در آستانه برگزاری هجدهمین جشن خانه سینما برخی سینماگران به تغییر شیوه داوری آثار از هیاتی پنج یا هفت نفره، به صورت آکادمی، واکنش نشان دادند.یکی از این افراد ابوالحسن داوودی، سینماگری است که در دوره‌ای مدیریت خانه سینما را برعهده داشته است. او در گفت‌وگو با ایسنا به نقد داوری به شیوه آکادمی پرداخته و گفته از حدود ۱۷ سال پیش این مساله در خانه سینما مطرح است.
اما چه اتفاقی افتاد که این طرح اجرایی نشد؟ به گفته داوودی زمان مدیریت سیف‌الله داد یک شورای سیاستگذاری، حدود یک سال روی داوری به شیوه آکادمی کار کرد و یک دوره هم به‌طور آزمایشی این طرح اجرا شد و حتی کارت‌هایی برای اعضا صادر شد و قرار شد به شیوه‌ای سیستماتیک، اعضای آکادمی در طول سال بتوانند از نمایش‌های سینماها به‌طور مجانی استفاده کنند. اما ظاهرا شورای سیاستگذاری به نتایج دلخواه نرسید و این طرح ادامه پیدا نکرد.
اما مهم‌ترین مساله‌ای که مورد اعتراض داوودی و دیگر منتقدان داوری آثار جشن خانه سینما به صورت آکادمی است، این است که فیلم‌ها به صورت استاندارد برای اعضای آکادمی به نمایش درنمی‌آیند و باید از طریق سی‌دی یا دی‌وی‌دی دیده شوند. در چنین شرایطی ممکن است داوری به صورت عادلانه صورت نگیرد و معیاری برای قضاوت درست وجود نداشته باشد.
این مشکل در داوری بخش‌هایی چون فیلمبرداری، صدا و نورپردازی نمود بیشتری دارد. چرا که برای قضاوت این بخش‌ها داوران باید فیلم‌ها را در شرایط برابر بررسی کنند. البته کارگردانی، فیلمنامه، بازیگری و موسیقی از این قاعده مستثنی است و داوران این فیلم‌ها روی هر پرده یا هر صفحه‌ای که ببینند، به نتیجه مشابهی می‌رسند.
از دیگر نقاط ضعف اجرای این طرح که داوودی به آن اشاره کرده است،
ضرب الاجل این شیوه اجرایی است. البته با توجه به اینکه داوری فیلم‌ها به صورت آکادمی از ۱۷ سال پیش در خانه سینما مطرح بوده، تا اندازه زیادی مورد آزمون و خطا قرار گرفته و شاید بشود گفت امتحان خود را پس داده است.
اما کارگردان «رخ دیوانه» و دیگر صنوف معترض به این طرح معتقدند نهادی مثل آکادمی که باید سال‌های سال باقی بماند و فیلم‌ها را در طول سال داوری و سرنوشت آنها را معین کند، نمی‌تواند توسط یکی دو نفر از اعضای هیات‌مدیره نوشته شود و به شکل دستوری اجرایی شود. از دیگر مشکلات مطرح شده در داوری آثار به صورت آکادمی، معیار انتخاب نمایندگان صنوف است. این مساله نیز می‌تواند محل اختلاف در داوری آثار باشد و حواشی را این‌بار به شوراهای مرکزی بکشاند. یکی از مهم‌ترین دلایل خانه‌سینما برای پرداختن به داوری به صورت آکادمی، جلوگیری از لابی‌ها و مذاکرات میان فیلمسازان و هیات داوران است، اما تضمینی وجو ندارد پای این مذاکرات به صنوف و نمایندگان آنها باز نشود.
همچنین کارگردان فیلم «تقاطع» در این باره به مساله قابل توجهی اشاره کرد. به گفته داوودی آکادمی باید در نظر داشته باشد اعضای خود را تنها از میان سینماگران انتخاب نکند. در آکادمی، نخبگان و شخصیت‌های فرهنگی هر کشور نیز باید حضور فعال داشته باشند چرا که وقتی قضاوت سالانه‌ای درباره محصولات مختلف یک سال انجام می‌دهیم، باید نگرش‌ها و گرایش‌های فکری و هنری مختلف در داوری حضور داشته باشند و با عضویت دایمی این افراد می‌توان از نقطه‌نظرات آنها نیز استفاده کرد.
داوودی در میان حرف‌های خود اشاره‌ای به سیستم داوری در آکادمی نیز داشت. در این سیستم شرایط ویژه‌ای برای اعضا در نظر گرفته می‌شود تا در طول سال در حالت استاندارد فیلم‌ها را ببینند و کسانی که به هر دلیل نتوانستند فیلمی را در زمان اکران ببینند، در آستانه برگزاری جشن، این امکان برای آنها فراهم می‌شود.
اما نکته مهمی که در داوری آثار به صورت آکادمی وجود دارد این است که هر داوری، فیلم را چه زمانی دیده است؟ اگر نماینده صنفی فیلمی را در جشنواره فجر دیده باشد، یعنی جایی که فیلم برای نخستین بار رونمایی می‌شود، ممکن است نظر شتابزده مثبت یا منفی‌ای درباره آن اثر داشته باشد. از همین رو ترجیح این است که فیلم زمان اکران و به دور از هر گونه هیاهو و بازی‌های رسانه‌ای برای اعضای آکادمی به نمایش درآید. در این میان به گفته داوودی شرایط فیلم دیدن اعضای آکادمی باید تا اندازه‌ای مهیا باشد که هر کدام از آنها هر وقت اراده کردند بتوانند از امکانات آکادمی استفاده کنند. این کارگردان سینمایی در میان صحبت‌های خود به نقاط ضعف داوری آثار در جشن خانه سینما هم اشاره کرد و گفت: معمولا داوری‌های خانه سینما حالت دورهمی پیدا می‌کند و زمانی که افراد دور هم جمع می‌شوند، گروه‌هایی بر سایر گروه‌ها تاثیر می‌گذارند که البته وجوه خوبی دارد، اما وجوه بدش خیلی بیشتر است زیرا اگر کسانی بخواهند در داوری‌ها اعمال نظر کنند راه برای‌شان بسته نیست.
ابوالحسن داوودی، عضو هیات‌مدیره اسبق خانه سینما هنوز آیین نامه منتشر شده خانه سینما را نخوانده است اما ترجیح داده به دلیل نامشخص بودن شیوه داوری، فیلم «رخ دیوانه» را در معرض قضاوت آکادمی قرار ندهد.
خیلی از دوستان ما نسبت به برگزاری جشن خانه سینما دارند رو به جلو حرکت می‌کنند مثل آقای ملاقلی‌پور و آقای داوودی. ما فقط اعلام کردیم که با این شیوه داوری انجام خواهد شد اما با جلوتر رفتن کار، دوستان ما خواهند دید که فیلم‌ها برای آنها به نمایش در خواهند آمد و نیازی به فیلم دیدن در خانه نخواهد بود.
ما اطلاع‌رسانی بیشتری نکردیم و دوستان دغدغه‌ها و نگرانی‌های خودشان را گفتند. طبعا ما فعلا پاسخگو نیستیم چون باید این روند ادامه پیدا کند و دوستان خواهند دید.
شورای سیاستگذاری یا جریان داخل خانه سینما از سال‌ها پیش بر این بودند که این کار را انجام دهند چون شیوه قبلی باعث می‌شد گاهی کیفیت در آثار انتخابی تحت‌الشعاع قرار بگیرد. در واقع شیوه قبلی کارآمد نبود و گفت‌وگو و یکسونگری روی نظرات تاثیر می‌گذاشت. در نتیجه شورای سیاستگذاری تشکیل شد و آیین‌نامه جدیدی را نوشت که همه‌چیز طبق آن انجام خواهد شد. این تغییر قطعا اتفاق خواهد افتاد. چون همان طور که گفتم شورای سیاستگذاری به تغییر نظام داوری جشن خانه سینما رای قطعی داده است.
منبع: اعتماد