سینماسینما: تعطیلی چندین باره سالن‌های تئاتر انتقاد اهالی تئاتر را به دنبال داشت. در همین زمینه حسین کیانی یک یادداشت انتقادآمیز منتشر ساخت، شاهین چگینی رییس هیات مدیره انجمن صنفی تماشاخانه‌های ایران نیز در گفتگویی خواستار استعفای قادر آشنا شد.
حسین کیانی، نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر در نامه‌ای که در ایسنا منتشر شد، خطاب به وزیر ارشاد، معاون هنری و مدیر مرکز هنرهای نمایشی نوشته است:
«درطول دوران کرونا از آغاز تا همه‌گیری و تا کنون که اوج ( پیک) پنجم این بیماری آغازشده و برای چندمین بار باعث تعطیلی آسیب پذیرترین هنر، یعنی تئاتر شده، شما به عنوان متولیان و مسئولین و پاسخگویان مستقیم امورفرهنگی و هنری و نمایشی می‌توانستید برنامه‌های گوناگونی برای جلوگیری از آسیب‌های وارده به هنرتئاتر و هنرمندان و فعالان این عرصه‌ی بااهمیت فرهنگی طراحی و اجرا کنید که نکردید. شما می‌توانستید با واقع‌نگری و پیش‌بینی دقیقِ شرایط و ابعاد اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی هنر تئاتر نه تنها از آسیب‌ها جلوگیری کنید بلکه زمینه‌های ایجاد شغل و کسب حداقل درآمد و رفاه اجتماعی و اقتصادی برای هنرمندان و دست‌اندرکاران هنرهای نمایشی را فراهم کنید که نکردید. شما به جای این که صرفاً تئاتر را از یک گروه شغلی به گروه شغلی دیگری وارد کنید و زندگی سخت و پرمشقت هنرمندان تئاتر را به شرایط ناپایدار این بیماری پُردامنه گره بزنید و به هیچ پیشنهاد و اعتراضی گوش نسپارید، می‌توانستید در این مدت با همدلی و همکاری با هنرمندان تئاتر از خود نام نیکی به یادگار بگذارید که نگذاشتید.»
حسین کیانی در بخش دیگری کارهای نکرده را برشمرد و خطاب به مسئولان نوشت:
«برای ثبت در حافظه‌ی تاریخ تئاتر شمارِ زیادی از کارهای نکرده‌ی شما جایشان خالی و ناپیداست. مثلِ تولید و ضبط تصویری آثارنمایشی در سالن‌های تئاتر و قراردادن این آثار با قراردادهای مشخص و معلوم با هنرمندان تئاتر در سامانه‌ای به نام تصویرتئاتر یا هر نام دیگر که می‌توانست تمام هنرمندان تئاتر که اجرا یا نوبت اجرایشان در مدت بیماری کرونا دچار آسیب و تعطیلی شده بود را پوشش دهد و ضمن ایجاد کار، درآمدزایی قابل قبولی هم برایشان داشته باشد.
دیگر از این می‌توانستید فیلم تئاترهای سابقِ بسیاری از هنرمندان را با ساز و کاری مشخص ( نه از آن گونه جفاهایی که آن سامانه‌ی معروف با آثار نمایشی می‌کند) به مخاطبین فضاهای مجازی عرضه کنید و به این شکل درآمدی را برای بسیاری از هنرمندان تئاتر تعریف کنید.
شما حتی می‌توانستید با برگزاری بسیاری اجراها و کارگاه‌ها و کلاس‌ها به صورت مجازی تحت یک سامانه‌ی نظام‌مند، هنرمندان تئاتر را در بحث اجراهای برخط و آموزش، فعال کرده و ضمن گسترشِ و دامنه‌دار کردن هنرهای نمایشی برای انواع مخاطب در سراسر کشور، درآمد متوسطی را هم برای پژوهش‌گران و مدرسان و مترجمان هنرتئاتر تعریف کنید.
شما در ساده‌ترین و ملموس‌ترین شکل ممکن می‌توانستید از بودجه‌ی هنرهای نمایشی برای هنرمندان و دست‌اندرکارانِ غیررسمی و غیرپیمانیِ هنرتئاتر، حقوق بیکاری تعریف کنید و سرنوشت نامعلوم بودجه‌ی تئاتر را دراین مدت دوساله، کمی معلوم‌تر کنید.
شما کارهای ضروری و موثر دیگری هم می‌توانستید برای جلوگیری از این همه آسیب به هنر تئاتر و هنرمندانش انجام دهید که نداید.»
این کارگردان با اشاره به روزهای پایانی مسئولیت مدیران فعلی از آنها خواست تا برای کارهای که می توانستند، انجام بدهند اما نکردند، عذرخواهی کنند.
همچنین شاهین چگینی با بیان اینکه مدیرکل هنرهای نمایشی نسبت به تعطیلی تئاتر بی‌تفاوت است او را شایسته مدیریت در این شرایط بحرانی ندانست.
رییس هیات مدیره انجمن صنفی تماشاخانه‌های ایران درباره عملکرد اداره‌کل هنرهای نمایشی پس از اعلام وضعیت قرمز شهر تهران و تعطیلی سالن ها به صبا گفت: بزرگ‌ترین سوالی که پس از شنیدن خبر تعطیلی سالن‌ها برای اهالی تئاتر به وجود آمد این است که چرا مدیرکل هنرهای نمایشی خیلی راحت و بدون درنگ اعلام می‌کند که چون وضعیت کرونایی تهران قرمز شد، سالن‌های تئاتر بسته شود. او بدون هیچ درنگ و تلاش برای رایزنی و برعکس پیگیری سینماداران که باعث شده هنوز مقاومت کنند و سینماها را نبندند سریعا تئاترها را تعطیل کرد. ما می‌دانیم که شرایط قرمز شده ولی با توجه به حجم نمایش‌ها و گروه‌هایی که در نوبت اجرا هستند، نباید یک شبه سالن‌ها تعطیل می شدند و شاید با یک‌سری رایزنی‌ها می شد در شرایط خاصی تئاترها هم به کارشان ادامه دهند.
او درباره روند مدیریت قادر آشنا تصریح کرد: چیزی که از مدیرکل هنرهای نمایشی به عنوان متولی اولیه تئاتر توقع داریم این است که بتواند در چنین شرایطی راهکاری ارایه دهد و کاری کند اما آقای قادر آشنا در این یکی، ۲ سال نشان داد که به هیچ عنوان کاری به غیر از اطلاع‌رسانی و ارایه خبر، نکرده‌است. انگار می‌گوید که خب تعطیل شد که تعطیل شد، چه کار کنیم! اولین کاری هم که می‌کند فوری سایت بلیت‌فروشی را می‌بندد که نکند بلیتی فروخته شود و کسی معترض شود. این در حالی‌ست که ما توقع داریم آقای آشنا قبل از ما برای حل مشکل اقدام و با چند نفر رایزنی کند و در صورتی که به نتیجه نرسید حداقل از این وضعیت ابراز گله‌مندی کند. مثلا بگوید متاسفانه با رایزنی‌هایی که کردیم به نتیجه نرسیدیم و ما مجبوریم فعالیت تئاتر را تعطیل کنی، اما کاری که او می‌کند یک سومدیریت کامل است که متاسفانه یک سال و نیم گریبان تئاتر را هم گرفته‌است.
آشنا باید استعفا بدهد
رییس هیات مدیره انجمن صنفی تماشاخانه‌های ایران اذعان کرد: تنها کاری که از دست من و همکارانم برمی‌‌آید این است که دعا کنیم هر چه زودتر این مدیر برکنار شود و فرد جدیدی که حداقل توانایی این را داشته باشد، چند تلفن بزند و رایزنی کند و سپس اگر مشکل حل نشد، برای تعطیلی سالن‌ها اطلاع‌رسانی کند. آقای آشنا برای اعلام تعطیلی سالن‌ها پیش‌دستی می‌کند و این خیلی اسفناک است و متاسفانه با چنین مدیرانی در تئاتر سر و کار داریم. به نظرم اگر حداقل کمی وجدان داشته باشد و استعفا بدهد، حتی اگر به مدت یک سال کسی هم جایگزین او نشود مطمئنم که وضعیت تئاتر خیلی بهتر از الان خواهد بود.
چگینی درباره وضعیت گروه‌های نمایشی با اعلام این سری از تعطیلی سالن‌ها، اظهار کرد: تئاترها اردیبهشت‌ماه امسال آغاز به فعالیت کردند و به دنبال آن بسیاری از گروه‌های نمایشی آماده اجرا شدند. من هم نمایش «بلافیگورا» و نمایش «خدای کشتار» را روی صحنه بردم. اجرای «بلافیگورا» که به تازگی پایان یافته‌است، در تمام روزهای اجرا با ظرفیت تکمیل روی صحنه رفت. نمایش «خدای کشتار» هم که حاصل تلاش و تمرین یک ساله گروه است که از نهم تیرماه به مدت سه روز مجال اجرا پیدا کرد و از روز جمعه ۱۲ تیر تئاترها تعطیل شدند، هر سه روز را طبق پروتکل‌های بهداشتی با ظرفیت کامل روی صحنه رفت. باید توجه کرد که یک سالن در این روزها به راحتی پر نمی‌شود و ما برای این کار تمرین و تبلیغ زیادی کرده بودیم اما با این حال خیلی راحت اعلام می‌کنند که تئاتر تعطیل شد!
او افزود: برای من سوال است که الان یعنی تمام رستوران‌ها و مشاغل بسته‌است؟ از فردا دیگر نه پاساژی باز است، نه رستوران و کافه‌ای؟ نه این‌طور نیست. در تعطیلی‌های قبل هم دیدیم که همه مشاغل فعالیت می‌کنند و فقط کرکره تئاتر پایین است چون زورشان به تئاتر می‌رسد، حتی سینماداران هم در برابر تعطیلی مقاومت کرده‌اند اما ما یک مدیر داریم که عین خیالش نیست و فقط اطلاع‌رسانی خبر می‌کند. مقصر اصلی این وضعیت آقای آشناست که همه را گرفتار این سومدیریت کرده‌است، چراکه حتی توان دفاع از حوزه تئاتر را ندارد تا جلوی این تعطیلی‌های گاه و بی‌گاه را بگیرد!
وجود تبعیض میان فعالیت تماشاخانه‌های خصوصی و دولتی
مدیر تماشاخانه استاد مشایخی درباره اینکه فعالیت تئاتر در اردیبهشت ماه امسال با وجود وضعیت قرمز شهرها مجاز شد، گفت: همه هنرمندان تئاتر بلاتکلیف مانده‌ایم که چه شد! ما اصلا نمی‌توانیم تشخیص دهیم که روی چه حسابی فعالیت می‌کنیم و سپس تعطیل می‌شویم. یک دفعه اعلام می‌کنند وضعیت شهرها قرمز و تئاتر تعطیل شد، بلافاصله هم سایت بلیت‌فروشی را متوقف می‌کنند. نمی‌دانیم وضعیت قرمز کرونای تهران در حال حاضر با اردیبهشت ماه که تئاترها باز شدند چه فرقی دارد که موجب تعطیلی سالن‌ها شد.
چگینی برگزاری جشنواره تئاتر دانشگاهی با وجود تعطیلی تماشاخانه‌ها را تبعیض‌آمیز دانست و بیان کرد: نکته مهم‌تر اینکه روز جمعه وضعیت کرونایی تهران قرمز اعلام شد و همه سالن‌ها مجبور به تعطیلی شدند اما شنبه دوازدهم تیر ماه جشنواره تئاتر دانشگاهی برگزار شد، همه اجراها روی صحنه بودند و از طرفی تماشاخانه ایرانشهر هم نمایشنامه‌خوانی داشت. اینجا اگر بین بخش خصوصی و دولتی تبعیض قائل نمی‌شوند پس چرا فقط منِ بخش خصوصی باید آسیب ببینم؟ اگر تئاتر تعطیل است پس باید همه حوزه‌ها تعطیل شوند. چرا باید جشنواره برگزار شود و سالن‌های دولتی فعالیت کنند اما جلوی بلیت‌فروشی سالن‌های خصوصی گرفته شود؟ اگر اجرا در این شرایط مشکلی ندارد پس ما هم اجرا برویم!
او در پایان درباره برگزاری جشنواره در شرایط تعطیلی سالن‌ها تذکر داد و خاطرنشان کرد: اگر همه چیز بر اساس پروتکل‌ها و برای جلوگیری از ابتلا به کروناست پس درب همه سالن‌ها باید بسته باشد، چراکه حتی اگر جشنواره تئاتر دانشگاهی بدون تماشاگر برگزار شود، همان داوران و گروه‌های اجرا در معرض خطر ابتلا به کرونا قرار دارند. اگر جشنواره تئاتر دانشگاهی حتی با یک نفر داور و یک گروه برگزار شود، من هم سالن مشایخی را نمی‌بندم و تمام نمایش‌هایم را روی صحنه می‌برم. وضعیت الان‌مان به این می‌ماند که مثلا بگویند رستوران بسته‌است ولی اگر پنج نفر به رستوران بروند اشکالی ندارد. همچنین تئاتر و سینما هر دو در یک طبقه شغلی قرار داریم و اگر سینما باز باشد تئاتر هم باز خواهدبود. تبعیض و سومدیریت تا یک جایی قابل تحمل است. هنرمند هم به غیر از اینکه اعتراضش را نشان دهد، کاری از دستش برنمی‌آید.