به گزارش سینماسینما شهروند نوشت: در زمان دبیرستان، برای آموزش آرایه ادبی «پارادوکس» از مثالهایی چون «از تُهی سرشار» و «صدای سکوت» استفاده میکردند.
برخلاف انتگرال دوگانه، لگاریتم مبنای ۵ و حدگیری، تنها چیزی که از درسهای آن دوران در زندگی ما کاربرد عینی پیدا کرد، همین آرایه ادبی بود. از الفاظی مثل « دولت پاکدستی» که بگذریم، آدم واقعا وقتی حضور برخی افراد را درعرصه «فرهنگ و هنر» میبیند، معنی واقعی «پارادوکس» را با پوست و گوشت و استخوان و حتی تاندون لای استخوانهایش لمس میکند! جمعهشب بود که کارگردان نامآشنای سینما یعنی آقای «مسعود دهنمکی» با حضور در برنامه «هفت»، واژههایی «گُلمضمون» را به مخاطب عرضه کرد که اوجشان ادعای الگوگرفتن وی از «مولانا» در ساخت فیلمهایش بود. باور کنید اگر «علی درخشی» سازنده انیمیشنهای «دیریندیرین» این حرف را میزد و میگفت، ایده اصلی کارش را از مثنوی معنوی گرفته و شعر «بشنو از نی چون شکایت میکند» درواقع همان بشنو از «وی»، «چووون» شکایت میکند، است، برای من یکی باورپذیرتر بود! اما با این حال احتمالا همچنان کسانی هستند که ادعا کنند در آثار آقای دهنمکی، نهتنها مولانا بلکه تفکرات سایر بزرگان ادبیات فارسی هم دیده میشود، اینجوری:
ریشه «بایرام لودر» در مثنوی معنوی
شخصیت «بایرام لودر» یا «بایرام باقالی» با بازی استاد اکبر عبدی در سهگانه اخراجیها، بدون شک پس از شخصیت «حمیدهامون» که مرحوم خسرو شکیبایی نقش آن را بازی کرده است، از ماندگارترین کاراکترهای سینمایی تاریخ فرهنگ و هنر این مرزوبوم به شمار میرود. اگر یادتان باشد در یکی از صحنههای ماندگار فیلم اخراجیهای یک، بایرام که علاقه زیادی به مصرف باقالی و تشعشع اصوات ناهنجار و مشامآزار از خودش دارد، سر یکی از کلاسهای آموزشی «ش.میم.ر» درجبهه، عنان از کف میدهد و این امر باعث میشود تا همه فکر کنند عراقیها شیمیایی زدهاند! کارشناسان عرصه ادبیات این سکانس ماندگار و خوش عطر و بو را برگرفته از بیت « زانک حس چشم آمد رنگ کش …. مغز و بینی میکشد بوهای خوش» در دفتر ششم مثنوی معنوی (حکایت شبدزدان کی سطان محمود) میدانند. همچنین این کارشناسان اعتقاد دارند، کلیات شخصیت «بایرام باقالی» از دفتر چهارم مثنوی معنوی و شخصیت دباغی که وارد بازار عطارها شده و بوی خوش عطرها و مُشکها بیهوشش میکند، گرفته شده است!
حضور«حاجیگیرینوف» در دیوان حافظ
هرکس که یکبار دیوان حضرت حافظ را خوانده باشد، بدون شک شعر «واعظان کاین جلوه در محراب و منبر میکنند» را به خاطر خواهد داشت و بدون شک نخستین چیزی که با زمزمه این شعر و دیدن القابی چون شیخ، مفتی و محتسب به ذهنش میآید، شخصیت ریاکار «حاجی گیرینوف» فیلم اخراجیها با بازی فراموشنشدنی اسطوره سینما یعنی محمدرضا شریفینیا است که از قضا در سکانسی از این فیلم، هنگام وضوگرفتن خالکوبیهای یکی از افراد اکیپ اخراجیها را میبیند و او را به خاطر این از صورقبیحه سرزنش کرده و دعوت به توبه میکند، جوری که مخاطب را یاد مصرع «توبه فرمایان چرا خود توبه کمتر میکنند؟» میاندازد! سیدجواد هاشمی هم که در این فیلم همان نقاشی را بازی میکند که «رند» در شعر حافظ دارد، مثل بقیه فیلمهایش!
جلوههای حماسی شاهنامه در اخراجیها
شخصیت قهرمانانه مجید با بازی «کامبیز دیرباز» در اخراجیهای یک و کاراکتری که سلطانِ یقه ایران و نواده آریایی مرحوم الویس پریسلی یعنی جناب آقای «حسام نواب صفوی» در اخراجیهای دو نقش آن را بازی کرد؛ با آن عِرق ملی، هیکل چهارشانه، منش لوطی و سبیلهای دستهموتوریشان، ناخودآگاه انسان را به یاد پهلوانان شاهنامه فردوسی میاندازند. اصلا انگار یک نفر رستم، سهراب، افراسیاب و سایر بروبچ شاهنامه را توی مخلوطکن ریخته و عصاره آنها را در این دو شخصیت جمع کرده است، عینهو نکتار هفتمیوه! خالی از لطف نیست که بدانیم کاراکتر امین حیایی در این فیلم نیز «بیژن بزغاله» نام دارد و همانطور که میدانید «بیژن» اسمِ فرزند «گیو»، نوه «گودرز» و برادرزاده «رُهام» در شاهنامه است و این نشان میدهد که در آثار آقای دهنمکی نه فقط ادبیات تعلیمی و عرفانی بلکه ادبیات حماسی نیز نقش بسزایی داشتهاند!
احمدرضا کاظمی / روزنامه شهروند
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- محدودیت سنی برای سریال دهنمکی
- در پی ابتلای کارگردان و برخی عوامل به کرونا؛ تولید سریال مسعود دهنمکی به صورت موقت تعطیل شد
- بررسی کارنامه «اوج» از نگاه سه کارگردان/ موعد بازنگری و آسیبشناسی است
- یک پیشبینی برای جشنواره فیلم فجر امسال
- دهنمکی: حاتمیکیا گفت دیگر فیلم نساز
- واکنش تند دهنمکی به مدیریت کشور/ جیبشان پر شد، سفره مردم خالی
- ضرغامی پس از صبحانه خوردن با شریفینیا: خیلی چیزها گفت که نمیدانستم!
- مسعود دهنمکی سراغ «زندانیها» میرود
- بررسی پرفروشهای دفاع مقدس/ سود سینمای ایران از نمایش حماسه ۸ساله
- توضیح مسعود دهنمکی درباره عکس جنجالیاش با باتوم + عکس
- مسعود دهنمکی: اپوزیسیوننوازی نظام٬ برخی را وادار به اپوزیسیوننمایی میکند
- مسعود دهنمکی: احساس کنم حرفی ندارم فیلم نمیسازم
- پیشنهاد دهنمکی/ بازیگری که در مهمانی میگیرند، مجبور کنید در فیلم فلان نهاد بازی کند!
- واکنش مسعود دهنمکی به مطلب یالثارات/فیلم
- یادداشت دهنمکی به مناسبت پایان اکران فیلمش/ دوپینگ ماهوارهای نکردیم!
نظر شما
پربازدیدترین ها
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
آخرین ها
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد