سینماسینما، شهرزاد سلحشور
متولد ۳۰ می ۱۹۲۸ در بلژیک از پدری یونانی و مادری فرانسوی، انیس واردا ابتدا در سِت و سپس در پاریس بزرگ شده و پرورش یافت، پس از آن عکاس رسمی تیانپی شد.
انیس واردا بدون اینکه از هیچ نهادی کمک بگیرد، اولین فیلم بلندش، «قله کوتاه» (۱۹۵۶)، را کارگردانی کرد. این فیلم قواعد و اصول سنتی نوشتههای سینمایی را برهم زد و بر ضوابط اقتصادی فیلمسازی خط کشید، چراکه هزینه ساخت آن نزدیک به هفت میلیون فرانک فرانسه بود. واردا پس از آن فیلم «آه فصلها، آه قصرها» را به سفارش وزیر گردشگری کارگردانی کرد.
ژرژ دُ بورگارد که کمی قبل از آن تهیهکنندگی فیلمهای «ازنفسافتاده» و «لولا» را عهدهدار بود، به واردا پیشنهاد کرد شروع به ساخت فیلمی کند که هزینه آن از ۵۰ میلیون تجاوز نکند و او با صرفنظر از پروژه ساخت «ملانژیت»، «کلئو از ۵ تا ۷» (۱۹۶۱) را کارگردانی کرد؛ پرتره یک زن، که توانست جایزه مِلیِس (جایزه بهترین فیلم فرانسوی از نگاه منتقدان سینما) را از آن او کند. زمانی که برای شرکت در جشنواره سینما به کوبا دعوت شد، ۴۰۰۰ عکس از سفر خود گرفت و به محض بازگشت ۱۵۰۰ تا از این عکسها را با نام «سلام اهالی کوبا» طی شش ماه در پاریس به نمایش گذاشت. به دنبال آن دو فیلم بلند «خوشبختی» (۱۹۶۵) و «مخلوقات» (۱۹۶۶) را ساخت که فیلم دوم در جزیره نوارموتیه فیلمبرداری شد.
سال ۱۹۶۷ برای شرکت در مراسم ادای احترام به زوج واردا/ دمی به ایالات متحده، سانفرانسیسکو سفر کرد. آنجا با ملاقات یکی از اقوامش که نقاش سادهای بود، تصمیم گرفت در آمریکا بماند تا فیلمی درباره او بسازد؛ «دایی یانکو». به کمک دانشجویانی که از جنبش سیاه چپ افراطی حمایت میکردند، «پلنگهای سیاه» (۱۹۶۸) را ساخت. پروژه ساخت فیلم بلند «صلح و عشق» متوقف شد و به جای آن واردا فیلم «عشق شیرها» (۱۹۶۹) را کارگردانی کرد. پس از بازگشت به پاریس فیلمی تلویزیونی با مضمون کودتای کلنلها در یونان ساخت که البته سوژه آن را دو سال قبل طرحریزی کرده بود. این فیلم هیچگاه پخش نشد. واردا پروژههای ناموفق زیادی داشت؛ «کریسمس کارول»، «هلن در آینه»، «بدنم متعلق به خودم است» و… پس از تولد پسرش متئو، از آنجا که نمیتوانست از خانهاش دور شود، شروع به ساخت فیلمی در مورد ساکنان و کاسبان خیابان محل زندگیاش (دگروتیپ) کرد و سپس با ساخت «یکی آواز میخواند یکی نه» (۱۹۷۷) فعالیتش را ادامه داد. بعد از ساخت چندین فیلم کوتاه قابل توجه، انیس واردا با کارگردانی فیلم «خانه به دوش» (۱۹۸۵ )جایزه شیر طلای جشنواره ونیز را از آن خود کرد و همچنین ساندرین بونر جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره سزار را برای بازی در همین فیلم کسب کرد.
این سینماگر مدتی بعد با «خوشهچینها» افراط جامعه مصرفگرا را به شیوه خود به نمایش میگذارد. به کمک استعداد داستانسرایی، کنجکاوی اشباعناپذیر و آرایش مویی که همیشه شبیه به کلاه بود، انیس واردا آگاه بود که چطور طی سالها جایگاه خود را در سینمای فرانسه حفظ کند، تا آنجا که افتخار اضطراببرانگیز ساخت فیلم ادای احترام به صد سالگی هنر هفتم («صد و یک شب») را از آن خود کرد . واردا به شیوهای صمیمانه سه فیلم خاص و ارزشمند (از جمله «ژاکوی نانتی» (۱۹۹۱)) را به ژاک دمی اختصاص داد. سال ۲۰۰۱ جایزه افتخاری سزار برای مجموعه آثارش به او اهدا شد. همچنین با برگزاری نمایشگاه و اینستالیشنها قدم به عرصه هنر مدرن نیز گذاشت. سال ۲۰۰۸ فیلمی با عنوان «سواحل انیس» ساخت که تصویرسازی سینماگر از خود است؛ فیلمی شاید تصنعی و خودنمایانه. و در مقابل در سال ۲۰۱۷ اتوبیوگرافی مستند «چهرهها، روستاها» را ساخت که فیلمی شاد و تاثیرگذار بود. از نوامبر ۲۰۱۵ تا فوریه ۲۰۱۶ مرکز پمپیدو، رویداد واردا را برگزار کرد؛ نمایشگاهی از عکسهای چاپنشده عکاس که سالها قبل در کوبا گرفته شده بود. واردا که به عنوان یکی از چهرههای اصلی موج نو شناخته میشود، میراث ارزشمندی از فیلمهای داستانی و مستند به جا گذاشته است.
او در۲۹ مارس سال ۲۰۱۹ در سن ۹۰ سالگی در پاریس درگذشت.
برگرفته از سایت www.cineclubdecaen.com، به قلم ژان-لوک لاکو (Jean–Luc Lacuve) فیلمشناس و روزنامهنگار سینمایی
منبع: ماهنامه هنروتجربه
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- سینما کلوب مجموعه صحنه آبی آغاز به کار کرد/ نگاهی به سینمای معاصر فرانسه
- رئیس یک کمپانی تولید فیلم فرانسوی: در دوران کرونا پلتفرمها تک تازی کردند
- روایتی بدیع از عصیان
- با دستور امانوئل مکرون، سینماهای فرانسه بازگشایی میشوند
- گدار: به سینما بدرود خواهم گفت
- ژرار دوپاردیو به تجاوز متهم شد
- سینمای کودکان و نوجوانان جهان/ نگاهی به نوجوانی در «چهارصد ضربه» تروفو
- طعم یک جهان مغموم/ نگاهی به فیلم «زن نازنین»
- آنا کارینا و ژان لوک گدار، شوری توفانی
- اختصاصی/ مصاحبه با آنا کارینا (بخش دوم)/ سینما مدرسه من بود
- اختصاصی/ گفتوگو با آنا کارینا (بخش اول)/ نوجوان دانمارکی که در فرانسه به رویاهایش رسید
- آتشسوزی کلیسای نوتردام، سوژه فیلم کارگردان برجسته فرانسوی/ فیلمنامه، در قرنطینه نوشته شد
- وضعیت اضطراری در فرانسه/ یک اتفاق بیسابقه در سینما
- جشنواره فرانسوی در روز افتتاح تعطیل شد
- کرونا با صنعت سرگرمی فرانسه چه کرد؟
نظر شما
پربازدیدترین ها
آخرین ها
- جنگ ضد مردمی است/ نگاهی به فیلم «۲۰ روز در ماریوپل»
- ترانه تنهایی/ نگاهی به فیلم «عامه پسند»
- جدیدترین ساخته آیدا پناهنده با بازی پارسا پیروزفر در شبکه نمایش خانگی
- اختتامیه جشنواره ملی فیلم اقوام ایرانی همراه با یک بزرگداشت
- راهیابی فیلم شهاب حسینی به جشنواره بینالمللی فیلم نالیوود تورنتو
- زری خوشکام در کنار علی حاتمی به خاک سپرده شد
- کیانوش عیاری خیلی زود در سینمای ایران صاحب امضا شد/ هیاهو نداشتن به زیان عیاری تمام شد
- ساختار زدایی جنگ و صلح فتحی؛ انسان مست عشق/ نگاهی به فیلم «مست عشق»
- اختصاصی سینماسینما از جشنواره کن/ گزارش محمد حقیقت؛ پس از نمایش مگاپولویس، آخرین فیلم فرانسیس فورد کاپولا
- مجله اسکرین منتشر کرد؛ جدول ستارههای منتقدان به فیلمهای جشنواره کن
- نشان عالی خورشید به ارد عطارپور اهدا شد
- بزرگداشت ایرج راد برگزار شد/ راد: افتخار من کارهایی است که بازی نکردم
- زری خوشکام درگذشت
- «بودن یا نبودن» و تبدیل خشونت به امید/ عیاری نمونهای از عیار شرافت در سینمای ایران است
- برگزاری رویداد «ایرانهلث» با حمایت همراه اول
- میلاد شجره بهترین بازیگر جشنواره آمریکایی شد
- آلیس مونرو، نویسنده کانادایی درگذشت
- اختصاصی سینماسینما از جشنواره کن/ پوسترهایی از سینماگران ایرانی که چهره واقعی از زن در سینما ارائه دادهاند
- اختصاصی سینماسینما از جشنواره فیلم کن/ گفتوگوی سعید نوری با محمد حقیقت دربارهٔ کمپانیهای پخش فیلم
- اختصاصی سینماسینما از جشنواره کن/ گفتوگوی سعید نوری با محمد حقیقت دربارهٔ فیلمهای افتتاحیه در دو بخش مسابقه و ۱۵ روز سینماگران
- مریل استریپ نخل طلای افتخاری کن را از ژولیت بینوش گرفت
- اختصاصی سینماسینما از جشنواره کن/ گفتوگوی سعید نوری با محمد حقیقت/ مزایا و معایب نمایش فیلمها به منتقدان پیش از جشنواره
- عیاری یک شگفتی در سینمای ایران است/ کیارستمی و عیاری پیش از هنر سینما، خود را کشف کردند
- رونمایی از کتاب «یعقوب لیث» اثر مسعود جعفری جوزانی در نمایشگاه کتاب تهران
- وزیر ارشاد: نظارت بر شبکه نمایش خانگی باید برعهده ارشاد باشد/ اجازه اکران فیلم قبل از مجوز را نمی دهم
- «افعی تهران» از حاشیه جدیدش هم گذر میکند؟
- افتتاح پروژههای ارتباطی همراه اول با دستور رییسجمهور/ سایتهای ۵G کشور از مرز ۱۸۰۰ عبور کرد
- «پیانو» به اتریش میرود
- در نشست نقد و بررسی «شبح کژدم» در موزه سینما مطرح شد؛ قدرت و توان بازیگر نباید دیده شود/ فیلمهای عیاری دارای حدیث نفس شخصی است
- نگاهی به نمایش چه کسی جوجه تیغی را کشت؟؛خشم و هیاهو