پایگاه خبری تحلیلی سینماسینما

مراسم بزرگداشت فرهاد آییش همراه با رونمایی از مجموعه نمایشنامه‌های او با عنوان «چمدان تئاتر» شامگاه جمعه دوم آبان ماه در تالار رودکی برگزار شد.

به گزارش سینماسینما، این برنامه با حضور هنرمندانی چون علی نصیریان، داریوش مودبیان، ابراهیم حقیقی، حسن فتحی، مریم سعادت، حمید نعیمی، آتش تقی‌پور، شقایق فراهانی، پوران درخشنده، فرزانه نشاط‌خواه، جمشید جهانزاده، محمد ساربان، محمد بهرامی، حامد کمیلی، اتابک نادری، هوشنگ گلمکانی، رویا بختیاری، آرشام مودبیان، بهزاد صدیقی، سعید اسدی (مدیر انجمن هنرهای نمایشی)، کورش سلیمانی (مدیر مجموعه تئاترشهر)، آرام محضری و … به انگیزه انتشار کتاب «چمدان تئاتر» که به تازگی از سوی نشر «ایشکا» منتشر شده است، برپا شد.

این برنامه با پخش تصاویری از فرهاد آییش آغاز شد که در آن، از تاثیرپذیری خود از مادر و خانواده‌اش، دوران کودکی و مدرسه که همواره بدترین شاگرد کلاس بوده است و … سخن گفت.

آییش در این تصاویر، از ادامه تحصیلش در آمریکا و ورودش به تئاتر سخن گفت و تئاتر را عین خودِ زندگی نامید و گفت: در مدرسه با درس و مشق مشکل داشتم ولی از آنجا که با زندگی مشکلی ندارم، همین ویژگی هنرکه عین زندگی است، سبب شد برای اولین بار در زندگی‌ام در دانشگاه، بهترین شاگرد باشم.

او در بخش دیگری از این تصاویر عنوان کرد: خنده‌دارترین چیز برای من این است که برایم بزرگداشت بگیرند چون خودم را هیچوقت بزرگ ندیده‌ام ولی عشق را دوست می‌دارم و کسانی که امشب این برنامه را تدارک دیده‌اند، از روی عشق چنین کرده‌اند.

در بخش بعدی برنامه که با اجرای مریم رحیمی برگزار شد، حمید نعیمی، کارگردان تئاتر که کارگردانی این برنامه را نیز بر عهده داشت و در دو نمایش «سقراط» و «شوایک سرباز ساده‌دل» با آییش همکاری داشته است، متنی را در تجلیل از این هنرمند و نیز تقدیر از جایگاه هنر ارائه کرد.

نعیمی در این یادداشت از آییش به عنوان هنرمندی چندوجهی یاد کرد که در دهه گذشته کمتر به کارگردانی پرداخته ولی چاپ کتاب نمایشنامه‌هایش سبب آشنایی نسل جوان با افکار و اندیشه‌های او خواهد شد.

او در بخش دیگری از یادداشت خود، شیوه نگارش آییش را خاص و منحصر به فرد دانست و عنوان کرد که فرهاد آییش پارسی می‌نویسد اما جهانی می‌اندیشد و نگاه او، وصف حال بشر ترسیده جهان امروز و نشان‌گر استیصال دنیای پسامدرن جهانی است.

در ادامه، مائده طهماسبی، بازیگر و کارگردان تئاتر و همسر فرهاد آییش یادداشت کوتاهی را درباره او به عنوان همسر و همراهش در زندگی و نیز همفکر و همدلش در کار هنر ارایه کرد.

در بخش بعدی، تصاویر دیگری از آییش پخش شد که در آن درباره فعالیتش در حوزه نمایشنامه‌نویسی توضیحاتی ارائه کرد.

او در این تصاویر عنوان کرد که خود را نمایشنامه‌نویس نمی‌داند ولی دو انگیزه سبب نگارش نمایشنامه‌های او شده است؛ موضوعاتی که ذهن او را جذب می‌کرده و دیگری فرم که برآمده از عشق او به نیما یوشیج بوده است که در حوزه فرم، انقلابی ایجاد کرده است.

آییش در این تصاویر توضیح داد که نمایشنامه‌هایش قصه ندارد و افزود: در اولین نمایشنامه‌هایم بیشتر مسأله زنان و مردسالاری را مطرح کردم. سپس زندگی در خارج از کشور و دیدن وضعیت مهاجران ایرانی خیلی مرا تحت تاثیر قرار می‌داد. گویی آدم‌هایی هستند که چمدانی در دست دارند و به جایی ناشناس‌ پرت شده‌اند. کم‌کم این موضوع بُعد فلسفی پیدا کرد و نوع انسان را می‌دیدم که چمدان به دست، سفری را به این زندگی آغاز کرده. در سال‌های بعد با آقای نصیریان آشنا شدم که خیلی به او عشق دارم و با یکدیگر همکاری‌های گوناگونی انجام دادیم.

آییش در بخش دیگری از سخنان خود در این ویدیو عنوان کرد: در نوشتن، آزمون و خطا نمی‌کنم بلکه کلیتی را که در ذهن دارم، می‌نویسم. هرگز انگیزه چاپ این نمایشنامه‌ها را نداشتم شاید به این دلیل که خودم را جدی نمی‌گیرم ولی پیگیری علی زارعی، منجر به انتشار این کتاب شد و از این بابت بسیار خوشحالم.

سپس، علی زارعی، فعال و تهیه‌کننده تئاتر و مدیر نشر «ایشکا» که در تئاتر تجربه همکاری‌ با آییش را دارد، گفت: فرهاد آییش یک نام نیست بلکه یک تاریخ برای تئاتر، سینما و تلویزیون ایران است. او با نگاهش جان دوباره‌ای به تئاتر بخشیده است.

او ادامه داد: فرهاد آییش هرگز فریاد نزده که شیوه نوینی را ابداع کرده، لحظه‌ای استراحت نکرده و ذهن سرشارش همیشه دنبال خلق تازگی‌هاست و همواره به کلیشه‌ها نه گفته است و همواره چهره‌هایی جوان را به هنر ما معرفی کرده است.

در بخش بعدی برنامه، با حضور حسن فتحی، زهره حسین زادگان، رضا یساولی و علی زارعی، نخستین تندیس نشر «ایشکا» به فرهاد آییش اهدا شد.

آییش با بیان اینکه دچار حس خجالت شده، گفت: یکی از پرروترین آدم‌های خجالتی جهان و یکی از خجالتی‌ترین آدم‌های پرروی جهان هستم.

او با قدردانی از حضور مهمانان برنامه، قطعه‌ای از نمایشنامه«تئاتر تئاتر» را خواند و با بیان خاطره‌ای افزود: یکسری چیزها در نمایشنامه‌نویسی برایم خیلی مهم بود؛ دوست داشتم در تئاترم فرم و محتوا یکی باشد و این چنین بود که نمایشنامه «تق‌صیر» با یک متن ساده کمدی، به کمک فرم، ساختار مردسالاری را زیر سئوال می‌برد.

آییش اضافه کرد: به مرور از قصه و کلام فراری شدم. همیشه دوست داشتم در نمایشنامه‌هایم کلمات عادی و ساده را استفاده کنم.

او با ارائه توضیحاتی درباره نمایشنامه «تئاتر تئاتر» اضافه کرد: در این متن حس خودم را درباره کلمه بیان کرده‌ام چراکه از بچگی، کلمات برایم آبستره می‌شدند.

در ادامه، علیرضا پولاد، مدیر روابط عمومی بنیاد رودکی به نمایندگی از این بنیاد، هدیه‌ای را به آییش اهدا کرد.

سپس، تصاویر دیگری با عنوان «زندگی من در تئاتر» شامل قطعاتی از بازی‌های آییش در تئاتر پخش شد.

بخش بعدی برنامه به سخنان علی نصیریان اختصاص داشت که در میان تشویق حاضران روی صحنه رفت.

او با ابراز خوشنودی از برگزاری این برنامه گفت: خیلی خوشحالم چنین مجلسی برای فرهاد آییش برگزار می‌شود چون استحقاقش را دارد. او مرد نمایش است و در بازیگری، کارگردانی، تهیه‌کنندگی و نویسندگی تبحر دارد.

نصیریان، خلاقیت را جوهر کار هنر دانست و ادامه داد: افراد منحصر به فردی از این ویژگی برخوردار هستند و می‌توانند در کار هنر رشد کنند. شاید همه در کار نمایش، این ژن را نداشته باشند اما هنرمندی مانند پرویز فنی‌زاده بدون کلاس‌های آموزشی و تحصیلات اکادمیک، یکپارچه استعداد بود.

این هنرمند پیشکسوت با بیان اینکه بازیگری، خلاقیت و تألیف است، افزود: نویسنده می‌نویسد، کارگردان و بازیگر بازنویسی می‌کنند و تماشاگر هم در ذهن خود، اثر هنری را بازآفرینی می‌کند.

نصیریان با اشاره به آشنایی‌اش با فرهاد آییش در آمریکا یادآوری کرد: او در آمریکا سراغم آمد و طرح نمایشی‌اش را با من مطرح کرد. بعد از گفتگویی که داشتیم، دریافتم ژن خلاقیت دارد و چه در سینما، تلویزیون یا تئاتر، از این ویژگی برخوردار است.

او، صداقت را یکی از امور مهم در کار هنر دانست و افزود: تئاتر و سینما دروغ است و بازیگر با صداقت خود، دروغ را از بین می‌برد و کار را برای تماشاگر باورپذیر می‌کند. فرهاد آییش، هم این صداقت را دارد و هم در کار خود، جدی است و اینها محاسنی است که هر کسی از آن برخوردار نیست.

نصیریان اضافه کرد: بازی و بازی کردن یعنی تفنن ولی وقتی پا را فراتر از این می‌گذاریم، خلاقیت پیدا می‌شود‌ و وسیله خلاقیت بازیگر، خود اوست؛ بدن و صدا و … که پرورش هر یک، نیازمند تمرین است. اگر انسان شاگرد خودش بشود، خیلی خوب است تا اینکه پخته‌خوار باشد.

این هنرمند پیشکسوت با تاکید بر جایگاه مهم متن در آثار نمایشی خاطرنشان کرد: تئاتر ایرانی یعنی متون نمایشی ایرانی که هر چه غنی‌تر باشد، تئاتر ایرانی هم غنی‌تر خواهد شد. به همین دلیل برای چاپ نمایشنامه‌های ایرانی، ارزش بسیاری قائلم.

نصیریان در پایان سخنان خود با ابراز خرسندی از آشنایی و همکاری با آییش گفت: این خوشحالی و خوش‌شانسی را که سراغم آمد و با آییش آشنا شدیم و کار کردیم، هرگز فراموش نمی‌کنم چون هم روزهای خوشی بود و هم خوب کار کردیم و نمایش «هفت شب با مهمان ناخوانده» را در ایران، آمریکا و آلمان اجرا کردیم. خوشحالم که در زندگی‌ام با فرهاد آییش آشنا شدم و از خلاقیت‌هایش بهره‌مند شدم و لذت بردم. امیدوارم سال‌های سال سایه‌اش بر سر تئاتر و سینمای ایران مستدام باشد.

سپس رونمایی کتاب با حضور علی نصیریان، ابراهیم کریمی (رییس اتحادیه ناشران)، کاظم علمی (مدیر پخش گسترش)، مهدی میردشتی (مدیر مسئول کتابسرای میردشتی)، پوران درخشنده، داریوش مودبیان، حمید نعیمی، مائده طهماسبی، مریم سعادت، علی زارعی و شقایق فراهانی انجام شد و هدایایی از طرف گروه ساعدی‌نیا به هنرمندان حاضر روی صحنه اهدا شد.

در فواصل میان برنامه، گروه موسیقی «دایان» به سرپرستی سیاوش لطفی، چندین قطعه موسیقی اجرا کرد.

گفتنی است کتاب «چمدان تئاتر» شامل ۱۲ نمایشنامه از آثار اجرا شده فرهاد آییش است که از سوی انتشارات «ایشکا» به چاپ رسیده است.