بازیگران، خوانندگان و ورزشکاران مخصوصا فوتبالیستها چهرههایی هستند که میتوانند ره صد ساله را یکشبه پیموده و به الگو و حتی آرزوی میلیونها جوان تبدیل شوند. تصور چاپ عکسی بزرگ روی سر در سینماها و بیلبوردها، حضور هزاران نفر در سالنهای کنسرت و تشویقهای بیامان آنها، سیل چند ۱۰هزار نفری مشتاقان فوتبال در ورزشگاهها و صدا زدن دستهجمعی یک «نام» به قدری لذتبخش است که در سالهای اخیر شاهد هزینههای چند صد میلیونی برخی از افراد جامعه برای انتشار یک آلبوم موسیقی یا حضور در یک فیلم برای ستارهشدن بودهایم.عده معدودی از این فهرست بلندبالا خود را از دیگران جدا کرده و به چهرهای شاخص و محبوب و به اصطلاح «سلبریتی» تبدیل میشوند. بازیگران، خوانندگان و ورزشکاران بسیاری را میتوان نام برد که عکس و پوستر آنها روی دیوار اتاقهای خانهها دیده میشود.
هر چند بسیاری بر این باورند مردم تلاش زیادی انجام میدهند تا به چهره شناختهشدهای در جامعه تبدیل شوند و شاهد هجوم هواداران برای گرفتن عکس سلفی و امضا باشند اما زمانی که به یک ستاره تبدیل میشوند با بر چشم زدن عینک دودی و فاصلهگرفتن از رسانهها و مردم سعی در دوری از جامعه دارند.نکته جالب در این میان تلاش برخی از ستارههای سینما، موسیقی و ورزش برای ورود به دو رشته جذاب دیگر است.
در سالهای گذشته به کرات شاهد حضور فوتبالیستها در عرصه موسیقی و سینما بودیم. ورزشکارانی مانند پژمان جمشیدی و علی انصاریان، دو بازیکن پیشین تیم فوتبال پرسپولیس پس از آویختن کفشها، شانس خود را در قاب تلویزیون و روی پردههای سینما امتحان کردند. بازیکنانی مانند نیما نکیسا، رضا عنایتی و در جدیدترین اتفاق شیث رضایی و حتی خود پژمان جمشیدی پای به استودیوهای ضبط صدا گذاشتند و دست به انتشار قطعه و حتی آلبوم موسیقی زدند. تجربههایی که به ندرت موفق بوده و با استقبال مخاطب مواجه شدهاند. در این میان حضور در دنیای موسیقی برای سلبریتیها بهخصوص ستارههای سینما بسیار جذاب است و بازیگران زیادی در سالهای گذشته حداقل یک بار شانس خود را حتی در حد تجربه شخصی امتحان کردهاند. در این گزارش تجربه تعدادی از سرشناسترین بازیگران سینما و تلویزیون ایران در دنیای موسیقی را مرور میکنیم.
محمدرضا گلزار
سوپراستار سینمای ایران که حضورش روی پوستر یک فیلم، فروش میلیاردی آن را تضمین میکرد، سالهاست ممنوعالکار است و اجازه حضور در سینما را ندارد. به همین دلیل او به علاقه دوران جوانی و پیش از سینمای خود رو آورده و هرازگاهی قطعهای موسیقایی را منتشر میکند. محمدرضا گلزار در نواختن سازهای درام و گیتار تبحر دارد و حتی در دورهای در «گروه موسیقی محبوب و پرطرفدار اواخر دهه ۷۰ عضویت داشت اما با ورود به دنیای سینما و تبدیل شدن به تک سوپراستار پولساز هنر هفتم، کمکم از موسیقی فاصله گرفت.
ممنوعالکاری در دنیای سینما این فرصت را برای گلزار ایجاد کرد که به موسیقی برگردد. وی در بهمنماه سال ۱۳۹۲ دو قطعه را در فضای مجازی و البته به صورت غیررسمی منتشر کرد. در روزهای پایانی همان سال آهنگی دو صدایه با اجرای محمدرضا گلزار و مرتضی پاشایی، بازار موسیقی را منفجر کرد اما ترکشهای این بمب مسافت زیادی را نپیمودند و رد پایی از خود به جا نگذاشتند. بازیگر خوشسیمای سینما تاکنون دو قطعه دیگر هم منتشر کرده اما بسیاری معتقدند صدای محمدرضا گلزار به اندازه چهرهاش جذاب نیست!
محبوبترین بازیگر دوسال گذشته سینما و تلویزیون ایران که با ایفای نقشی درخشان در سریال «شهرزاد» و کسب جایزه نخل طلای جشنواره معتبر کن بهخاطر بازی در فیلم «فروشنده» به کارگردانی اصغر فرهادی، جای خود را در قلب مردم محکمتر از گذشته کرد هم در کارنامه هنری خود تجربه موسیقایی دارد. کمتر کسی میداند بازیگر فیلمهایی چون «سوپراستار»، «درباره الی»، «جدایی نادر از سیمین» و «ساکن طبقه وسط» که با مجریگری به تلویزیون و سپس سینما راه پیدا کرده، در موسیقی هم خرده فعالیتهایی داشته است.
او همکاریهایی با گروه موسیقی «هفت» داشت و قطعهای با نام «پریچهر» را منتشر کرد. البته گروه هفت هیچ ارتباطی با «سون باند»، گروه مشهور موسیقی پاپ ایران ندارد. در گروه هفت بازیگران دیگری مانند امیرحسین مدرس، امین زندگانی و حمید گودرزی هم حضور داشتند. خوانندهشدن این بازیگر محبوب هم برای مخاطبان موسیقی چندان جذاب نبود و شهاب حسینی هم خیلی ورود به این حوزه را جدی دنبال نکرد.
کامران تفتی جزو جدیدترین بازیگرانی است که به طیف خوانندگان پیوسته است. وی در سالهای اخیر در قطعاتی به صورت مشترک با دیگر خوانندگان حضور داشت اما با انتشار تکآهنگی مستقل به صورت رسمی حضور خود در دنیای موسیقی را اعلام کرد. اثری که تبلیغات زیادی هم روی آن صورت گرفت اما نتوانست نام کامران تفتی را در میان اهالی موسیقی به اندازه اهالی سینما و تلویزیون بشناساند.
یکی از پرافتخارینترین بازیگران سینمای ایران که جوایز پرشماری را کسب کرده، یکی دیگر از چهرههای موفق سینمایی بود که در زمینه دکلمه، تجربهای موفق از خود به جای گذاشت. صدای او در آلبومهای مرحوم ناصر عبداللهی و دکلمه اشعار شعرایی مانند محمدعلی بهمنی هنوز در ذهن متولدین دهه ۶۰ حک شده است. «یادم باشد حرفی نزنم که به کسی بربخورد…» با صدای گرم و گیرای پرستویی جزو دیگر تجربههای موفق حضور اهالی سینما در موسیقی بود.
امین حیایی
امین حیایی، یکی از پرکارترین بازیگران سینما و تلویزیون است که بهزعم برخی از دوستانش نمیتواند به هیچ پیشنهادی «نه» بگوید! ستاره ۴۶ساله سینمای ایران چندسال پیش وارد دنیای موسیقی شد و به نوعی در میان نخستین موج ورود بازیگران به حوزه خوانندگی لقب گرفت. انتشار آلبوم «باران» با گروه «کویر» جزو فعالیتهای موسیقایی او محسوب میشود. حیایی در فیلمهایی مانند «بوی بهشت»، «سرود تولد» و «سلام بر عشق» نقش یک خواننده را در فیلم برعهده داشت و اجرای چندین ترانه در قالب این نقشها چندان دور از ذهن نبود. حیایی همچنان به جز بازیگری، موسیقی را دنبال میکند و البته ساز هم مینوازد.
خسرو شکیبایی
«عاطفه… عاطفه… عاطفه…» این کلمات، صدای منحصربهفرد مرحوم خسرو شکیبایی را به خاطر میآورد که در سریال «خانهسبز» هر زمان کلافه میشد، دستش را در موهایش فرومیبرد و همسرش را صدا میزد. بازیگر فیلم ماندگار «هامون» به کارگردانی داریوش مهرجویی از صدای جادویی خود برای دکلمه اشعار شاعرانی چون سهراب سپهری و فروغ فرخزاد استفاده کرد. «مرا ببر به شعر شعرها و شورها…» هر چند شکیبایی تنها به اجرای دکلمه پرداخت و هرگز خوانندگی را تجربه نکرد اما میتوان او را بهعنوان یکی از موفقترین چهرههای سینمایی در عرصه موسیقی دانست. البته اجرای ترانه زیبا و ساده «مادر» در فیلم «خواهران غریب» هنوز هم در میان کودکان آن دوره زمزمه میشود.
بهرام رادان
یکی دیگر از سوپراستارهای جوان سینما که حضورش در یک فیلم به معنای استقبال مخاطبان و گیشهای پررونق برای تهیهکننده و کارگردان بوده، در سال ۱۳۹۱ دست به انتشار آلبومی پرهزینه زد. آلبومی با نام «روی دیگر» که قطعاتی به زبان انگلیسی هم در خود داشت و میکس و مسترینگ آن در استودیویی در کشور ترکیه انجام شده بود. اتفاقی که بهزعم بسیاری از مخاطبان جدی سینما و موسیقی و البته منتقدان، تحتتأثیر بازی در فیلم موفق «سنتوری» به کارگردانی داریوش مهرجویی رخ داد. این عده بر این باور بودند رادان بهدلیل موفقیت خیرهکننده در این فیلم و کسب جایزه بهترین بازیگر مرد از بیستوپنجمین جشنواره بینالمللی فیلم فجر که البته صدای محسن چاووشی در آن نقش زیادی داشت، به سمت تولید آلبوم رفته است. استقبال سرد و کمرنگ مردم از خوانندهشدن بازیگر فیلمهای «آواز قو»، «شمعی در باد»، «تردید» و … نشان میداد رادان قدم در راه چندان درستی نگذاشته است. با این حال چندی پیش مدیر برنامههای او خبر از تولید آلبومی دیگر با نام «روی جدید» داد.
مهران مدیری
مهران مدیری را موفقترین کارگردان در زمینه طنز میدانند. او سریالهای ماندگاری چون «پاورچین»، «نقطهچین»، «شبهایبرره» و «قهوه تلخ» را در تلویزیون تولید کرده که با استقبال گسترده مخاطبان مواجه شده است. مدیری جزو افرادی است که خیلی زود در کنار سینما به موسیقی گرایش پیدا کرد و البته پسرش، فرهاد درحال حاضر یک موزیسین حرفهای است. مهران مدیری در دهه هفتاد با کار برای موسیقی کودکان و همچنین دکلمه اشعار هاتف علیمردانی، کارگردان سینما به صورت جدی وارد دنیای موسیقی شد اما در سال ۱۳۷۹ آلبومی به نام «از روی سادگی» با حضور بزرگانی چون مرحوم بابک بیات و فردین خلعتبری منتشر کرد. نکته متمایز در مورد بازیگر ۴۹ساله سینما و تلویزیون رنگ صدای او است که حداقل اگر از توانایی یا ویژگی خاصی برخوردار نباشد، برای مخاطب قابل شناسایی است. با این حال مدیری که این روزها با برنامه «دورهمی» به تلویزیون بازگشته در موسیقی حتی ذرهای به موفقیت و محبوبیت تصویری خود نزدیک نشد.
رضا رویگری
او را میتوان جزو نخستین بازیگران درحال فعالیت دانست که حضور در دنیای موسیقی را بهطور جدی تجربه کرده است. پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، این پدیده فراگیری بسیاری داشت که خوانندگان به فعالیتهای سینمایی میپرداختند و در فیلمی که قرار بود از صدای آنها استفاده شود، ایفای نقش میکردند. برعکس این قضیه هم صدق میکرد و خوانندگان از دنیای موسیقی وارد سینما و تلویزیون میشدند. رضا رویگری در سال ۱۳۹۱ آلبومی با نام «کازابلانکا» را روانه بازار کرد که نامهایی مانند یغما گلرویی و حمید عسکری را بهعنوان ترانهسرا و آهنگساز در خود میدید. البته نام رویگری در موسیقی به دلیل اجرای قطعه «ایران ایران» در آغازین روزهای انقلاب اسلامی ماندگار شده است که هنوز هم در ایام دهه فجر از رادیو و تلویزیون بازپخش میشود. آلبومهای «غوغا» و «از عشق گفتن» دیگر آثار موسیقایی بازیگر کهنهکار سینما و تلویزیون است که هیچگاه نتوانست توفیقی آنچنانی برای او به دنبال داشته باشد.
رضا عطاران
رضا عطاران را میتوان موفقترین طنزپرداز سالهای اخیر تلویزیون و مخصوصا سینما دانست که آثارش هم در گیشه موفق بوده و هم تحسین مخاطبان را برانگیخته است. عطاران که با سریالهایی چون «خانه به دوش»، «متهم گریخت» و «ترش و شیرین» برای اهالی تلویزیون و «خوابم میآد»، «رد کارپت»، «طبقه حساس»، «استراحت مطلق» و … برای مخاطبان سینما چهرهای شناخته شده است، فعالیت در حوزه موسیقی را با سریالهای تلویزیونی خود آغاز کرد. سریال «کوچه اقاقیا» در اوایل دهه ۸۰ نخستین تجربه موسیقایی عطاران بود و در ادامه او در دیگر سریالهای مناسبتی خود خوانندگی را تجربه کرد. جالب اینکه او سبک خوانندگی را در ژانرهای سنتی، پاپ و راک دنبال نمیکرد و به اجرای اشعار به صورت رپ میپرداخت. «متهم گریخت»، «ترش و شیرین»، «بزنگاه»، «سه در چهار»، «کلاهی برای باران»، «خروس جنگی»، «آقای هفترنگ»، «نیش زنبور» و «سهدرجه تب» تیتراژهای تلویزیونی و سینمایی با صدای عطاران هستند.
امیر یل ارجمند
داریوش ارجمند بدون تردید یکی از بزرگان سینمای ایران است که نقشهای او در فیلمهایی چون «ناخدا خورشید»، «اعتراض» و «آدمبرفی» در حافظه تصویری مردم ایران ثبت شده است اما فرزندش، امیر یل حتی نتوانست به جایگاه پدرش در سینما و تلویزیون نزدیک شود. او که در فیلمهایی مانند «اخراجیهای ۲» به کارگردانی مسعود دهنمکی به ایفای نقش پرداخته، درواقع بیشتر یک خواننده محسوب میشود تا بازیگر. وی بهطور جدی از اوایل دهه ۸۰ وارد دنیای موسیقی شد و به اجرای تیتراژ چند برنامه تلویزیونی پرداخت. امیر یل ارجمند با انتشار آلبومی به نام «سبزه» ترانههای پدرش را اجرا کرد اما او هم توفیقی در این حوزه نداشت.
فتحعلی اویسی
فتحعلی اویسی با ایفای نقش در فیلمهایی مانند «ناخدا خورشید» و «میخواهم زنده بمانم» تصویری سرد، خشن و حتی رعبآور در ذهن مخاطبان سینما ایجاد کرده بود اما او در اوایل دهه ۸۰ سنتشکنی کرد و با حضور در مجموعه طنز «بدونشرح» تصویری جدید از خود ارایه داد که برای مخاطب تازگی داشت.
او با ادامه حضور در مجموعههای طنز، در سریال تلویزیونی «کمربندها را ببندیم»، تیتراژ پایانی این سریال را اجرا کرد که بهزعم بسیاری صدایش شباهت زیادی به صدای نخستین خواننده پاپ ایران داشت. او در برخی از فیلمهایی که حضور داشته هرازگاهی ترانهای را چه برای تیتراژ و چه در جریان فیلم اجرا کرده است. اویسی در سال ۱۳۸۶ به گروه موسیقی «آژیر» پیوست و حتی در کاخ سعادتآباد برای برگزاری کنسرت به روی سن رفت. او همچنان به همراه پسرش در هر دو حوزه سینما و موسیقی فعالیت دارد.
حامد بهداد
یکی از خاصترین بازیگران سینمای ایران که نقشهای متفاوتی را در سینما و تلویزیون ایفا کرده است هم دستی بر آتش موسیقی و خوانندگی دارد. حامد بهداد با اجرای تیتراژ سریال تلویزیونی «غریبه» در سال ۱۳۸۲ بهطور جدی خوانندگی را تجربه کرد. او را میتوان جزو معدود بازیگرانی دانست که تنها بهعنوان یک تجربه شخصی و سرگرمی به موسیقی نگاه نمیکند و با علم این رشته آشناست.
برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد از بیستونهمین جشنواره فیلم فجر یکی از چهرههایی است که همکاریهای زیادی با گروه موسیقی دارکوب داشته و چندین بار با این گروه پرطرفدار به روی صحنه رفته است. بازیگر فیلمهای «دل خون»، «حس پنهان»، «روز سوم»، «جرم» و… همچنین در آلبوم «ساعت ۲۵ شب» در یک قطعه با رضا یزدانی، خواننده مشهور راک همخوانی کرد اما او هم نتوانست موفقیت خود را در سینما به موسیقی انتقال دهد.
سیدجواد هاشمی، برزو ارجمند، محمدرضا هدایتی، اشکان خطیبی، مهدی پاکدل و کوروش تهامی تنها برخی از بازیگرانی هستند که شانس خود را در موسیقی هم امتحان کرده و سعی داشتهاند فعالیت در موسیقی را هم تجربه کنند.
البته این اتفاق در دیگر کشورهای دنیا هم نمونههای مشابه بسیاری دارد. شکیل اونیل، فوقستاره آمریکایی پیشین دنیای بسکتبال جزو معدود سلبریتیهایی بود که در هر سه رشته جذاب و شهرتساز هنری و ورزشی فعالیت داشت. غول ۲ متر و ۱۶ سانتیمتری لیگ حرفهای بسکتبال آمریکا در سینما فعالیت داشت و در بیش از ۱۵ فیلم هالیوودی به ایفای نقش پرداخت. همچنین اونیل در موسیقی رپ آثاری را منتشر کرده بود.
بدون شک شاخصترین چهرهای که در دو حوزه مختلف فعالیت کرده و شاید تنها نماد موفقیت و نمونه استثنایی حضور در دو دنیای متفاوت اما جذاب هنری است. شرلین سرکیسیان ملقب به «شر» خواننده و بازیگر آمریکایی است که تمامی جوایز معتبر سینمایی و موسیقایی جهان شامل اسکار، گلدنگلوب، کن، گرمی و ایمی و را به دست آورده است.