حسین فرح بخش در آسمان آبی نوشت: امکان اکران فیلم خارجی در سینمای ایران وجود ندارد و همه حرفهایی که این روزها درباره آن زده میشود بیجهت است.
ما اکنون سالن برای انجام این کار نداریم و عملا نمیتوانیم چنین کاری انجام دهیم. باید به این نکته توجه کرد که سینمای قبل از انقلاب را فیلم خارجی نابود کرد، اگر امروز مسئولان اجازه دهند که اکران فیلم خارجی در ایران شروع شود، سینمای بعد از انقلاب را هم نابود خواهد کرد. با اکران این فیلمها، بهتدریج از یک سانس نیمهشب، تبدیل به دوسانس میشود و بهتدریج همه سانسها را میگیرد. اگر امروز پردیسهای سینمایی چندسالن خوب دارند با چنین رویکردی همه سالنها در اختیار فیلم خارجی قرار میگیرد و برای فیلمهای داخلی سالنی نمیماند. این همان اتفاقی بود که در سینمای اروپا هم رخ داد. سینمای ما قویتر از سینمای اروپا نیست. امروز تمام سینمای اروپا را فیلمهای آمریکایی و هندی گرفته و عملا سینمای اروپا را نابود کرده است. دو سینما در دنیا وجود دارد که از نظر اقتصادی مقرون بهصرفه است: سینمای آمریکا و سینمای هند. هیچ سینمایی نمیتواند از نظر تجاری در مقابل سینمای آمریکا و سینمای هند دوام بیاورد. بنابراین ما باید روی پای خود بایستیم و از سینمای ایران حمایت کنیم.
زمانی میتوان از اکران فیلم خارجی حرف زد که میزان سالنهای ما به هزار سالن برسد. در چنین شرایطی میتوان فیلم خارجی هم اکران کرد. هر چند که من معتقدم اگر ما در ایران هزارسالن هم داشته باشیم باز هم خودمان میتوانیم تولید کنیم، اما در چنین شرایطی جا برای مانور وجود دارد. اما با توجه به اینکه تعداد سالنهای امروز ما ۳۳۰سالن است و میتوان گفت که چیزی حدود ۲۰۰سالن آن، سالنهایی قابلتوجه و استانداردی نیست پس مشخص است که با ۱۳۰سالن نمیتوان فیلم خارجی اکران کرد. الان گفته میشود که نمیگذاریم فیلمهای ایرانی اکران شود اما اینها همهحرف است. وقتی فیلم خارجی وارد میدان شود خیلی راحت و مخصوصا کسانی که دوست ندارند اصلا ما سینما داشته باشیم، فیلم خارجی را ارجح میدانند. از آن سو با سیطره فیلم خارجی بر سینما همان افراد هم کسب درآمد میکنند و هم دیگر سروصدایی از کسی در نمیآید.
به نظر من بهترین راه در این بحث آن است که کلا قید فیلم خارجی را بزنیم. اکنون فیلمسازان، مردم و. . . از طرق مختلف و حتی گاها بهوسیله صداوسیما فیلمهای روز دنیا را همزمان مشاهده میکنند. پس ما مشکل دیدن فیلمهای روز دنیا را نداریم که بخواهیم از نظر تکنیک یا محتوا از سینمای خارج از کشور عقب بیفتیم. هر آن چیزی که باید ببینیم تا از سینمای روز دنیا عقب نمانیم را امروز در دسترس داریم. بهانههایی مانند اینکه برخی میگویند درصدد افزایش سطح تکنیک و فرهنگ سینما هستند بهانههایی بیخود است. بحث در این میان بحث پول است و به نظر من اگر بهطور کلی این بحث مطرح نشود بهتر است.
معتقدم اکران این فیلمها تنها زمانی میتواند اتفاق بیفتد که سالن داشته باشیم. امروز سالن نداریم و اکران فیلم خارجی در چنین شرایط اشتباه است. کسانی که بهدنبال اکران فیلم خارجی هستند بهتر است که کاری انجام دهند تعداد سالنهای سینما در کشور به هزار سالن برسد و بعدا بهدنبال اکران فیلم خارجی بروند. ابتدا باید چاله را کند و بعدا مناره را بدزدیم. ما میخواهیم مناره را بدزدیم درحالیکه چالهای نداریم. مگر اینکه مناره دیگری را در بیاوریم تا بتوانیم چاله پیدا کنیم. از سوی دیگر ما در عرصه تولید در سینمای ایران حدود پنجهزار نفر عوامل مستقیم داریم که چهارهزارنفر آنها بیکار هستند. چگونه میشود با چنین تصمیمی آن هزارنفر باقیمانده را هم بیکار کنیم؟ مسئله دیگر این است که اگر همه شرایط برقرار شود که ما بتوانیم فیلم خارجی اکران کنیم، رایت فیلمهای روز دنیا را چگونه میتوانیم تامین کنیم؟ رایت این فیلمها به ما فروخته نمیشود مگر اینکه بخواهیم فیلمها را بدون رعایت حق کپیرایت اکران کنیم که آن هم مسئله دارد و صحیح نیست. با این اوصاف آیا وقتی از اکران فیلم خارجی حرف میزنند منظورشان فیلمهای دسته چندم کشورهای جنوبشرق آسیا است؟ اکران این فیلمها که اکران فیلم خارجی نیست. اکنون حق رایت فیلمها به ایران فروخته نمیشود و مجبور هستیم که رایت تقلبی و قلابی از کشورهای اطراف بخریم. این هم یک مشکل مضاعف است.
بحث دیگر بحث سالنهای سینمایی است که باید شرایط بهتری پیدا کند. اکنون در پردیسهای سینمایی که بهتازگی تاسیس میشوند از انواع و اقسام تجهیزات جهانی در آنها استفاده میشود. سالنهای ما بهتدریج سازوکارهایی برای اکران فیلمهای خارجی را بهدست خواهند آورد و در چندین سال آینده هم تعداد سالنها بالاتر میرود و هم از نظر مدرن بودن با استانداردهای روز دنیا به یکسانسازی خواهیم رسید.