سینماسینما، علی نعیمی
تصورش را بکنید. یک روزی در زندگی روزمره خود مشغول نوشتن رویدادی از جهان پیرامون خود هستید. به لطف تکنولوژی می‌شود این‌طور هم تصور کرد که در یک جمع دوستانه تلفن همراه هوشمند خود را روشن کرده اید و از جمع دوستانه‌تان فیلم می‌گیرید. چرخش روزگار بعد از مدتی یکی از همان جمعی را که درون فیلمتان است، با یک بحران بزرگ روبه‌رو می‌کند. بحرانی که منجر به ناپدید شدن او نیز می‌شود. در چنین موقعیتی اولین کاری که می‌کنید، به سراغ تمام فیلم‌ها و عکس‌ها و صداها می‌روید و از میان آن شروع به کندوکاو می‌کنید. به یاد می‌آورید تمامی حرف‌هایی که میانتان ردوبدل شده و فکر می‌کنید صحبت‌های عادی است که در زمان گفتنشان چندان اهمیتی نداشت، امروز چه رازهای مگو و نهفته‌ای را در خود پنهان کرده است. مستند «گزارش فرار یوسفی» دقیقا حکایت چیزی است که در بالا ذکر شد؛ یک اثر مهیج در یافتن و جست‌وجوی هویت در جامعه. مواجهه با نسل جوان که در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ به دنیا آمدند و بزرگ شدند و امروز در دنیای آدم بزرگ‌ها سعی می‌کنند گلیم خود را از آب بیرون بکشند. تلاش می‌کنند جامعه آن‌ها را باور کند. به بقیه بقبولانند که می‌توانند تصمیم‌های بزرگ و حساس بگیرند و روی حرف و تصمیم خود ایستادگی کنند.
مستند «گزارش فرار یوسفی» یک مستند روایی است که روایت‌کننده دو قصه موازی برای رسیدن به سرانجام آن است. یکی از روایت‌ها اما چهار راوی موازی دارد و هوشمندی کارگردان برای بسط قصه از طریق قصه‌هایی به ظاهر نامربوط یکی از نکات قوت فیلم به حساب می‌آید.
فیلم از هر لحاظ فاقد قضاوت و نتیجه‌گیری شخصی است و تلاش می‌کند آن‌چه را که دیده و شنیده، با مخاطب در میان بگذارد. در این میان پژوهش‌های اولیه مستند به نظر بی‌نقص و کامل می‌آید و خوراک کافی را در اختیار کارگردان قرار می‌دهد. قهرمان محوری قصه در نگاه اول و همان‌طور که از اسم فیلم معلوم است، فردی به نام یوسفی است که جوانی است با زندگی چندپاره و سرنوشتی تلخ که در پیش آمدن اتفاقات پیرامون آن به نحوی مقصر است.
تدوین در این اثر نقش مهم و تاثیرگذاری دارد. توالی و چیدمان تصاویر به صورتی که وجه ماجراجویی و معماگونه قصه حفظ شود، از ویژگی‌های «گزارش فرار یوسفی» است. اطلاعات کم‌کم و به صورت تدریجی به مخاطب داده می‌شود تا مخاطب در این میان با شخصیت‌های محوری به مرور آشنا شود و آن‌ها را درک کند. انگیزه شخصی افراد در همین چیدمان منطقی قصه‌ها بیشتر از قبل مشخص می‌شود و فیلم‌ساز بی‌آن‌که بخواهد عجله‌ای در روشن شدن ماجرا داشته باشد، تمامی مختصات و اتفاقات پیرامون موضوع را به‌خوبی کندوکاو می‌کند.
به نظر می‌رسد جای چنین مستندهایی در فضای سینمای مستند بیش از پیش احساس می‌شود. مستندی که دغدغه‌مند و پرسش‌گر است و نگاهی متفاوت به تغییر نسل در ایران دارد؛ نسلی که منش و رفتار مخصوص به خودشان را دارند و نیاز دارند بیشتر و بهتر شنیده شوند .
منبع: ماهنامه هنروتجربه