«موقعیت تهیه‌کنندگی در سینمای ایران خلط شده است. در کشورهایی که سینمای حرفه‌ای‌شان از نظر کمّی و کیفی با ما فرق دارد، در سال هزار فیلم تولید می‌شود، اما تولید سالانه کشور ما ۱۰۰ فیلم است.»
به گزارش سینماسینما، «چشم شب روشن» به تهیه‌کنندگی امیر قمیشی و با اجرای محمد صالح علا، چهارشنبه (۱۵ دی) با حضور اکبر نبوی، کارشناس سینمایی به گفتگو با منوچهر محمدی، تهیه‌کننده سینما اختصاص داشت که وی درباره تجربیاتش طی سه دهه فعالیت در این عرصه، ضعف در حوزه پخش، دلیل ورود سرمایه های بیرونی به سینما و دامن زدن به مقوله هنرپیشه سالاری توسط مسئولان سخن گفت.
محمدی در ابتدا در تعریفی دقیق از نقش تهیه‌کننده در سینما بیان کرد: بر خلاف نظر عمومی، تهیه کننده فقط عهده‌دار بخش اقتصادی فیلم نیست که صرفاً پولی را برای تهیه فیلم فراهم کرده و سعی می‌کند آن را با خست هزینه کند. او کسی نیست که برآوردها را کمتر از میزان انجام دهد، البته بعضاً این خصوصیت در بین مسئولان و فضای عمومی سینما یک امتیاز تلقّی می‌شود. اما برای من به عنوان یک تهیه‌کننده سینما از یک دغدغه شروع می‌شود. بخش عمده تهیه‌کنندگی برای من فرهنگی است.
تهیه کننده مثل رهبر ارکستر در تلاش برای رسیدن به هارمونی است
محمدی افزود: یعنی در کنار درآمدزا و سودآور بودن سینما، تهیه کنندگی یک تخصص است و مانند یک رهبر ارکستر تمام عوامل را با هم هماهنگ می‌کند تا به یک هارمونی برسند. تهیه‌کنندگی از یک ایده شروع می‌شود و تشخیص اینکه این ایده سه خطی یا دو صفحه‌ای قابلیت تبدیل به یک فیلم جذاب را دارد یا خیر، یک تخصص است و این تخصص و فهم حاصل مهارت و دانایی است. انتخاب نویسنده و کارگردان مناسب گام بعدی است.
این تهیه‌کننده سینما یادآور شد: هسته اصلی فیلم ایده آن است و تشخیص اینکه آیا این هسته انرژی لازم برای ایجاد اتفاقی بزرگ را دارد یا خیر بر عهده تهیه کننده است. او باید عناصر آدمها را در این انرژی متراکم همراه سازد و بداند این فیلم چه قابلیت ها و ویژگی هایی دارد. بعد کارگردان و نویسنده را متوجه انرژی ذاتی این ایده مرکزی بکند و با دانش خود لایه های مختلف آن را تشریح کند.
صاحب اصلی فیلم تهیه‌کننده است
تهیه کننده فیلم‌های «طلا و مس» و «بازمانده» ادامه داد: فهم مسائل روز، فهم مخاطب و دانش و نیاز آن باید مورد توجه تهیه کننده باشد. یک اثر نمایشی باید به گونه ای باشد که مردم بعد از دیدن آن احساس کنند که این فیلم حرف دل خودشان بوده و همیشه دوست داشتند که آن را مطرح کنند. این گونه اثر ها همیشه موفق بوده اند.
کارگردان میخواست نقش هنر پیشه ای را پررنگ تر کند امّا من نگذاشتم
محمدی یادآور شد: در تهیه یک فیلم باید دقت داشت که نویسنده و کارگردان در جاده مورد نظر فیلم حرکت کرده و وارد جاده های فرعی نشوند. به عنوان مثال در یکی از فیلم های موفق بنده کارگردان تمایل داشت برای جذابیت بیشتر نقش یکی از هنر پیشه های خانم را پررنگ تر کند که بنده که بنده به شدت مخالفت کردم تا فیلم از مسیر خود خارج نشود. البته بعد از اکران، کارگردان با دیدن نتیجه کار از من تشکر کرد.
موقعیت تهیه‌کنندگی سینمای ایران خلط شده است
تهیه‌کننده فیلم «مسافر ری» در پاسخ به این سوال نبوی مبنی بر اینکه آیا وضع تهیه کنندگی در سینمای ایران خوب است یا خیر پاسخ داد: خیر. موقعیت تهیه کنندگی در سینمای ایران خلط شده است. در کشور هایی که سینمای حرفه ای شان از نظر کمی و کیفی با ما فرق دارد در سال۱۰۰۰ فیلم تولید می شود اما تولید سالانه کشور ما ۱۰۰ فیلم است. در این حجم تولید و نیرو ی انسانی تهیه کننده به عنوان یک متخصص تعریف می شودکه با کمپانی های بزرگ همکاری می کند و مدیران این کمپانی ها که سرمایه داران بزرگی هستند به تشخیص این تهیه کنندگان تخصصی عمل می کنند. در این کشور ها تهیه کنندگان ایده را پیدا کرده و نویسنده وکارگردان و کل تیم سازنده را انتخاب می کند و حاصل کار فیلمی پر بازده می شود که اعتبار فرهنگی به دنبال میاورد.
۸۰ درصد اقتصاد ایران دولتی است
او در پاسخ به این پرسش نبوی در مورد ارزیابی تخصصی وضعیت تهیه کنندگی در سینمای کشور و آسیب شناسی آن یادآور شد: ما در شرایطی واقع شده ایم که با توجه به آن من همکاران خود را مقصر نمی دانم. شرایط موجود این هنجار ها را دیکته می کند. اگر بستری منطقی و درست فراهم شود خروجی آن تهیه کننده هم حرفه ای، موفق و قابل قبول می شود. مجموعه شرایط طوری است که به جای فعالیت کمپانی‌های فیلمسازی بزرگ، موسسات کوچکی که سالی یک فیلم تولید می‌کنند فعالیت دارند. کارشناسان بزرگ معتقدند ۸۰ درصد اقتصاد ایران دولتی است و این باعث می‌شود که کمپانی‌های بزرگ شکل نگیرد.
در حوزه پخش به طور جدی ضعف اساسی و بنیادی داریم
محمدی در ادامه تصریح کرد: در کشور ما اخیراً و به صورت پراکنده بعضی از تهیه کنندگان صاحب سالن پخش شده اند. تعداد کمی پخش فعال و مشغول کار داریم و بقیه فعالیت آنچنانی ندارند و در حوزه پخش به طور جدی ضعف اساسی و بنیادی داریم.
موتور ۶۰۰ هزار تومانی سند دارد، اما فیلم ۳۰۰میلیونی سند ندارد
تهیه کننده «ارتفاع پست» در پاسخ به سوالی در رابطه با عوامل بازدارنده ایجاد کمپانی‌های بزرگ فیلمسازی در ایران گفت: امنیت سرمایه گذاری در حوزه سینما پایین است. تا قبل از رفتن من به اداره نظارت و ارزشیابی پروانه نمایش صاحب فیلم را معرفی می کرد. در سال ۷۶بنده متوجه این نقص جدی شده و در سمت مدیر کل ارشاد با بخش حقوقی بحثی را شروع کردم که چطور ممکن است یک موتورسیکلت ۶۰۰هزار تومانی سند مالکیت دارد ولی یک فیلم ۳۰۰میلیونی سند ندارد؟
بدنه بوروکراتیک ارشاد مقاومت کرد و من زورم نرسید
او اضافه کرد: تهیه سند مالکیت فیلم و حقوق مالکانه و قانون کپی رایت به خاطر مخالفت قوه قضاییه و و بدنه بوروکراتیک ارشاد قابل اجرا نشد و بنده زورم نرسید.
من برای فیلم پروانه مالکیت درست کردم
محمدی ادامه داد: من در سال ۷۶ به اندازه فهم و درایت و قدرت اجرایی ام برای فیلم پروانه مالکیت درست کردم اما از آن سال تا به حال آن برگه کاغذ فرم و ظاهرش هیچ تغییری نکرده و از صدا و سیما تا بسیاری از نهاد ها و حتی قوه قضاییه ملاکشاهن همان برگه ای است که ما به آن رسیدیم.
سرمایه های بیرونی یا به نیت تفنن و یا به نیت پولشویی وارد سینما می شوند
محمدی به این سوال نبوی در مورد علت ایجاد نشدن کمپانی های بزرگ فیلمسازی در کشور پاسخ داد: اصل ماجرا به بیرون این مجموعه بر می گردد. من به وزیر ارشاد عنوان کردم که سینما را از حوزه خدمات خارج کرده و در حوزه صنعت تعریف کند تا قوانینی مربوط به صنعت بر آن مترتب شده و قابل وام گرفتن و سرمایه گذاری شود. در حال حاضر در حوزه ممیزی برخوردها سلیقه ای است و سرمایه گذاری ریسک بالایی دارد و آن سرمایه های ورودی هم یا به نیت تفنن و یا پولشویی وارد سینما می شوند.
سرمایه‌گذاری در سینما سود ۶۰درصدی دارد
تهیه کننده «گربه آوازه خوان» گفت: اگر فروش «مارمولک» ادامه می یافت میزان فروشش دست نیافتنی می شد و فیلم «زیر نور ماه» بازده صد در صدی داشت. سرمایه گذاری در سینما سود ۶۰درصدی دارد.
من حاضرم تهیه‌کننده تخصصی یک کمپانی بزرگ باشم
وی ادامه داد: من حاضرم برای هر یک از ۱۰ فیلمی که یک کمپانی در سال می سازد ۱۰ درصد شریک باشم تا اینکه صاحب ۱۰۰درصدی فیلم خودم باشم. چون ریسک کمتر و برگشت سرمایه مطمئن تری دارد و قادر خواهم بود بعد از ساخت یک فیلم بلافاصله فیلم دیگری را شروع کنم نه اینکه سالی به زحمت دو فیلم بسازم.
تهیه‌کننده هر لحظه ممکن است غیبش بزند
تهیه کننده «میم مثل مادر» خاطرنشان کرد: اکنون تهیه کننده شده آدمی با یک دسته چک و کیف که هر لحظه هم ممکن است غیبش بزند یا گم شود یا فراری شود و دیگر قابل اعتماد نیست.
مسئولان به هنرپیشه‌سالاری دامن می‌زنند
محمدی در توضیح سخنان خود افزود: مشکل ما این است که مسئولان تا یک برهه ای فکر می کردند کارگردان محور عالم وجود است ولی امروز صدا و سیما و مسئولان سیاسی رده اول به موضوع هنرپیشه سالاری دامن می زنند. یعنی با یک پله تنزل از کارگردان سالاری به هنر پیشه سالاری رسیده ایم!
در پایان این قسمت اکبر نبوی با یادی از کارگردانان بزرگی چون سیف الله داد، رسول ملاقلی پور و علی حاتمی عنوان کرد: بعد از گذشت قریب به ۲۱سال از تولید فیلم «بازمانده» سینمای ایران هنوز نتوانسته فیلمی مانند آن را برای مردم تولید کند.
منبع: ایسنا