کتاب «یادنامۀ منوچهر طیاب» که به تازگی و از سوی مؤسسه متن منتشر شده، روایت آدم‌هایی است که با منوچهر طیاب زندگی و کار کرده‌اند و از شناختشان نسبت به شخصیت و آثار او گفته‌اند.
به گزارش سینماسینما، در مراسمی که (سه‌شنبه ۹ آذرماه) و به منظور بزرگداشت منوچهر طیاب کارگردان، مستندساز و عضو جاوید فرهنگستان هنر برگزار شد از کتاب یادنامه این استاد فقید رونمایی شد.
یادنامه منوچهر طیاب کتابی است که برای معرفی این پیشکسوت سینمای مستند، پژوهشگر و عضو پیوسته فرهنگستان هنر منتشر شده تا گوشه‌ای از تلاش های بی وقفه و پیوسته او را در شصت سال فعالیت هنری بازنمایی کند.
یادنامه منوچهر طیاب به اهتمام علیرضا قاسم‌خان و زهرا مربیان از سوی مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری (متن) وابسته فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی منتشر شده است. عنوان این یادنامه را استاد غلامحسین امیرخانی، عضو پیوسته فرهنگستان، به رشته تحریر درآورده است.
پس از آغازه و پیشگفتار، مقالات نقد خلاقِ فیلم مستند بر مبنای تعریف جان گریسون از مستند (با تأکید بر پردازش خلاقانه مستندهای “ریتم” و “خط” ساخته منوچهر طیاب) از علیرضا ارواحی؛ تحلیل نمودهای زیبایی‌شناسانه در فیلم‌های منوچهر طیاب از معصومه کیانی؛ حدیث خداوند، هنر و بندگی (تأملی در مستندهای منوچهر طیاب در حوزه هنرهای ایرانی_اسلامی) از مجید کیانیان؛ یاد باد کویر تنهایی؛ در جست‌وجوی اسطوره شخصی منوچهر طیاب از بهمن نامورمطلق، و فیلم‌های مستند “ایران، سرزمین ادیبان” و “زاگرس” از دیدگاه اسطوره‌شناسانه از محمد هاشمی و مهدیه قربان‌نژادزواردهی، بدنۀ اصلی این کتاب را تشکیل می‌دهند.
همچنین، در این کتاب، یادداشت‌هایی از محمدرضا اصلانی (نویسنده، محقق و فیلم‌ساز)، همایون امامی (محقق و پژوهشگر سینمای مستند)، سیدمحمد بهشتی (نویسنده و محقق)، عطا حسن‌پور (دکتری باستان‌شناسی)، رامین حیدری‌فاروقی (پژوهشگر و مستندساز)، باربارا طیاب (همسر منوچهر طیاب)، مسعود کازری (ناشر)، زهرا مربیان (پژوهشگر) و اسعد نقشبندی (عکاس و مدیر تولید)؛ منتشر شده است.
«گاهنامه»، «فیلم‌شناخت» و «کتاب‌شناسی» نیز از دیگر بخش‌های این کتاب است.
در بخشی از این کتاب با عنوان «مرد سرزمین» نوشتۀ محمدرضا اصلانی آمده است:
من طیاب را از سال ۱۳۴۴ می شناسم. سالهایی که هردو جوان بودیم. من ۲۲ ساله بودم و او گمان دارم شش سالی از من بزرگتر بود. مدرسه ای که در وزارت فرهنگ و هنر برپا شد، یک دوره سینمایی برگزار کرده بود به سرپرستی مصطفی فرزانه. طیاب که از اتریش آمده بود آنجا مدرس بود و من متعلم.
او معلم مستقل من بود در طراحی صحنه؛ اما ما در آن راهروهای بوی آمونیاک گرفته در لابراتوار فیلم، معلم و شاگرد نبودیم؛ با هم دوست شدیم. در آن استودیوهای تازه ساختۀ فرهنگ و هنر آکوستیک شدۀ سفید، با هم کار کردیم؛ بحث هامان در آن فضای پهن شده، شکل گرفت (ص.۱۳۸).
منوچهر طیاب سال ۱۳۱۶ در تهران بدنیا آمد. او دانش‌آموخته رشته معماری در دانشگاه فنی وین و فارغ‌التحصیل کارگردانی سینما و تلویزیون از دانشکده سینمایی آکادمی دولتی موسیقی و هنرهای نمایشی اتریش بود.
طیاب از سال ۱۳۴۲ با ساخت فیلم سفال به حرفه‌ی مستندسازی روی آورد و طی ۵۷ سال فعالیت مداوم، نزدیک به ۱۰۰ فیلم ارزشمند میراث فرهنگی و تاریخی را کارگردانی کرد.
لرستان، کهن سرزمین قوم کاسیت (۱۳۹۶) آخرین اثر مستند وی بود که در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تهیه شد.
سال گذشته و در جریان برگزاری سیزدهمین دوره جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت، ضمن نکوداشت استاد منوچهر طیاب و نمایش آثار منتخب وی، از این پیشکسوت سینمای مستند با اهدای نشان فیروزه حقیقت تجلیل بعمل آمد.
استاد طیاب شهریورماه ۹۹ به دلیل ابتلا به بیماری سرطان، در شهر وین اتریش درگذشت و در آرامگاه مرکزی این شهر به خاک سپرده شد.
کتاب یادنامه منوچهر طیاب را مؤسسه متن، با همکاری خانه سینما، در ۲۱۵ صفحه و شمارگان ۵۰۰ نسخه منتشر کرده است.
ایرنا