زمانبندیهای «بَرد» مناسباند و میزانسنها با تم فیلم همخوانی دارند.
سینماسینما، شادی حاجی مشهدی:
فیلم «بَرد» مستندی واقعگرا و شخصیتمحور است که از زاویهای متفاوت به زندگی سوژهاش مینگرد و آگاهانه پیشفرضهای مخاطبانش را تغییر میدهد.
هویت زنانه فیلم از همان پلان اول آشکار است، که اگر شخصیت اصلی این قصه یک زن نبود، سوژه چندان جذابی برای ثبت و ضبط به شمار نمیرفت و منصفانه است که بگوییم مخاطب از اولین نمای فیلم درگیر پرسش میشود و صبورانه در انتظار گرفتن پاسخ، تصاویر را نظاره میکند.
آسمانی آبی در پسزمینه صخرههایی ستبر و سنگی، در همزیستی با زنی سیاهپوش و تیشه به دست و صدای جادویی طبیعت و تیشه، همه آن تصاویری است که در قاب زندگی این زن جای دارند؛ قصه زنی که در تلاش برای امرار معاش خود و خانوادهاش در ستیغ کوهستان پرصلابت ایستاده و زیر آتشِ آفتاب و نم ِ باران، سنگها را از دل کوه جدا میکند و میشکند.
جعفری در دیگر تجربه مستند خویش، که در مدت هشت روز فیلمبرداری و در روستای بُرم رامهرمز، در ۲۵ دقیقه ساخته شده است، روزهایی از زندگی زنی را به تصویر میکشد که بهواقع نزدیک به ۲۰ سال مسئول تامین معاش خانوادهاش بوده است.
فیلمساز در عین نزدیکی به حریم خانواده و ثبت کارهای طاقتفرسای زن، با حضور در کاشانه و زادگاهش، ابدا مزاحم او نمیشود و انتخاب زوایای دوربین، بهویژه در نماهای لو انگل و بیرونی کوهستان، بر هیبت و توان زنانه مریم نصیریزاده که بهراستی قهرمان این ماراتن سخت است، میافزاید.
شوهر اما، پیرمرد بیمار و معذبی است که حضور دوربین را در خانهاش تاب نمیآورد و آشکارا از آن دوری میگزیند و ترجیح میدهد در پیله خود باقی بماند. گویی برای او بودن در چنین حالتی، شرمآور و ناراحتکننده است و با دیدن دستهای خاکی و پینهبسته همسرش، هیمنه مردانه و سلامت ازدسترفتهاش را بهخاطر میآورد.
قصه رنج و تلاش برای بقا، اگرچه کهن حکایتی دیرینه است، اما در ابعادی از زندگی انسان که هویت و جنسیت او را به چالش میکشند، بیشتر و بهتر مورد تامل و درنگ قرار میگیرد.
صدای نفسهای عمیق و خستهای که در پی ضربههای تیشه بر سنگ، از نهاد زن به گوش میرسند، همچون نالههایی است که رنجی نهفته و دیرساله را فریاد میزنند.
وجود چشمهایی که هرگز به دوربین خیره نمیشوند و نبودن نمای بستهای که بیننده را رودرروی شخصیت محوری قرار دهد، موجب شده است تا سنگینی و سکوتی معنادار بر فیلم سایه اندازد. گویی فیلمساز در این تجربه مستند، میخواهد تکهای از زمان و مکان و زندگی آدمهایی را منجمد کند که حضور و حیاتشان را کسی باور ندارد… مخاطب از خود میپرسد مگر میشود که زنی با این قاعده و قامت، دست تنها و یگانه هر روز، با دیلم و پتک بر دل کوه زند و هر روز به رزمِ سنگ رود؟
مگر میشود انبوهی از صخرههای تکهتکهشده خشن و سنگین را بار کامیونی کرد و تمام آن را به بهای قیمت یک وعده غذای رستورانهای مدرن امروزی فروخت؟
مگر میشود ۲۰ سال جوانی و زنانگی و آسایش را زیر تَلی از گرد و غبار و خاک مدفون کرد؟
و… مگر میشود این همه سال برای خانواده هم مادر بود و هم پدر؟ هم زن بود و هم پرستار؟!
فیلمساز برای پاسخگویی به این شگفتیها، ورای نگاه واقعگرایانهاش، بهراستی در پی کشف ابعاد نهفتهای از توانمندیهای بشری به وقت تنگنا و در جهت بقاست.
جالب اینجاست که در همین سادهزیستی و مهجوری، دلخوشیهایی هر چند کمرمق و اندک در زندگی این خانواده، بروز مییابند و حضور این زن مهمترین دلیل وجود آنهاست.
آب و جارو کردن حیاط، قرار دادن سبزه جوانهزده عید بر روزن پنجره، نوشیدن چای به وقت عصرانه، تیمارداری و صفا دادن به سر و صورت پیرمرد و زدودن غبار از آینه شکسته خانه، همه آن چیزی است که این زن را به جهان پیرامونش پیوند زده و در مقابل از او زندگی میگیرد.
گرچه، فیلمساز تاکید لازم را بر جزئیات شخصیتپردازی و چهره و میمیک صورت و کلام شخصیتهایش ندارد و نگاه دوربین اغلب معطوف به نشان دادن نمای کلی از این همزیستی است، اما زمانبندیها مناسب و میزانسنها، با تم فیلم همخوانی دارند. از نکات مثبت این مستند کوتاه، قاببندیهایی است که با حضور آرام زن در برابر لنز دوربین همراه شدهاند و این جنس متانت و مسالمت با دوربین، به تدوین روان و حفظ ریتمِ درونی فیلم و ثبت جزئیات جریانِ زندگی کمک بیشتری کرده است.
مانیفست فیلم، آشکارا در دفاع از هویت زنانه و ستایش توان وصفناپذیر آدمی است. زنی که با تحمل مشقت بسیار برای حفظ نهاد خانواده و بقای حیات آن میکوشد، سبب میشود تا با دیدن این فیلم اساسا از درون برای درک وضعیت موجود خود تلنگری بخوریم و شکران نعمتهایی را که داشته و داریم کنیم و از این حیث است که درک مستند «بَرد»، قدرشناسی و قناعت را در برابر زیادهخواهی و سستی انسان امروزی کیمیا میسازد.
نیمی از زندگی این زن ۴۰ ساله آفتابسوخته خوزستانی در این نقطه از جغرافیای زمین منجمد شده است، بسان ذرهای محبوس در یک ساعت شنی. رنج و تلاش او در میان صخره و سنگ، هر روز و همیشه تکرار میشود… او ناگزیر است، تا نه همچون فرهاد برای دلدارش، که مریم باشد و برای نان خانوادهاش، سنگها را بشکافد و کوهکنی کند.
ماهنامه هنر و تجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- اکران «ایساتیس» در «هنر و تجربه» از ۲۲ دی
- شهاب حسینی: میخواهم فیلمی اقتباسی از ساعدی بسازم
- آغاز اکران یک مستند سیاسی در هنر و تجربه
- اکران «آویختگی» در سینماهای هنر و تجربه
- اکران چهار فیلم جدید در گروه سینمایی هنر و تجربه در آذر ماه
- رونمایی از تیزر مجموعه انیمیشن «رویاهای رنگی»
- تحقق آرزوی چندساله فعالان انیمیشن در هنرو تجربه
- «پسر انسان» پرفروشترین و پرمخاطبترین فیلم هنروتجربه شد
- شهاب حسینی با «مقیمان ناکجا» به هنر و تجربه میآید
- در نشست نقد و بررسی فیلم سینمایی «پسر انسان» مطرح شد: هیچکدام از شخصیتها ضدقهرمان نیستند/بحران خانواده اهورا به عدم پذیرش جامعه برمیگردد
- «پسر انسان»؛ سوژهای که جایش در سینمای ایران خالی بود
- اکران فیلم «مهاجران» از ۳۱ خرداد در هنر و تجربه/ رونمایی از پوستر
- «حرف آخر» به هنر و تجربه رسید
- پوستر «تارا» همزمان با اکران رونمایی شد
- مدیرکل دفتر نظارت بر عرضه و نمایش فیلم: ۷۰ درصد فیلمهای صف اکران به «هنروتجربه» میرسند/ خسارت یک ترافیک!
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
آخرین ها
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد