انجام داد، اما چون برای کارهای سخت انگیزه داشتم با اطمینان سراغ این رشته رفتم آن هم در دانشگاه ملی که آن وقت ها به لحاظ نوع فضا و دانشجوهایی که آنجا بودند با دانشگاه تهران خیلی فرق داشت.
آن زمان ها ما انتخاب می کردیم اما الان جوان ها انتخاب می شوند. ضمن اینکه انگیزه مان برای انجام کارهای هنری و سیاسی، ما را با گروهی از روشنفکرهای متدین و دینی مثل مهندس بازرگان، آیت الله طالقانی و بویژه دکتر شریعتی آشنا کرده بود و ارتباط نزدیکی با غلامحسین ساعدی، احمد شاملو، بهرام بیضایی و جلال آل احمد داشتیم.
نتیجه و برآیندش این بود که مکانی مذهبی چون حسینیه ارشاد به یک آکادمی تبدیل شده بود و آنجا تئاتر اجرا می کردیم. در راس این فعالیت ها دکتر شریعتی بود و مسئولیت برگزاری تئاترها هم با من بود. آنجا تئاتری مثل سربداران به اجرا درآمد. اگرچه سربداران فقط یک شب فرصت اجرا پیدا کرد و حسینیه هم تا مدت ها کم فروغ شد، ولی مهم این بود که آن مکان مذهبی به یک جریان تبدیل شد. مدتی هم برای پیدا کردن پاسخ سوال هایمان حتی تا مشهد می رفتیم و یک شب یا دو شب پیش دکتر شریعتی می ماندیم تا پاسخ بگیرم.
دقیقا. خیلی از جوان های امروز اصلا سوالی ندارند تا از افرادی که دانش و تجربه بیشتری دارند بپرسند. تعداد زیادی از جوان های امروز هم که پاسخ سوال شان را از گوگل می گیرند. فرق ما با آنها در این بود که دانش ما محدود بود اما بشدت عمیق، درحالی که حالا دانش به وسعت اقیانوس است، اما عمقش به اندازه یک بند انگشت. من نمی دانم جوان های امروز چقدر به خواندن رمان عادت دارند درحالی که سینما و کتاب مولود مدرنیته است و متاسفانه با اینکه داریم با ادوات مدرن زندگی می کنیم متمدن نیستیم و به جای مدرن شدن متجدد می شویم.
سطح توقع های امروز با زمان ما خیلی تغییر کرده. خبری از جریان های زیربنایی نیست؛ ما می دانستیم چه می خواهیم و مهم تر اینکه می دانستیم چه چیزی نمی خواهیم و این انرژی را داشتیم که بگوییم چه چیزی را نمی خواهیم. مثلا یادم هست آن وقت که جوان بودم به من و دوستانم پیشنهاد داده بودند برای تلویزیون کار کنیم و خیلی به من برخورد چون شعار ما این بود که اگر حق از بلندگوی ناحق گفته شود دیگر حق نیست. این را می دانستم که سنت مثل غل و زنجیری به دست و پایم عمل می کند که اگر الف را بگویم باید ب را هم بگویم بنابراین من با اینکه همسرم در فیلم جنگ اطهر نقش مقابل فرامرز قریبیان را بازی می کرد هیچ مشکلی نداشتم و از آنجاکه فردی مثل پدرم اهل روزنامه و تلویزیون نبود بابت در جریان قرار گرفتنش هم نگرانی نداشتم.
پدرم به خاطر متشرع بودن حسینیه ارشاد را قبول نداشت. اوایل اصلا نمی دانست من آنجا رفت و آمد دارم و وقتی که به این رفت و آمدها شک کرد سعی کرد من را هدایت کند. حتی وقت هایی که دکتر شریعتی برای سخنرانی از مشهد به تهران می آمد من بعضی شبها از ایشان در منزل خودم پذیرایی می کردم. آن وقت ها با پدرم در یک خانه نزدیکی های میدان خراسان زندگی می کردیم اما او نمی دانست میهمان آن شبهای من دکتر شریعتی است. یک روز که دکتر ساعت ۱۰ صبح از خانه بیرون رفت یکی از همسایه ها ایشان را شناخت و از همین طریق هم پدرم متوجه حضور دکتر شریعتی در منزل ما شد. گفت باید بین من و دکتر شریعتی یک نفر را انتخاب کنی. من گفتم شما که انتخاب شدنی نیستی ولی من دکتر شریعتی را انتخاب کرده ام. همین شد که عذرم را خواست و من هم بدون اعتراض پذیرفتم.
حتی پدرم از اینکه یک زن رانندگی کند یا چادر به سر نگذارد مشکل داشت، از طرفی ماهم سر ناسازگاری نداشتیم و هر وقت قرار بود با همسرم که مانتویی بود و رانندگی هم می کرد به منزل پدرم بیاییم ماشین را ۲۰۰ متر دورتر پارک می کردیم و همسرم یک چادر مشکی که همیشه در ماشین آماده داشت سر می گذاشت و می رفتیم خانه پدرم.
سال ۵۸ به دلیل ارتباط هایی که داشتم پیشنهاد یک مسئولیت مهم سینمایی به من داده شد اما تنها تا مرداد ماه ۵۹ در آن مسئولیت دوام آوردم. نمی خواستم یک مسئول دولتی باشم و به این خاطر خانواده ام را نداشته باشم و با آنها آمرانه برخورد کنم. این تناقض را نمی خواستم که تا ۸ شب دروغ بگویم و شب که آمدم خانه راست بگویم چون فرزندانم در همان مسیری می افتادند که من در نوجوانی و جوانی قرار داشتم. با این تفاوت که اگر پدرم روحانی بود و قائل به رفتارهای سنتی، من به دلیل اینکه یک مدیر مهم می شدم، فرزندانم هم می بایست به خاطر من و موقعیتم، خیلی از مسائل را رعایت می کردند. انتخاب یعنی همین.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
آخرین ها
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
- اردیبهشتِ تئاتر شهرزاد با سه نمایش
- مستندی از «حمید سهیلی» در موزه سینما نمایش داده میشود