تا دیروز سریال‌های کلمبیایی، کره‌ای و آمریکایی در شبکه‌های فارسی‌زبان ماهواره‌ای دوبله می‌شد و در دسترس مخاطب ایرانی قرار می‌گرفت، اما حالا این شبکه‌ها قدمی به پیش برداشته و ساخت سریال را در دستور کار قرار داده‌ و البته برخی از بازیگران ایرانی را جذب کرده‌اند تا دیگر نگران میزان نفوذ و تاثیرگذاری بر مخاطب ایرانی نباشند.

به نظر می‌رسد در چنین شرایطی مهم‌ترین کاری که تلویزیون می‌تواند انجام بدهد، تولید سریال‌های پرمحتوا، جذاب‌تر و دیدنی‌تر است که البته تولید چنین آثاری به برنامه‌ریزی و شرایط و امکانات مناسب نیاز دارد.

نگاه عوامانه ممنوع

مسعود کرامتی، کارگردان سریال «یادداشت‌های یک زن خانه‌دار» که این روزها از شبکه پنج پخش می‌شود، درباره این‌که ما چگونه می‌توانیم با ساخت آثار نمایشی مناسب در کنار ترویج صحیح سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی با آثار ماهواره‌ای رقابت کنیم به جام‌جم گفت: موضوع سریال‌های شبکه جم سخیف و سطحی است و می‌توان گفت شبیه آثار هندی و فیلمفارسی است، زیرا آنها دست روی سطحی‌ترین احساسات، عواطف و روابط می‌گذارند و درباره رویاها و آرزوهای آدم‌ها می‌گویند، به همین دلیل مخاطب را با نگاه عوامانه نگه داشته‌اند و این آثار حرفی برای گفتن ندارد.

وی ادامه داد: البته باید قبول کرد که فیلم‌های هندی در همه جای دنیا مخاطب دارد، چون فیلمسازان هندی دست روی رویاها و آرزوها می‌گذارند که همه علاقه‌مند به دیدن آن هستند، اما باید بدانیم سریال‌های نمایشی که ما در ایران می‌سازیم در جذب مخاطب موفق است و چیزی کم نداریم.

این کارگردان با اشاره به موضوع سریال یادداشت‌های یک زن خانه‌دار توضیح داد: گرچه در این سریال دست روی موضوعات ساده گذاشتیم، اما این طور نیست که حرف‌های دم‌دستی و سطحی بزنیم. ما به موضوعاتی در زندگی می‌پردازیم که ساده است، اما راحت از کنار آن عبور می‌کنیم. قرار نیست با ساخت کارهای عجیب و غریب مخاطب‌مان را افزایش بدهیم. اگر به سلایق مردم توجه کنیم، حتما می‌توانیم کارهای تاثیرگذاری بسازیم و مفهوم درست سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی را ترویج بدهیم.

توجه به بنیان خانواده

بهرنگ توفیقی، کارگردان سریال تلویزیونی پشت بام تهران نیز که این روزها از شبکه یک پخش می‌شود، در این باره معتقد است: همه کارگردانان دغدغه دارند که آثارشان حرفی برای مخاطب داشته باشد و سبک صحیح زندگی را به مخاطب انتقال بدهند. مسلما هیچ‌کس دوست ندارد کاری بسازد که مفهومی را برای مخاطب دنبال نکند. به عنوان نمونه فیلمنامه سریال پشت‌بام تهران چیزی کم ندارد و سعید نعمت‌الله فیلمنامه‌نویس به زیبایی به معضلات اجتماعی پرداخته است. البته منظورم اجرا و کارگردانی نیست، چون قضاوت با بیننده است، اما باید بگویم که قصه این سریال خیلی خوب و با ظرافت نوشته شده است.

وی ادامه داد: قصه سریال پشت‌بام تهران به مخاطب می‌گوید که نبود پدر و مادر برای تربیت فرزندان ممکن است در آینده منجر به چه عواقب تلخی شود. در واقع به جای مستقیم‌گویی در حوزه تحکیم خانواده به شکل زیرپوستی به این موضوع پرداخته‌ایم و این‌که چقدر حضور پدر و مادر در زندگی بچه‌ها اهمیت دارد. همچنین با نگاه دیگری به موضوع اعتیاد پرداخت کردیم.

این کارگردان با اشاره به وظیفه فیلمسازان گفت: ما به عنوان فیلمساز موظف هستیم که به شکل صحیح به معضلات اجتماع بپردازیم تا حرف‌هایی که می‌زنیم بر مخاطب تاثیرگذار باشد. ضمن این‌که من واژه رقابت بین سریال‌های خودمان با ماهواره‌ای را نمی‌پسندم. آثار ما وطنی است و متناسب با روحیات و فرهنگ خودمان تولید و پخش می‌شود و نباید با آثار ماهواره‌ مقایسه کنیم.

تولید نابرابر سریال

به گفته برخی کارشناسان، مدیران شبکه‌های ماهواره‌ای برای جذب مخاطب بیشتر که به معنی جذب آگهی و درآمد بیشتر است، به این نتیجه رسیده‌اند که دست به تولید سریال بزنند. چون تولید سریال به معنی جذب آگهی بیشتر است و این در حالی است که شبکه‌های کشورمان با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می‌کنند و به جای سالی حدود ۴۰ سریال، سالی ۱۰ یا ۱۵ سریال به تماشاگران خود ارائه می‌دهند.

بنابراین کاهش تولید سریال‌های داخلی به معنی بی‌پاسخ ماندن نیاز مخاطب است. برخی تولید‌کنندگان سریال‌های تلویزیونی عقیده دارند که ایستادگی در برابر شبکه‌های ماهواره‌ای صرفا کار تلویزیون نیست و تمام دستگاه‌های فرهنگی موظفند که برای ارتقای سواد رسانه‌ای مردم پیشقدم شوند چرا که تنها از این راه می‌توان ذائقه رسانه‌ای مردم را تغییر داد و به سمت تولیدات فاخر هدایت کرد.

۳ نکته اساسی برای تقویت سریال‌های ایرانی

دکتر محمدحسن اسدی، کارشناس رسانه و استاد دانشگاه توجه به سه نکته را برای تقویت سریال‌های ایرانی ضروری می‌داند. از نگاه این کارشناس لازم است برای تولید سریال، سوژه‌های مناسب و دست اول انتخاب شود و پرداخت آنها طوری صورت بگیرد که از ریتم و جذابیت لازم برخوردار باشد. وی شناخت مخاطب را دومین ضرورت دانست و تاکید کرد: اگر شخصیت‌ها و رخدادها واقعی و باورپذیر نباشد، مخاطب تمایلی به تماشای سریال‌های تلویزیونی نخواهد داشت. میزان شناخت مخاطب در طراحی قصه و ساخت سریال می‌تواند نتیجه قابل توجهی داشته باشد.

این کارشناس رسانه توجه به جزئیات را سومین و مهم‌ترین نکته دانست و گفت: اگر یک داستان معمولی به درستی پرداخت شود و در طراحی آن جزئیات اهمیت پیدا کند حتما دیدنی خواهد بود. گاهی پر و بال یک قصه اگر دقیق و درست نباشد می‌تواند از جذابیت آن بکاهد.

منبع: روزنامه جام جم