سینماسینما، علی اناری- جشنواره فیلم فجر از بهمن ماه امسال وارد سی‌ و چهارمین سال فعالیت خود می‌شود. به گزارش سینماسینما، طی سی و سه دوره گذشته ده‌ها سیمرغ بلورین، دیپلم افتخار و تقدیرنامه در بخش‌های مختلف از کارگردانی گرفته تا جلوه‌های ویژه تصویری و میدانی، به بهترین‌های هر بخش اهدا شده است که تعداد زیادی هرگز، برخی یک و اندکی بیش از یک بار این جایزه را در شب اختتامیه جشنواره با خود به خانه برده‌اند. در این گزارش ضمن احترام به آنانی که هنوز تندیس این پرنده قاف نشین را در آغوش موفقیت نگرفته‌اند و دیگرانی که اندک باری به وصالش رسیده‌اند، به آنانی پرداخته‌ایم که ویترین افتخارات سینمایی‌شان دیگر جایی برای حتی یک سیمرغ اضافه هم ندارد؛ بله درست حدس زدید: «رکوردداران دریافت سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر» در سی و سه دوره گذشته منظور نظرمان است. این گزارش پیشتر توسط صاحب این قلم در ویژه‌نامه جشنواره سی‌‌ام مجله فیلم به چاپ رسیده است که حالا با اضافه شدن اطلاعات ۴ جشنواره بعد از آن، به روز شده و اینک در اختیار شما قرار دارد.

رکوردار دریافت سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی

رکورددار دریافت سیمرغ بهترین کارگردانی در ۳۳ دوره گذشته جشنواره فیلم فجر کسی نیست جز مجیدی مجیدی، کارگردان شهیر سینمای ایران که آثارش علاوه بر جشنواره‌های داخلی، در بسیاری از جشنواره‌های معتبر بین‌الملی نیز موفق به کسب جوایز متعدد شده‌اند. مجیدی از جمله هنرمندانی است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی با ورود به حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، این مکان را محملی مناسب برای بروز افکار و عقاید ایدئولوژیک خود در قالب هنر تشخیص داد. مجیدیِ دهه ۶۰ که هنوز سودای کارگردانی در سر  ندارد تمام وقت خود را به بازی در آثار دیگر دست پرورده‌های حوزه هنری چون محسن مخملباف، حمیدرضا آشتیانی‌پور و محمد کاسبی صرف کرد. حاصل این دهه در کارنامه مجیدی ۱۰ فیلم «توجیه»، «مرگ دیگری»، «دو چشم بی سو»، «استعاذه»، «بایکوت»، «تیرباران»، «قاصد»، «در جستجوی قهرمان»، «شنا در زمستان» و «تا مرز دیدار» است. دهه ۷۰ و ۸۰ اما حکایتی دیگر برای این بازیگر پرکار دهه ۶۰ داشت. مجیدی در این دهه جای خود را از جلوی دوربین به پشت آن تغییر داد و با «بدوک» ورود به دنیای کارگردانی سینما را جشن گرفت. «بدوک» در دهمین جشنواره فیلم فجر سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول را برای مجید مجیدی به ارمغان آورد. قسمت این بود که مزه سیمرغ «بدوک» تا مدت ۲۰ سال از زیر زبان کارگردانش خارج نشود چه آنکه مجیدی از «بدوک» به بعد ۶ فیلم دیگر نیز مقابل دوربین برد که هر ۶ تا سیمرغ‌هایی رنگارنگ از جایزه بهترین کارگردانی گرفته تا بهترین فیلم را برایش در پی داشتند. از این میان ۴ سیمرغ بلورین برای فیلم‌های «بچه‌های آسمان» (جشنواره پانزدهم)، «باران» (جشنواره نوزدهم)، «بید مجنون» (جشنواره بیست و سوم) و «آواز گنجشک‌ها» (جشنواره بیست و ششم) مجیدی را به نفر اول جدول رکوردداران دریافت سیمرغ در بخش بهترین کارگردانی تبدیل ساختند.

رکوردار دریافت سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه

در بخش رکورداران دریافت سیمرغ بهترین فیلمنامه اما با داستانی متفاوت از سیمرغ بهترین کارگردانی مواجه هستیم زیرا در این بخش هیچ کس به مفهوم مطلق کلمه صدر جدول را نتوانسته از آن خود کند. در این بخش چند نام داریم از جمله داریوش مهرجویی، رخشان بنی اعتماد و کامبوزیا پرتوی که هر کدام موفق به دریافت ۲ سیمرغ بلورین جشنواره فجر برای بهترین فیلمنامه شده‌اند. دهه ۶۰ فیلمنامه‌نویسان بی‌شک به داریوش مهرجویی تعلق دارد که با فیلم‌های «هامون» و «سارا» ۲ سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه را با خود به خانه می‌برد. پس از مهرجویی نوبت به رخشان بنی‌اعتماد می‌رسد؛ نتیجه تلاش یکی از مشهورترین کارگردان‌های زن سینمای ایران در وادی فیلمنامه‌نویسی همانند مهرجویی ۲ سیمرغ است که یکی در میانه دهه ۷۰ و برای فیلم «روسری آبی» و دیگری در نیمه دهه ۸۰ خورشیدی با «خون‌بازی» محقق می‌شود. ضلع سوم رکوردداران دریافت سیمرغ بهترین فیلمنامه از جشنواره فیلم فجر را کامبوزیا پرتوی کامل می‌کند. پرتوی که برخلاف ۲ ضلع قبلی این مثلث اول فیلمنامه‌نویس است و بعد کارگردان، با کارنامه‌ای کاری مشتمل بر ۲۰ فیلمنامه، که شروعش از نیمه‌های دهه ۶۰ کلید می‌خورد روندی آهسته و پیوسته را طی کرده و عاقبت در اعوان دهه ۸۰ با ۲ فیلم «من ترانه ۱۵ سال دارم» و همچنین «کافه ترانزیت»، ۲ سیمرغ باقی مانده جدول فیلمنامه‌نویسان رکورددار را از آن خود می‌‌کند.

رکوردار دریافت سیمرغ بلورین بهترین چهره پردازی

در بخش سیمرغ بلورین بهترین چهره‌پردازی یا همان گریم سابق ۲ چهره‌پرداز از ۲ نسل متفاوت گوی سبقت را از دیگر همکاران ربوده و رکورددار دریافت این جایزه هستند. عبداله اسکندری و سعید ملکان هر کدام با دریافت ۴ سیمرغ در این بخش مکانی ثابت را در جدول رکوردداران از آن خود کرده‌اند. عبداله اسکندری، پیر دیر عرصه چهره‌پردازی سینمای ایران اولین سعی خود در صید سیمرغ را با فیلم «ناصرالدین شاه آکتور سینما» به بار نشاند و دومین سیمرغ این بخش را ۳ سال بعد برای دو فیلم «آخرین بندر» و «روز واقعه» دریافت کرد. سیمرغ‌های سوم و چهارم اسکندری در ۲ فیلم از داود میرباقری یعنی «ساحره» و «مسافر ری» به پرواز درآمده و بر دستان آقای چهره‌پرداز آرام گرفتند. سعید ملکان دیگر رکورددار دریافت سیمرغ بهترین چهره‌پردازی از جمله شاگردان خلف استاد بیژن محتشم است که موفق شد در ۲۱ سالگی و برای فیلم «زیر نور ماه»، اولین کاندیداتوری خود جهت دریافت جایزه بهترین چهره‌پردازی در جشنواره نوزدهم را به ثبت برساند. اما اولین سیمرغ بلورین او در جشنواره  بیست و ششم و برای فیلم «آواز گنجشک‌ها» رقم خورد. «وقتی همه خوابیم» این فرصت را مهیا ساخت تا ملکان دومین سیمرغ خود را طی اولین همکاری با بهرام بیضایی بدست آورد. «ملک سلیمان» سومین جایزه را در دستان گریمور جوان قرار داد و حسن ختام بازی رکوردشکنی با چهارمین سیمرغی که در جشنواره بیست و نهم برای فیلم‌های «فرزند صبح» و «آلزایمر» به ملکان داده شد رقم خورد.

رکوردار دریافت سیمرغ بلورین بهترین طراحی صحنه و لباس

در بخش طراحی صحنه و لباس همانند بخش‌های فیلمنامه‌نویسی، چهره‌پردازی و احتمالاً آهنگسازی بیش از یک رکوردشکن داریم. ایرج رامین‌فر با جایزه‌ای که در جشنواره بیست نهم برای فیلم «جرم» دریافت کرد با یک جهش خود را به امیر اثباتی رساند تا هر ۲ با سابقه ۴ بار دریافت سیمرغ بلورین بهترین طراحی صحنه و لباس جشنواره فیلم فجر، در صدر لیست جدول رکوردداران این بخش قرار بگیرند. از امیر اثباتی شروع می‌کنیم که اولین سیمرغ خود را سال ۱۳۷۵ و در جشنواره پانزدهم برای فیلم «سرزمین خورشید» از دستان هیئت داوران دریافت کرد. اثباتی برای دومین سیمرغ خود چندان انتظار نکشید و آن را یک سال بعد با «بانوی اردیبهشت» مال خود ساخت. «دوئل» احمدرضا درویش سومین جایزه را در جشنواره بیست و دوم به او داد و این پرونده با سیمرغ چهارم و فیلم «خیلی دور خیلی نزدیک» بسته شد. اما برخلاف امیر اثباتی، ایرج رامین‌فر کمی بیشتر برای به دست آوردن اولین سیمرغ بلورین زندگی‌اش انتظار کشید و ۴ سال بعد از او جایزه بهترین طراحی صحنه و لباس را در جشنواره نوزدهم برای فیلم «سگ کشی» دریافت کرد. فاصله رامین‌فر تا صید دومین سیمرغ بلورین مسافتی بود از «سگ کشی» بیضایی تا «شاهزاده ایرانی» محمد نوری‌زاد. ۲ سیمرغ بلورین آخر او طی همکاری با ۲ کارگردان قدیمی سینمای ایران حاصل شد. «وقتی همه خوابیم» ساخته بهرام بیضایی و «جرم» اثر مسعود کیمیایی سومین و چهارمین سیمرغ بلورین بهترین طراحی صحنه و لباس را برای رامین‌فر به ارمغان آوردند و این پرونده نیز بدین سان به بایگانی خاطره‌ها رفت.

رکوردار دریافت سیمرغ بلورین بهترین صدابرداری و صدا گذاری

بعد از معرفی رکوردشکن‌های شریکی و نصفه و نیمه نوبت رسید به رکورددارهای واقعی و بی‌رقیبی که تعقیب کنندگان خود را با سه چهار پله فاصله پشت سر گذاشته و به تنهایی در صدر جدول جاخوش کرده‌اند. با اینکه بخش‌های صدابرداری و صداگذاری در سینما هیچ ربطی به هم ندارند و در جشنواره نیز جایزه‌های‌شان جدا جدا اهدا می‌شود ما این بخش‌ها را در هم ادغام کرده و به معرفی ۲ رکورددار بی‌رقیب این ۲ عرصه یعنی جهانگیر میرشکاری و محمدرضا دلپاک همت می‌گماریم. ابتدا از صدابرداری شروع می‌کنیم و جهانگیر میرشکاری که با دریافت ۵ سیمرغ بلورین از جمله بزرگ سیمرغ‌داران ۳۳ دوره جشنواره فیلم فجر است. میرشکاری اولین سیمرغ خود را در جشنواره پنجم برای دو فیلم «اجاره‌نشین‌ها» و «خانه دوست کجاست» دریافت کرد. «زیر بام‌های شهر»، «هنرپیشه»، «سرزمین خورشید» و «متولد ماه مهر» دیگر فیلم‌هایی هستند که میرشکاری را به مرد ۵ سیمرغه جدول بهترین صدابرداران جشنواره فیلم فجر بدل ساخته‌ است. در بخش صداگذاری نیز محمدرضا دلپاک با دریافت ۸ سیمرغ بلورین رکوردی جالب و عجیب از خود به جای گذاشته است. او اولین سیمرغ بلورین خود در این بخش را با فیلم «تولد یک پروانه» به سال ۱۳۷۶ صید کرد و تا سال ۹۱ بیش از ۷ سیمرغ بلورین دیگر با فیلم‌های «رنگ خدا»، «باران»، «سفر به فردا»، «زمان می‌ایستد»، «قاعده بازی» «خرس» و «برلین۷» به دست آورد. بهروز معاونیان و اصغر شاهوردی با ۳ سیمرغ از جمله نزدیک‌ترین رقیبان دلپاک در جدول رکورداران دریافت سیمرغ بهترین صداگذاری در جشنواره فیلم فجر هستند که بعید است بتوانند تا سال‌ها بعد جایگاه او را مورد تهدید قرار دهند.

…ادامه دارد