سینماسینما، محدثه واعظیپور
این روزها و در شرایطی که بیش از سی سال از پایان جنگ عراق و ایران گذشته است، کمتر کسی به موضوع جانبازان و بحرانی که در اوایل دهه هفتاد شمسی و پس از پایان جنگی هشت ساله شکل گرفته بود، فکر میکند. آن زمان، زخم جنگ هنوز تازه بود، جنگ، داغی بود که نه فقط بخشهایی از ایران که همه این سرزمین و مردمش درگیر آن بودند.
به همین دلیل، وضعیت جانبازان، درمان و بازگشت آنها به زندگی، مسئلهای مهم محسوب میشد. «خاطراتی برای تمام فصول» (مصطفی رزاقکریمی) روایتی از سفر تعدادی از جانبازان جنگ برای درمان، به وین است. شهری آرام که در آن ردپایی از جنگ طولانی هشت ساله عراق و ایران نیست. اما این حضور و همنشینی فیلمساز با جانبازان، زمینه ساخت مستندی میشود که تصویری کمتر دیده شده از قربانیان جنگ در آن میتوان یافت. فیلم، علاوه بر این که بخشی از تاریخ جنگ را ثبت و ضبط کرده است، بدون این که شعاری و تصنعی به نظر برسد، حاوی اطلاعات مهم از جمله همکاری کشورهای اروپایی در رساندن سلاح شیمیایی به عراق و طفره رفتن رسانههای غربی از روایت این رویداد است.
«خاطراتی برای تمام فصول» که رد پای آن را میتوان در «از کرخه تا راین» (ابراهیم حاتمی کیا) دید، مثل آن فیلم، به واسطه نمایش چهره عریان جنگ، وجوه تراژیک و فراموش نشدنی از این فاجعه را برای بیننده به نمایش میگذارد و به یاد میماند. چهرههای دفرمه شده، صورتهای از بین رفته و بدنهایی که تاول زدهاند، تصاویری که زمان جنگ، درباره آنها سخنی به میان نمیآمد و طبیعی بود که پس از عادی شدن شرایط، پرداختن به این ابعاد از جنگ و پیامدهایش مجاز محسوب شود.
شخصیت اصلی فیلم، پزشک معالج مجروحان است. مردی سالخورده که تجربه حضور در جنگ جهانی را داشته و خود، از دل طوفان به زندگی بازگشته است. فیلم اصراری بر اشاره کردن به همه وجوه زندگی او ندارد، اما به نظر میرسد پشت سر گذاشتن تجربه عظیم جنگ، او را برای همدردی با ایرانیان مصمم کرده است. استفاده از تصاویر اقامت و زندگی جانبازان در وین، ثبت لحظاتی از این اقامت اجباری و تضادی که بین این مسافران با جامعه اروپا وجود دارد، فاصله میان تصویر کلیشهای از آدمهای جنگ و آنان که مثل ما کودکیشان در آن دوره سپری شده برمیدارد. در عین حال نکاتی مانند فریاد نزدن مجروحان زمان جراحی و درمان، وجه قهرمانی و روحیه خاص رزمندگان ایرانی را تداعی میکند.
رزاق کریمی تعدادی از مجروحان آن سال ها را پیدا می کند و پای حرف هایشان مینشیند. مجروحانی که بعضی از آنها، روزگاری سخت را طی می کنند. فیلم او چندصدایی است، در عین حال غمخوارانه و همدلی برانگیز است.
فیلم، در دل اروپای آرام، از یک فاجعه انسانی پرده برداری میکند، جنگی در خاورمیانه شکل گرفته اما بخشی از سلاحهای آن در اروپا ساخته شده است. همانجایی که مجروحان ایرانی برای مداوا به دست متخصصینش به آن پناه بردهاند. «خاطراتی برای تمام فصول» این همنشینی تراژیک را نشانمان میدهد.
جنگها، سویههای پنهان بسیار دارند. این روزها که در همسایگی ما، جنون و خشونت دوباره بر سرزمین افغانستان حاکم شده، تماشای «خاطراتی برای تمام فصول» معنایی تلختر پیدا میکند. مردم خاورمیانه، قربانیان قمار بزرگان هستند و هر دوره، بخشی از این سرزمینها و مردمش، به تاراج میروند. در فیلم، خبرنگاری میگوید جنگ ایران و عراق در خاورمیانه برای مردم وین، ارزش خبری نداشته و ذهن آنها را مشغول نکرده است. این صداقت گزنده، وصف حال مردم بی پناه افغانستان در این روزهاست. مردمی که درد و مرگشان، فقط تیتر رسانهها میشود.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- مستند مرکز گسترش در اکران نوروزی یک پلتفرم/ از کیارستمی تا رزاقکریمی
- با معرفی هیات انتخاب و داوری؛ آثار راهیافته به بخش مستند بلند جشنواره چهل و یکم فیلم فجر اعلام شد
- امر قدسی در بطن تقدسزدایی: تنهاییِ روحِ جهان بیروح/ یادداشت احمد میراحسان بر مستند «بانو قدس ایران» (بخش دوم)
- تقدسزداییِ مقدس/ یادداشت احمد میراحسان دربارهی مستند «بانو قدس ایران» (بخش اول)
- خبرهایی از پانزدهمین جشنواره بینالمللی سینماحقیقت
- برادران رزاق کریمی سریال میسازند/ قصهای امروزی از جانبازان و جنگ
- بانو قدس ایران/ رهبری که در دنیا شناخته شده است با چگونه همسری زندگی میکرده؟
- دلنوشته مصطفی رزاقکریمی برای ابراهیم حاتمیکیا
- نگاهی به مستند «بانو قدس ایران»/ اندک اما قابل توجه!
- بانو قدس ایران؛ جامعیت از دست رفته
- مستند همسر امام(ره) با تغییرات جدید در جشنواره فیلم فجر
- دو قدم تا سیمرغ در روز دوم/ گزارش تصویری سینماسینما
- ساخت پروژه همسر امام خمینی (ره) در انتظار بررسی نهایی
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- جزئیاتی از فیلم «کارآموز» علی عباسی/ صعود ترامپ
- جزئیات برنامههای جشنواره ترایبکا اعلام شد/ نمایش فیلمهای خاطرهانگیز هیچکاک، اسکورسیزی و اسپیلبرگ
- برگزاری دوازدهمین کارگاه بینالمللی تئوری اطلاعات و مخابرات با حمایت همراه اول
- این هنر و تجربه آنتی ویروسی ست بر فیلم های به هرقیمت مسخره
- جشنواره «هاتداکس» در ایستگاه پایانی؟/ گرفتاریهای تهدید کننده
- رخشان بنیاعتماد و روبن اوستلوند در مجمع سرمایهگذاران بازار فیلم کن
- نظارت سازمان سینمایی به نمایش آثار سینمایی خارجی در پلتفرمها
- پل استر درگذشت
- رامین حسینپور بهترین آهنگساز فستیوال لسآنجلس شد
- رقابت ویژه چند فیلم و تعطیلی یک روزه سینما
- «پر» در جشنواره ورونژ روسیه نمایش داده میشود
- مسعود اسکویی درگذشت
- برگزیدگان جشنواره فیلم پکن معرفی شدند/ تجلیل از چن کایگه با حضور ییمو
- «سیم خاردار» در کازابلانکا
- راهیابی مستند «دوربین فرانسوی» به جشنواره ارمنستانی
- نمایشگاه نقاشی «درخت جان» در گالری کاما
- رضا شیخی فیلمبردار سینمای ایران درگذشت
- پایان فیلمبرداری «خالد» در زیگورات
- معرفی آثار راه یافته به بخش فیلمنامه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی
- امیر جدیدی، منصور بهرامی میشود
- زیر پوست شهر/ نگاهی به سریال «افعی تهران»
- هیات داوران جشنواره فیلم کن معرفی شدند/ گلادستون، کورئیدا و بایونا در فهرست
- هفته دوم «مجنون آن لیلی» هم به سانس فوقالعاده رسید/ «فین جین» پرمخاطب ترین نمایش عمارت نوفللوشاتو شد
- حسام منظور به سراغ دراکولای برام استوکر میرود
- بزرگداشت بهرام شاه محمدلو برگزار میشود
- ده جایزه جشنواره هندی برای «انتقام تیرهروزان» ایرانی/آمریکایی
- بستههای مکالمه پرتخفیف همراه اول بهمناسبت روز ملی خلیجفارس
- به تو هم سخت میگذرد؟/ نگاهی به فیلم «منطقه تحت نظر»
- معرفی پروژه جدید کارگردان «باربی»؛ گرتا گرویگ «نارنیا» را میسازد
- معرفی داوران جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی