پایگاه خبری تحلیلی سینماسینما

پس از حواشی آخرین برنامه سینمایی «هفت» و حواشی که این برنامه در پی داشت، «تابناک» کوشش مستمری برای طرح تمامی نقدها و سؤالات موجود درباره نحوه عملکرد و عقبه این برنامه در دستور کار قرار داد؛ اما متأسفانه منتقد محوری این برنامه که در بسیاری از اوقات به عنوان متکلم وحده ظاهر می‌شود، از گفت و گو سر باز زد و خود را از گزند پاسخگویی در امان نگه داشت!

به گزارش «تابناک»، آخرین برنامه «هفت» با حواشی فراوانی همراه شد که عمدتاً متوجه مسعود فراستی، منتقد این برنامه بود و البته از سوی بهروز افخمی نیز به هیچ عنوان مدیریت نشد. فراستی در دوره پیشین حضورش در برنامه «هفت» ـ که در مقابل جیرانی همین نقش را ایفا می‌کرد ـ نیز درباره مسعود کیمیایی از ادبیات بدی استفاده کرده بود که واکنش‌های مشابهی داشت و برای چند هفته در «هفت» حضور نداشت.

با حال پس از برنامه اخیر «هفت»، شدت حواشی به حدی بالا گرفت که حتی مدیر پیشین شبکه سوم سیما نیز وارد این معرکه شد و آنچه مطرح شده را نقد خواند و خواستار نقدپذیری سینماگران شد. فراستی منتقد ثابت برنامه «هفت» نیز در یادداشت‌ها و گفت و گوهای کوتاهی که عمدتاً با رسانه‌های دوستش داشت، سعی کرد رفتار معمولش را توجیه کرده و نقد بخواند و افخمی نیز با همین رویکرد پیش رفت و کوچک ترین عقب نشینی از مواضعشان نکردند.

طبیعتاً وقتی یک منتقد مدعی است باید نقد بی‌رحمانه‌ای صورت بپذیرد، باید حاضر باشد تا همین نقد نیز درباره خود او انجام شود و اگر منتقدی اعتقاد دارد، باید فیلمساز یا مدیر سینمایی پاسخگو باشد، باید آن منتقد نیز از پاسخگویی نگریزد. با وجود این، فراستی در این مدت، تنها در مقابل گفت و گوهایی چراغ سبز نشان داده که سوالات سخت و جدی در آنها مطرح نشده و او در تنگنا قرار نگرفته و از این پس نیز تنها در چنین گفت و گوهای سهلی حضور خواهد داشت.

سرویس فرهنگی «تابناک» در طول هفته گذشته، برای گفت و گو با مسعود فراستی در راستای پاسخگویی‌اش درباره همه حواشی، نقدها و حرف و حدیث‌هایی که درباره  شخص او و همچنین برنامه «هفت» و عقبه این برنامه وجود دارد، تلاشی مستمر داشت اما متأسفانه این تلاش حاصلی نداشت و فراستی در نهایت حاضر به گفت و گو نشد و به هیچ یک از نه سوال مطرح توسط «تابناک» پاسخی نداد!

این منتقد ثابت «هفت» که حق انتقاد انحصاری بر روی آنتن زنده تلویزیون به عنوان یک امکان ملی را برای خود قائل است، در تماس ابتدایی «تابناک» خواستار چند روز زمان شد. در تماس بعدی «تابناک» موضعش را تغییر داد و عنوان کرد فعلاً قصد گفت و گو ندارد اما وقتی تأکید شد؛ «تابناک» این حق را برای خود قائل است که پرسش‌ها را در قالب نقد مطرح کند، خواستار مشاهده سؤالات شد و در نهایت پس از مشاهده پرسش ها با تعبیر «سؤالها خیلی دری وری بود»، از مصاحبه سر باز زد.

«تابناک» به جهت آنکه انصاف در نقد رعایت شود و با وجود آنکه طرف دیگر این پرسش‌ها میدان را خالی کرده و حاضر به پاسخگویی نشده، سه پرسش نخست که درباره سوابق مسعود فراستی در پیش و سال‌های ابتدایی انقلاب است و از قضا بی ارتباط با شیوه عمل نامتعارف این منتقد سینمایی فعلی و … سابق نیست، مطرح نمی کند و سایر پرسش‌ها که صرفاً سینمایی بوده و یا درباره شیوه اداره برنامه «هفت» است، را بازنشر می‌کند تا مخاطبان قضاوت کنند آیا این پرسش‌ها آن گونه که «مسعود فراستی» عنوان کرده، «خیلی دری وری» است؟!

شش پرسش «تابناک» از «مسعود فراستی» را که با حذف دو اسم به جهت عدم حضورشان در این مجادله کلامی است، می‌خوانید:

۴- آیا برجسته کردن هیچکاک (از دهه شصت) صرفاً یک پروژه برای مقابله با سینمای ضدشوروی که در امثال کیشلوفسکی ظهور و بروز کرده بود، نبود؟ اگر چنین بوده، آیا فکر می کنید این پروژه در دو دهه اخیر نتیجه داده است؟

۵- «در حالی که ما می گوییم چرا شبیه سینمای آمریکا نیستیم. این همه سال در تمامی رسانه ها شعار غرب ستیزی می دهند اما تا می خواهند الگویی نام ببرند از غرب یاد می کنند. اگر قرار بود الگوی شما آمریکا باشد، چرا انقلاب کردید؟ وقتی به ما می رسد آمریکا الگوست، حتی در سینما…» این نقد به مدل نقد سینمایی شما و برنامه هفت وارد شده که در عین نقد به سینمای جشنواره‌ای اروپایی، نسخه آمریکایی را تجویز می کند. آیا چنین روشی که در هفت در پیش گرفته شده، مزورانه نیست؟ (در تکمیل سؤالات ارائه شده به فراستی باید پرسید:) آیا هیچ نسخه ایرانی برای مقابله با سینمای جشنواره‌ای نیست و تنها سینمای آمریکا راه نجات سینمای ایران است که سکانس به سکانس در هفت تحلیل می‌شود؟!

۶- به گمان برخی ناظران از جمله تیم خبری ما، مسعود فراستی در تلاش برای تکرار خود در قامت خسرو دهقان به عنوان یک منتقد حرص درآور و البته باسواد است. آیا واقعاً به دنبال ارائه چنین تصویری از خود هستید؟ فکر می کنید بتوانید در ده سال آینده موقعیتی داشته باشید که همه آنهایی که به شدت نقد کرده اید، شما را منتقد منصفی بدانند؟ (اتفاقی که برای خسرو دهقان علی رغم نقدهای شدیدش افتاده و در قالب مستند نسیه و نقد همه مخالفانش به این انصاف اذعان می کنند).

۷- در اینکه مسعود فراستی سواد آکادمیک قابل توجهی دارد، تردیدی نیست؛ اما چرا در نقد همچون خسرو دهقان از استدلال های منطقی استفاده نمی کند و با تک جمله هایی که استدلال های جدی را به دنبال نمی کشد (همچون لوکوموتیو بدون واگنی که ۱۰۰ کیلومتر سرعت به پیش می رود)، نقد را با حداقل محتوا ارائه می کنید؟ آیا یکی از دلایل عدم چیدن استدلال در کنار تک‌جمله های نقد فیلم‌ها، نبود استدلال های محکم در عقبه نقدهای وارده به برخی فیلم ها نیست؟

۸- نمی توان انکار کرد که در رویه فراستی و هفت، به طور محسوس شدت نقدها ارتباط معناداری با کیفیت فیلم ها ندارد و به عنوان نمونه مشخص اخیراً در نقد «دلبری» شدت نقد به خفیف ترین سطح خود رسیده بود، حال آنکه این فیلم به زعم قریب به اتفاق منتقدان سینمای ایران یکی از بدترین فیلم های به نمایش درآمده در جشنواره فیلم فجر بود. در مقابل برای نقد برخی فیلم های به مراتب بهتر، شدیدترین نقدهای قابل تصور مطرح می شود و نمونه «مرگ ماهی» که یک مونوگ بود یا نمونه «دونده زمین» که با همراهی یکی از مخالفان شناخته شده کارگردان -به جای رعایت قاعده بازی و دعوت از منتقد موافق برای هر دو فیلم-، آخرین نمونه های چنین نقدی است. آیا این نوع برخورد چندگانه با فیلم ها، تسویه حساب با یک گروه و سرویس دادن به گروه دیگری نیست؟

۹- گروهی از سینماگران شناخته شده ایران به صورت انفرادی یک به یک با رئیس پیشین و معاون پیشین سازمان صداوسیما در مخالفت با رویه برنامه هفت سخن گفته اند و آنها قول تغییر وضعیت را داده اند اما اتفاقی نیفتاده است. به همین دلیل این گمانه برای برخی سینماگران شکل گرفته که برنامه هفت توسط قدرتی فراتر از مدیریت تلویزیون هدایت می شود. آیا  شایعات این روزهای سینما حقیقت دارد که برنامه هفت در دوره تازه توسط گروهی با هدایت … پیش می رود؟