کپی رایت خوب است اما برای همسایه/ نگاهی به شکایت اکبر گلپایگانی از پازولینی

اکبر گلپایگانی به دلیل استفاده بی‌اجازه از آوازش در فیلم مده‌آ از پیر پائولو پازولینی، کارگردان فقید ایتالیایی شکایت کرد و البته در دادگاه پیروز شد.

 

سینماسینما، سامان بیات: ایران هیچگاه جزو کشورهای امضاء‌کننده “کنوانسیون برن” نبوده و نیست. و به حق و حقوق مولف هیچ‌وقت اهمیتی نداده، این روند کپی‌کاری از گذشته وجود داشته و کار را به جایی رسانده که خود مولف نیز، خود را با شرایط جامعه وفق داده است. برای مثال جناب آقای اصغر فرهادی پیش از انتشار فیلم “همه می‌دانند” زیرنویس فارسیِ فیلم را در فضای اینترنت آپلود کرده تا زحمتِ گشتن به‌ دنبال زیرنویس را از دوشِ جماعتِ اهل دانلود بردارد. اما دلیل عدم تعهد به کنواسیون برن چیست؟ مخالفان این تعهد‌نامه معتقدند که ایران بیشتر مصرف‌کننده است و پرداخت حق کپی برای حکومت و مردم به صرفه نیست، امروزه ما بجز دیوان حافظ و خیام و شاهنامه و چند کتب قدیمی، محصول صادراتی نداریم، اما سالانه چندصد کتاب ترجمه و منتشر می‌شود. خلاصه اینکه ایران در دریافت حق‌کپی همیشه دست بگیر داشته اما هرگز نم پس نداده. می‌پرسید چطور؟ بفرمائید مثال:
یک) آقای “جیمز فین گارنر” نویسنده مجموعه داستان “قصه‌های از نظر سیاسی بی‌ضرر” با احمد پوری (مترجم) مکاتباتی داشته که در مقدمه کتاب – منتشر شده توسط نشر مشکی – به اختصار ذکر شده است. در مقدمه کتاب می‌خوانیم: “در بهار سال دوهزار ایمیلی از طرف شخصی به نام احمد پوری به من رسید که اجازه ترجمه کتابم را خواسته بود. منظور او تنها جلب رضایت من از این کار بود، در شرایطی که ظاهرا نیاز قانونی به اجازه من در میان نیست چون ایران تابع قوانین کپی‌رایت نمی‌باشد و او می‌تواند بدون دادن حقی به نویسنده اقدام به ترجمه و چاپ کتاب بکند. در برابر چنین حق انتخابی چاره‌ای جز پذیرفتن نبود.”
نویسنده فلک زده که خود را در یک آزمون دو سر باخت می‌بیند، اجبارا لبخندی می‌زند و رضایت خشکی تحویل جناب پوری می‌دهد. چرا که زور است و چاره دیگری نیست.

دو) پیر پائولو پازولینی کارگردان فقید ایتالیایی در فیلم مده‌آ قسمتی از آواز اکبر گلپایگانی (با تار جلیل شهناز) را استفاده می‌کند. اکبر گلپایگانی پس از ثبت شکایت و بعد از گذشت یک سال- به گفته خودش – یک میلیون دلار غرامت از پازولینی دریافت می کند!
گلپایگانی: “علی عباسی در استودیو میثاقیه به من گفت خبر‌ داری پازولینی در فیلمش از صدای تو استفاده کرده است؟ خب من هم وکیل گرفتم و بعدها من و پازولینی را خواستند و پرونده‌مان حدود یک‌سال به طول انجامید. بالاخره هم این آقا را محکوم کردند که شما آواز این آقا را بدون اینکه از ایشان اجازه بگیرید، برداشته‌اید و در متن فیلم خودتان استفاده کرده‌اید. من یک آواز خسرو و شیرین با ساز جلیل شهناز خوانده بودم که در بخش تحریرش از پایین به سمت بالا حرکت می‌کردم و تحریر می‌زدم و دوباره به سمت پایین بازمی‌گشتم.
این تحریر را یک‌نفس زده بودم و آنقدر زیبا شده بود که مرحوم پیرنیا و روح‌الله خالقی و علی دشتی به‌خانم روشنک گفتند دو بیت دکلمه شعر بعد از این تحریر بخواند و دوباره این تحریر را تکرار کردند که این اتفاق بی‌سابقه بود. این دکلمه و تحریر را اول فیلم«ماد آ» گذاشتند. بعد هم پازولینی محکوم به پرداخت یک‌میلیون‌دلار به خاطر این کار به بنده شد.” (مصاحبه با جام جم – ده بهمن ۹۲)

فکر نمی‌کنم ماریا کالاس برای بازی در این فیلم چنین مبلغی گرفته باشد. اما جناب گلپا گرفت!

آواز گلپایگانی در فیلم مده‌آ

ثبت شده در سایت پایگاه خبری تحلیلی سینما سینما کد خبر 104432 و در روز جمعه ۳ اسفند ۱۳۹۷ ساعت ۱۴:۵۲:۳۵
2024 copyright.