محمدرضا مقدسیان در خبر آنلاین نوشت :
نخستین قسمت از سریال «جیران» حسن فتحی تا حد خوبی یادآور همان شکل و شمایل از فیلمنامهنویسی و فیلمسازی است که از او در روزهای خوب فیلمسازی و سریال سازیاش به خاطر داریم. چرا؟ فتحی در گام نخست این اثر تازهاش کاملا روان و بیاضافه کاری موفق شده تا جهان اثر و مختصات روابط و کشمکشها را برای مخاطبش تعریف و ترسیم کند.
این مسئله در شکل نگارش فیلمنامه و چینش فعل و انفعالات درون متنی و در ادامه در شکل کارگردانی او قابل رصد است. برای نمونه میتوان به سکانس گردن زنی در ابتدای داستان اشاره کرد که در کمترین زمان ممکن با چند نمای بسته از واکنش های فیزیکی و بازی با صورت و نگاه بازیگران، خط و ربط آنها با یکدیگر مشخص میشود و با تکیه بر نماهایی کوتاه اما از زاویه نگاهی درست تکلیف مخاطب را با موقعیت، نگرانیها و دل مشغولیهای اولیه شخصیتها، چینش قدرت و البته دیکتاتوری و همزمان تزویر و دغل بازی موجود در فضا آشنا میکند. برای شناخت فضای حاکم بر دربار ناصری کافی است دو سکانس گردن زنی و سکانس ارائه گزارش عملکرد اقاخان نوری(امیر جعفری) صدراعظم دربار را در نظر بگیریم تا مشخص شود که با چه انسان های و در چه فضایی روبرو هستیم. آیا این داده ها معرف لایه های درونی شخصیت هاست؟ آیا تمام ریزه کاری های ذهنی و رفتاری آنها را عیان می کند؟ پاسخ قطعا منفی است. اما آیا این میزان از ارائه داده، بدون اضافه کاری های بصری و کشدار کردن نماها و دیالوگ ها به عنوان نمونه نسبتا استاندارد برای کد گذاری ابتدایی در داستان کافی است؟ پاسخ مثبت است.
به شکلی قرینه همین ویژگی در مورد ارتباط میان سیاوش (امیرحسین فتحی) و خدیجه (پریناز ایزدیار) صادق است. بناست در قسمت نخست مخاطب با اندازه و شکل ارتباط عاطفی میان این دو جوان آشنا شود و آن را باور کند؟ پاسخ مثبت است. آیا این اتفاق می افتد؟ باز هم پاسخ مثبت است.در همین مسیر بناست مخاطب تا حدی از کد گذاری های رفتاری و خلقی این دو جوان عاشق آگاه شود. بناست درک کند که خدیجه دختری معمولی و منفعل نیست. بناست درک کند که سیاوش سر پر سودایی دارد و در عین عاشق پیشگی، سرنترسی هم دارد و امکان طغیان در مختصات رفتاری او قابل پیش بینی است.
آیا متن و اجرا مجال رسیدن به این اطلاعات را برای مخاطب فراهم می کند؟ پاسخ مثبت است.این همه البته جدای از متن، مرهون شیوه کارگردانی، انتخاب جای دوربین، زاویه دوربین، اندازه نما و البته انتخاب سرکات های تدوین است. در دل همین فضای به اندازه که حتما ناشی از نگاه پرحوصله فتحی و درک دقیقش از جهانی که قصد ترسیم آن را داشته ، دوری از اضافه کاری تصویر و متنی رقم خورده است. چه که فقدان این درک می توانست منجر به زیاد گفتن، زیاد ماندن روی یک نما، زیاد تاکید کردن بر یک حالت و زیاد مکث کردن و … شود.حتی در شکل معکوش آن می توانست منجربه کم گویی های نقصان ساز شود. که البته در قسمت نخست این اتفاق نیفتاده است.
این همه اگر نبود رخداد پایانی قسمت اول و مواجهه ناصر الدین شاه با خدیجه (جیران)، اثر بخشی لازم را حاصل نمی کرد و مخاطب نگران تبعات رویارویی این دو با هم نمی شد. داستان از ابتدا تا انتها در قابل کلیشه های حاکم بر جهان داستان های عاشقانه چیده شده است.فضایی که دو جوان عاشق درست در لحظه ای که بناست به مراد دل شان برسند با مانعی بزرگ روبرو می شوند. نکته اما اینجاست که در دل معدود آثاری که استفاده به قاعده و کم زائده از این شکل روایی بارها تکرار شده را هم بلد نیستند، داستان گویی بی لکنت و سرراست فتحی در گام نخست سریال جیران قابل چشم پوشی نیست.
از وجه دیگر شناخت فتحی از مفاهیم روانشناختی و فیلمنامه نویسی به شکل توامان، باعث شده تا بتواند با تکیه بر تک موقعیت ها و تک دیالوگ هایی، نیازها و خلاهای ذهنی و روحی شخصیت ها را نقطه گذاری کند تا در ادامه سریال، امکان برداشت ازاین بذرپاشی را داشته باشد. به عنوان نمونه می توان به تک دیالوگ های ناصرالدین شاه(بهرام رادان) که ترسیم کننده شخصیت ضعیف،دهن بین و همواره تحت تاثیر اطرافیانش است، اشاره کرد، شخصیتی که برای فرار از ناکامی ها و اضطراب و درگیری های درونی اش، به دامن زنان پناه می برد و حالا در این مسیر نوبت به جیران رسیده است. این تک ضرب های روانشناختی در مورد خدیجه و سیاوش و دیگران هم قابل ردگیری است.
در این میان نباید از اجرای پریناز ایزدیار، امیرحسین فتحی و حتی بهرام رادان در نقش هایی که متناسب با ویژگی های ذاتی شان ایفا می کنند، غفلت کرد. به نظر می آید فتحی به شکلی آگاهانه از جوانی، ورزیدگی و سرپرسودای فرزندش امیرحسین فتحی و ویژگی های بیانی و فیزیکی او یا قابلیت های درونی ایزدیار که توامان جنسی از آسیب پذیری و قدرت را در صورت و شمایل اجرایش دارد و یا حتی جنسی از خامی و حرکات باسمه ای بدن و بیان که جز ویژگی های بازی بهرام رادان است، آگاه بوده و با برجسته تر کردن آنها و نشاندن این بازیگرها در جایگاه شخصیت هایی که این مختصات ذاتی به کار اجرایشان می آید، استفاده حداکثری از توان ذاتی و تکنیکی این نام ها را به کار بسته است(که البته امیدوارم در ادامه هم چنین کیفیت و راکوردی حفظ شود).
این همه اما صرفا مربوط به بذرپاشی های فتحی در گام نخست این سریال است و بسیار زود است قضاوت کردن در مورد کلیت این اثر، چرا که اصولا این کلیت داستان و شیوه روایت بصری آن است که می تواند معیار قضاوت در مورد یک اثر سریالی باشد، چرا که دشوارترین کار سازنده چنین آثاری حفظ کیفیت ابتدایی، حفظ و استمرار بخشیدن به آن و البته پرورش دادن نقطه گذاری های ابتدایی در قسمت های بعدی است، به شکلی که شخصیت ها و لایه های درونی شان کم کم بر مخاطب برملا شود، موقیعت های داستانی در عین تکمیل یکدیگر توان جذب و غافلگیری مخاطب را داشته باشند و نگاه کلی حاکم بر اثر و دو قطبی ابتدایی تعریف شده تا انتها بی آنکه خودش را نقض کند، برپا و استوار بماند.
برای قضاوت زود است باید نشست و دست کم چند قسمتی از سریال را دید تا بتوان نظر دقیقی در مورد چند و چون آن ارائه کرد. در قدم نخست اما فتحی تا حد خوبی از پس معرفی فضای کلی داستان و معرفی موقعیت جغرافیایی و ترسم آرزوها و موانع پیش روی این آرزوها برآمده است که طبیعتا انتظارات از قسمت های بعدی سریال را بالا می برد.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- ساختار زدایی جنگ و صلح فتحی؛ انسان مست عشق/ نگاهی به فیلم «مست عشق»
- حسن فتحی: جهانِ پر از طمع و ویرانی را با افعال خود سیاهتر نکنیم
- به مناسبت عید سعید فطر؛ شهاب حسینی، پارسا پیروزفر، بهرام افشاری و هانده اَرچل روی پرده سینماها
- نگاهی به چند مجموعه ماندگار مذهبی؛ چرا این سریالها مدام تکرار میشوند؟
- بازیگران سریال «آهوی من مارال» بیانیه منتشر کردند/ اعلام برائت از حواشی
- ماجرای خدیجه خانم تجریشی/ مروری بر نقاط قوت و ضعف مجموعه «جیران»
- سرنوشت نامعلوم آخرین فیلم حسن فتحی/ آیا «مست عشق» بالاخره اکران میشود؟
- نسخه ویژه نابینایان سریال «جیران» با صدای گلاره عباسی منتشر میشود
- هزینه این شکستها را چه کسی حساب میکند؟/ سال ۱۴۰۰، سال ناکامی سریالهای شبکه نمایش خانگی
- مریلا زارعی؛ واقعیترین مهدعلیا
- گزارشی از واکنشها به ویدئوی اعتراضی مهرجویی/ اندوه عمومی سینماگران ایرانی
- فَأَیْنَ تَذْهَبُونَ آقایان سازمان سینمایی !؟/ واکنش حسن فتحی به سخنان تلخ و غم انگیز مهرجویی
- عاشقانهای خام از کارگردانی کاربلد/ نگاهی به سریال «جیران»
- حسن فتحی ، علی حاتمی و تحریف تاریخ
- اعلام رای ساترا درباره شباهت سریالهای «آهوی من مارال» و «جیران»
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- جنگ ضد مردمی است/ نگاهی به فیلم «۲۰ روز در ماریوپل»
- ترانه تنهایی/ نگاهی به فیلم «عامه پسند»
- جدیدترین ساخته آیدا پناهنده با بازی پارسا پیروزفر در شبکه نمایش خانگی
- اختتامیه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی همراه با یک بزرگداشت
- راهیابی فیلم شهاب حسینی به جشنواره بینالمللی فیلم نالیوود تورنتو
- زری خوشکام در کنار علی حاتمی به خاک سپرده شد
- کیانوش عیاری خیلی زود در سینمای ایران صاحب امضا شد/ هیاهو نداشتن به زیان عیاری تمام شد
- ساختار زدایی جنگ و صلح فتحی؛ انسان مست عشق/ نگاهی به فیلم «مست عشق»
- اختصاصی سینماسینما از جشنواره کن/ گزارش محمد حقیقت؛ پس از نمایش مگاپولویس، آخرین فیلم فرانسیس فورد کاپولا
- مجله اسکرین منتشر کرد؛ جدول ستارههای منتقدان به فیلمهای جشنواره کن
- نشان عالی خورشید به ارد عطارپور اهدا شد
- بزرگداشت ایرج راد برگزار شد/ راد: افتخار من کارهایی است که بازی نکردم
- زری خوشکام درگذشت
- «بودن یا نبودن» و تبدیل خشونت به امید/ عیاری نمونهای از عیار شرافت در سینمای ایران است
- برگزاری رویداد «ایرانهلث» با حمایت همراه اول
- میلاد شجره بهترین بازیگر جشنواره آمریکایی شد
- آلیس مونرو، نویسنده کانادایی درگذشت
- اختصاصی سینماسینما از جشنواره کن/ پوسترهایی از سینماگران ایرانی که چهره واقعی از زن در سینما ارائه دادهاند
- اختصاصی سینماسینما از جشنواره فیلم کن/ گفتوگوی سعید نوری با محمد حقیقت دربارهٔ کمپانیهای پخش فیلم
- اختصاصی سینماسینما از جشنواره کن/ گفتوگوی سعید نوری با محمد حقیقت دربارهٔ فیلمهای افتتاحیه در دو بخش مسابقه و ۱۵ روز سینماگران
- مریل استریپ نخل طلای افتخاری کن را از ژولیت بینوش گرفت
- اختصاصی سینماسینما از جشنواره کن/ گفتوگوی سعید نوری با محمد حقیقت/ مزایا و معایب نمایش فیلمها به منتقدان پیش از جشنواره
- عیاری یک شگفتی در سینمای ایران است/ کیارستمی و عیاری پیش از هنر سینما، خود را کشف کردند
- رونمایی از کتاب «یعقوب لیث» اثر مسعود جعفری جوزانی در نمایشگاه کتاب تهران
- وزیر ارشاد: نظارت بر شبکه نمایش خانگی باید برعهده ارشاد باشد/ اجازه اکران فیلم قبل از مجوز را نمی دهم
- «افعی تهران» از حاشیه جدیدش هم گذر میکند؟
- افتتاح پروژههای ارتباطی همراه اول با دستور رییسجمهور/ سایتهای ۵G کشور از مرز ۱۸۰۰ عبور کرد
- «پیانو» به اتریش میرود
- در نشست نقد و بررسی «شبح کژدم» در موزه سینما مطرح شد؛ قدرت و توان بازیگر نباید دیده شود/ فیلمهای عیاری دارای حدیث نفس شخصی است
- نگاهی به نمایش چه کسی جوجه تیغی را کشت؟؛خشم و هیاهو