سینماسینما، آنا اسبکیان*

«بهارستان، خانه ملت» بر پایه مستندات تصویری و اسناد تاریخی است و محوریت موضوع همانطور که از اسم آن پیداست، مجلس بهارستان در طول تاریخ مشخصی از دوران قاجار و رویدادهای تاریخی مشروطه تا زمان حال است.
بابک بهداد، کارگردان و محقق اثر، با حجم بسیار بالایی از تحقیق و پژوهش مواجه بوده و برای اینکه از اکثر آن‌ها صرف‌نظر نکند، ریتم خاص خودش را انتخاب کرده که بتواند در زمان استاندارد یک مستند بلند تمام دریافت‌های پژوهشی را به تصویر بکشد. انتخاب عکس‌ها اتفاق بسیار خوب این فیلم است. ظاهرا اکثر این عکس‌ها تابه‌حال جایی دیده نشده است. اما بخش تاریخی که روایت می‌شود، روایتی ناآشنا نیست و پایه این اطلاعات همانند همانی است که در کتب تاریخی درسی در مدارس تدریس می‌شود. کار رنگ‌آمیزی عکس‌ها از جذابیت‌های تصویری این فیلم است. اما ریتم روایت در جاهایی از حد و حوصله خارج می‌شود و روایت خطی به این اثر جذاب خدشه کوچکی وارد می کند. کیفیت فیلم‌های ارائه‌شده در اثر خوب است و شاید در بهترین حالت ممکن ترمیم و ارائه شده است. روایت‌های شخصی از یادداشت‌های افراد تاریخی که تاریخ‌نوشته‌های مهجور دفترچه‌های ثبت وقایع روزانه محسوب می‌شوند، از بخش‌های جذاب این روایت تاریخی است. مثلا خاطرات ملیجک و صداگذاری روی صدای افراد و شخصیت‌ها هم به‌خوبی انجام شده است. اینکه بیننده از زاویه دید افراد مختلف روایتی تاریخی را شاهد و شنونده است، نقطه مثبتی برای این اثر محسوب می شود. بابک بهداد آنچنان‌که در تیتراژ شاهد هستیم، بدون دخیل کردن سلیقه‌ای خاص، از کتب تاریخی نوشته‌شده به دست افرادی با سلایق و جناح‌بندی‌های مختلف استفاده کرده و تنوع دید آنها را دستمایه بازگو کردن وقایع و حقایق کرده است. از بت سازی از شخصیت‌های تاریخی پرهیز کرده و همینطور از نفرت پراکنی نسبت به هر یک از رجل سیاسی یا مذهبی. خصایص یک مستند را به واقع رعایت کرده است. اگر در روایت خود از پویانمایی استفاده می‌کرد، بر جذابیت این اثر می‌افزود. این اثر به‌ذات به دلیل دوره مشروطه و فراز و نشیب اتفاقات فرهنگی و هنری و سیاسی‌اش جذاب است و موفقیت هر راوی در فرم روایت او می‌تواند باشد. بخش‌هایی که در فیلم از استوری برد یک واقعه تاریخی مثل ترور یکی از رجل سیاسی استفاده شده، همان فرم روایت است که اگر با کمی پویانمایی قوام پیدا می‌کرد، شاهد ریتم بهتری برای این فیلم بودیم و روایت از مشکل خطی نجات پیدا می‌کرد. اگر در جاهای مختلف از راویان متعددی هم استفاده می‌شد، حتما روایت را شیرین‌تر می کرد. اما در مجموع فیلم یک اثر مهم تاریخی و از اسناد تاریخی محسوب می‌شود که میتوان از این به بعد به آن در مواقعی رفرنس داد

* مدرس تاریخ

منبع: ماهنامه هنروتجربه