سینماسینما، ساسان گلفر
اینجا شهری مرزی است از مستعمرهی فرضی یک امپراتوری فرضی. فضای شهر و جغرافیای محیط به شمال آفریقا -مراکش، الجزایر یا لیبی- شباهت دارد، یا شاید مکزیک باشد، لباس نظامیان به ایتالیای ابتدای قرن نوزدهم شباهت دارد، زبان مستعمرهنشینان انگلیسی است و زبان و چهرهی بومیان/بربرها مغولی. اینجا ممکن است کنگو تحت استعمار بلژیک باشد یا لیبی تحت سلطه ایتالیا، الجزایر فرانسه، هند تحت حاکمیت بریتانیا، مکزیک در دست اسپانیا، چین در اشغال ژاپن یا منچوری تحت سلطه چین.
موضوع این داستان و این فیلم البته فراتر از اشغال یک کشور توسط کشوری دیگر است یا سلطه قومی بر قوم دیگر. مسئله این است که گروهی از انسانها یا حتی یک نفر، خود را مرکزیت عالم هستی میداند و دیگران را «دیگری». و در دیگری پنداشتن دیگری تا آنجا پیش میرود که خود را محق میداند آن دیگری را خرد و نیست و نابود کند و سرانجام فقط خود او نیست که برای دیگران دوزخ میآفریند، آن زمان است که گفتهی سارتر محقق میشود و دیگران دوزخ انسانی میشوند که بر دیگری بودن دیگری اصرار دارد.
فیلم «چشمانتظار بربرها» (Waiting for the Barbarians) را سیرو گوئرا، فیلمنامه نویس و کارگردان کلمبیایی از رمانی به همین نام به قلم جان مکسول کاتزی، زبانشناس و نویسنده زاده آفریقای جنوبی و مقیم استرالیا، اقتباس کرده است. او این فیلم را به چهار فصل تقسیم کرده که نام فصلهای سال را، البته بدون ترتیب زمانی دنیای واقعی بر خود دارد. فصلبندی فیلم به آن نوعی شکل پردهبندی صحنه تئاتر میدهد و این نکته در ترکیب با صحنهپردازی -بهویژه تأکید بر نماهای داخلی- و تدوین فیلم و بازیهای استیلیزه و مینیمال، مخصوصاً بازی جانی دپ در نقش سرهنگ جول به کلیت فیلم حالوهوایی تئاتری میبخشد که احتمالاً سبب شده تماشاگران بعد از اولین نمایش فیلم در جشنواره ونیز ۲۰۱۹ واکنشی مردد به این فیلم ۱۱۲ دقیقهای محصول مشترک آمریکا و ایتالیا نشان بدهند و منتقدان آن را متوسط ارزیابی کنند.
فرماندار (مارک رایلنس) شهر کوچک مرزی را در حالت صلح و همزیستی با بربرها نگهداشته -بومیانی که بیرون از دروازههای بسته شهر منتظرند تا این بیگانههای اشغالگر، خود از آن سرزمین بروند- و بر اساس منش و سرشت انساندوست خود سعی کرده روابطی دوستانه میان مستعمرهنشینان و مردم بومی برقرار باشد. ورود سرهنگ (جانی دپ) این تعادل را برهم میزند. سرهنگ اصرار دارد که با توسل به «فشار» امور امپراتوری را پیش ببرد و در واقع با شکنجه و کشتار و تحقیر بومیهای بیآزار که به اعتقاد فرماندار هیچ نفعی برای امپراتوری ندارد، عملاً زمینه انتقامجویی و جنگ و کشتار را فراهم میآورد و با ورود یکی از افسران زیردست او به نام مندل (رابرت پتینسن) به شهر، مسیر جنگ هموار میشود و جنایت و خشونت بیدلیل به فروپاشی اخلاق و انسانیت در میان مستعمرهنشینان و در نهایت غارت خود آنان و بیپناه و بیدفاع رها شدن در دست سرنوشت و بیابان میانجامد.
علاوه بر بازیهای درخشان رایلنس و دپ در «چشمانتظار بربرها»، حضور یک مدل اهل مغولستان به نام گانا بایراسایخان در نقش دختر شکنجه شده بر بار بازیهای مینیمال فیلم افزوده است. فیلمساز نامزد جایزه بهترین فیلم غیرانگلیسیزبان اسکار ۲۰۱۵ (برای «آغوش مار») در اولین فیلمی که به زبان انگلیسی کارگردانی کرده، با در پیش گرفتن رویکرد حذف نقاط اوج روایت- از یک سو شیوهای ازویی و از سوی دیگر احتمالاً به علت کمبود بودجه و امکانات- فیلمی در ظاهر آرام اما پرتنش ساخته که با فضای کلی حاکم بر آن شهر مستعمرهنشین هماهنگ است اما برای تماشاگر عام ممکن است تا اندازهای کشدار به نظر برسد. در عین حال فیلمبرداری چشمنواز کریس منجس چه در نماهای داخلی و اغلب تاریک و چه در چشماندازهای بیابان پهناور، فضای بصری خیرهکنندهای پدید آورده است.
سرهنگ فیلم، با آن عینک آفتابی که به او ظاهری ماشینوار و غیرانسانی میدهد و خودش آن را وسیلهای میداند برای آنکه «بالا رفتن سن و سالش را نشان ندهد» به دنیا به چشم خصم نگاه میکند و خودبهخود همه را -از جمله بومیانی بیآزار که فقط برای دیگری بودن انگ بربر بودن میخورند- دیگرانی میبیند که با او دشمن هستند و مخالفانی بالقوه که باید پیش از بروز دشمنی در نطفه خفه کرد. او نمیداند که هر چیزی، از جمله خشونت، بالاخره نقطه مقابلی دارد و از آنجایی که خشونت است که خشونت میآورد، زمینه نابودی خود و امپراتوری خود را فراهم میآورد. نمیداند که اعمال خشونت بیدلیل و علیه افراد بیدفاع، به خشونت متقابل مشروعیت میبخشد و این مسئله پاشنه آشیل تمام خودکامگیهاست.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- داستانت در جشنوارهات/ سومین جشنواره فیلم دریای سرخ عربستان سعودی و وضعیت منطقه
- جانی دپ در تریلر آغاز کننده جشنواره کارلووی واری
- حمایت برنده نوبل از امبر هرد
- جانی دپ: به هالیوود نیازی ندارم!
- جشنواره کن با فیلم «ژان دو باری» افتتاح شد/ استقبال فرانسویها از جانی دپ
- آل پاچینو بازیگر فیلم جانی دپ شد
- شکایت سردبیر یک مجله از کارگردان فیلم افتتاحیه جشنواره کن
- جانی دپ با «مادام دو باری» جشنواره کن را افتتاح میکند
- اولین تصویر از جانی دپ در نقش لویی پانزدهم
- جانی دپ در «محبوب» بازی میکند/ نمایش فیلم لویی پانزدهم در نتفلیکس
- برای تکرار نقش جک اسپارو؛ شایعه توافق جانی دپ با دیزنی رد شد/ مذاکره برای برگشت در کار نیست
- وکیل امبر هرد: رأی دادگاه تحت تاثیر شبکههای اجتماعی قرار گرفت/ درخواست تجدیدنظر میکنیم
- با صدور رای نهایی توسط هیات منصفه/ جانی دپ برندهی دادگاه جنجالی شد
- کارزار حذف امبر هرد از فیلم «آکوامن» به بیش از ۳ میلیون امضا رسید
- جانی دپ در جشنواره سنسباستین: هالیوود دیگر هالیوود نیست/ هیچکس از فرهنگ تحریم در امان نیست
نظر شما
پربازدیدترین ها
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
آخرین ها
- پخش سریال «حشاشین» در ایران ممنوع شد
- همراه اول حامی برگزاری ششمین رویداد ایران اکسپو
- حضور معاون وزیر حملونقل و زیرساخت ترکیه در غرفه همراه اول
- محاکمه در خیابان/ نگاهی به تازهترین قسمت سریال «افعی تهران»
- جایزه بزرگ جشنواره کازابلانکای مراکش به «برندهها» رسید
- ۲ انیمیشن ایرانی به جشنواره معتبر انسی راه یافتند
- «رُخ» بهترین مستند جشنواره فیلم مسکو شد
- «آوای ابرها» به جشنواره کاریبتونز کلمبیا راه یافت
- ۳ جایزه جشنواره مسکو به «آه سرد» رسید
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید