سینماسینما، ابوالفضل نجیب
این که کرونا چه زمان از زندگی ما رخت بر خواهد بست، چندان معلوم نیست. اما تا اینجا تاثیرات و پیامدهای اجتناب ناپذیر خود را بر مناسبات و پدیده های اجتماعی و فرهنگی به جا گذاشته است. بعلاوه این که در برخی پدیده های فرهنگی از جمله سینما و حتی پیش از ظهور کرونا به دلایلی دیگر از جمله کاهش اوقات فراغت، کاهش هزینه های جانبی و افزایش هزینه های روزمره و رشد سرسام آور تورم و … اقتصاد سینما چندان بسامان نبود. این تاثیرات در حوزه اقتصادی و فرهنگی سینما به کاهش نرخ تماشاگر سینما و در ابعاد اقتصادی به کاهش تولیدات سینمایی و تا مرز ورشکستگی تهیه کنندگان پیش رفته است. در سینمای ایران آنچه این روند را از سال های دور و تا امروز تا حدودی به تاخیر انداخت حمایت های دولتی بود. این روند اما رفته رفته تعدیل و تا اینجا به دلیل قطع این حمایت ها سینما ناچار می باید روی پای خود بایستد و ادامه حیات بدهد. پدیده سینمای خانگی چه در ابعاد سخت افزاری که به ظهور صفحات تخت و امکانات صوتی و افزایش طول و عرض تلویزیون ها منجر شد و چه در حوزه نرم افزاری که به امکان تماشای فیلم های سینمایی در خانه و در حال حاضر حتی به صورت آنلاین و همزمان با نمایش در سینماها منجر شد و پیش از این عرضه فیلم ها در سبد سوپر مارکت ها، توانست تا حدود زیادی این وضعیت نابسامان را ترمیم کند. اما آنچه در این میان مفغول مانده و کمتر به آن پرداخته شد تبدیل فرهنگ سینما رفتن به فرهنگ فیلم دیدن بود. این تغییر روند تدریجی اما در دوران کرونا می رود تا بالکل به استحاله تمام قد فرهنگ سینما رفتن به فرهنگ فیلم دیدن تغییر کند. اگر در گذشته فرهنگ فیلم دیدن ملازم با فرهنگ سینما رفتن بود. امروز و بخصوص با پدیده نوظهور کرونا و محدودیت هایی که بر مناسبات اجتماعی و فرهنگی تحمیل کرده و می کند فیلم دیدن دیگر ملازم با سینما رفتن نیست. به این ترتیب می شود میان فرهنگ سینما رفتن و فرهنگ فیلم دیدن مرزبندی قائل شد. این روند هر چند به نابودی تدریجی سینماها به عنوان بازار سنتی فیلم منتهی خواهد شد. اما از سویی می تواند به توسعه فرهنگ فیلم دیدن کمک کند. یکی از دلایل این تحول می تواند محدودیت های ناشی از تردد و همزمان افزایش اوقات فراغت و ضرورت جایگزینی سازوکارهای جدید به آنچه مشغله زایی تعبیر می کنیم، باشد. آنچه به بسط فرهنگ فیلم دیدن کمک می کند همزمان با این ضرورت ها، در دسترس و ارزان بودن امکان فیلم دیدن در خانه است. تجربه حداقل شش هفت ماه گذشته نشان از رضایتمندی اغلب تهیه کنندگان در مقایسه با دوران پیشاکرونا دارد. از این حیث تجربه زیست در دوران کرونا امکان می دهد تا حتی در دوران پساکرونایی، این شیوه بتواند بخشی از مشکلات اقتصادی تولید و عرضه فیلم و نه الزاما بازار سنتی آن یعنی سینماها را مرتفع کند. به این ترتیب شاید در آینده ای نه دور چندان دور فرهنگ سینما رفتن از اساس جای خود را با فرهنگ فیلم دیدن معاوضه کند. این که در این میان بر سر نیروی کار انسانی بازار فیلم که همان سینما باشد چه خواهد آمد، موضوع جداگانه ای است. شاید این بازار و نیروهای کار آن کم و بیش به سرنوشتی شبیه کارگران در عصر انقلاب صنعتی به این سو تبدیل شود. یعنی به حداقل رساندن نیروی کار. این بار اما نه در عرصه تولید که در عرضه محصول. این معضلات اما در واقعیت دخلی به جنبه ها و سویه های فرهنگی این تحول ندارد. همچنان که تبعات انقلاب صنعتی چندان التفاتی به رشد بیکاری و بالمال ارزان شدن نیروی کار نداشت. راه حل این تبعات متوجه مدیریت سیاسی و اقتصادی جامعه است. اما آنچه به حوزه فرهنگ و توسعه فرهنگی مربوط می شود، از بسامان شدن چرخه اقتصادی سینما به مثابه یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین پدیده های فرهنگی حکایت دارد. این که دستاوردهای فیلم دیدن بر مناسبات اجتماعی و فرهنگی در مقایسه با تبعات اقتصادی ناشی از تغییر بازار عرضه فیلم، مقرون به انتفاع کلان در مقوله توسعه اجتماعی خواهد بود تردیدی نیست. به زبان ساده تر این که در روند این تحولات، به لحاظ آماری چه میزان از نیروی کار بازار سنتی سینما به خیل بیکاران جامعه خواهند پیوست و پیوسته اند، آمار دقیقی در دست نیست. اما در مقایسه با آنچه قرار است بر فرهنگ و مناسبات فرهنگی جامعه بجا بگذارد، قطع به یقین مقرون به انتفاع است.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- ۴۰ هزار نفر مخاطب اکران آنلاین نوروزی مستندها/ «دبستان پارسی» اول شد
- آغاز اکران آنلاین «رمانتیسم عماد و طوبا» از امشب
- اکران آنلاین «ویلای ساحلی» و ۲ فیلم دیگر
- آغاز اکران آنلاین «کاپیتان من» در نمایش خانگی
- «تکهای از تو» آنلاین اکران میشود
- درخواست حسین مهکام؛ «احمد به تنهایی» را قانونی تماشا کنید
- «حدود ۸ صبح» آنلاین اکران میشود
- اکران آنلاین «قطع فوری» تمدید شد
- اکران آنلاین «مقیمان ناکجا» با بازی شهاب حسینی
- اکران آنلاین «همه چیز در معرض فروش» آغاز شد
- «در جستجوی فریده» اکران آنلاین میشود
- اکران آنلاین ۸ فیلم کوتاه
- سینما کنسرت
- اکران آنلاین «کت چرمی» با بازی جوادعزتی
- اکران آنلاین «اینان» آغاز شد
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- فیلم کوتاه «چوپان» در جشنواره ژاپنی
- «طاووس خانم و ازدواجهایش» در فرهنگسرای نیاوران روی صحنه میرود
- حسن فتحی: جهانِ پر از طمع و ویرانی را با افعال خود سیاهتر نکنیم
- شهاب حسینی؛ تنوع در پذیرش نقش، تناقض و شتابزدگی در واکنشها/ یادداشت کیوان کثیریان
- جزئیاتی از فیلم «کارآموز» علی عباسی/ صعود ترامپ
- جزئیات برنامههای جشنواره ترایبکا اعلام شد/ نمایش فیلمهای خاطرهانگیز هیچکاک، اسکورسیزی و اسپیلبرگ
- برگزاری دوازدهمین کارگاه بینالمللی تئوری اطلاعات و مخابرات با حمایت همراه اول
- این هنر و تجربه آنتی ویروسی ست بر فیلم های به هرقیمت مسخره
- جشنواره «هاتداکس» در ایستگاه پایانی؟/ گرفتاریهای تهدید کننده
- رخشان بنیاعتماد و روبن اوستلوند در مجمع سرمایهگذاران بازار فیلم کن
- نظارت سازمان سینمایی به نمایش آثار سینمایی خارجی در پلتفرمها
- پل استر درگذشت
- رامین حسینپور بهترین آهنگساز فستیوال لسآنجلس شد
- رقابت ویژه چند فیلم و تعطیلی یک روزه سینما
- «پر» در جشنواره ورونژ روسیه نمایش داده میشود
- مسعود اسکویی درگذشت
- برگزیدگان جشنواره فیلم پکن معرفی شدند/ تجلیل از چن کایگه با حضور ییمو
- «سیم خاردار» در کازابلانکا
- راهیابی مستند «دوربین فرانسوی» به جشنواره ارمنستانی
- نمایشگاه نقاشی «درخت جان» در گالری کاما
- رضا شیخی فیلمبردار سینمای ایران درگذشت
- پایان فیلمبرداری «خالد» در زیگورات
- معرفی آثار راه یافته به بخش فیلمنامه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- امیر جدیدی، منصور بهرامی میشود
- زیر پوست شهر/ نگاهی به سریال «افعی تهران»
- هیات داوران جشنواره فیلم کن معرفی شدند/ گلادستون، کورئیدا و بایونا در فهرست
- هفته دوم «مجنون آن لیلی» هم به سانس فوقالعاده رسید/ «فین جین» پرمخاطب ترین نمایش عمارت نوفللوشاتو شد
- حسام منظور به سراغ دراکولای برام استوکر میرود
- بزرگداشت بهرام شاه محمدلو برگزار میشود
- ده جایزه جشنواره هندی برای «انتقام تیرهروزان» ایرانی/آمریکایی