پایگاه خبری تحلیلی سینماسینما

کارگردان «لانتوری» در نشست تخصصی سلامت روان  که چالشی و انتقادی برگزار شد، گفت: سینماگر اجتماعی در جامعه ما بیشتر یک متهم اجتماعی است و من همیشه بعد از گرفتن پروانه ساخت فیلم هایم با مانع های زیادی رو به رو هستم.

به گزارش سینماسینما، نشست تخصصی سلامت اجتماعی با محوریت فیلم سینمایی «لانتوری» عصر امروز-پنجشنبه ۴ شهریور ماه-در پردیس سینمایی چارسو برگزار شد. در این جلسه که پر چالش و پر حاشیه دنبال شد، رضا درمیشیان کارگردان و باران کوثری بازیگر فیلم سینمایی «لانتوری»، هاشمیان کارشناس ارشد دفتر سلامت روان، دکتر صابری روانپزشک سازمان پزشکی قانونی، اسدی رئیس اداره سلامت روان وزارت بهداشت، دکتر الستی جامعه شناس ارتباطات و استاد دانشگاه حضور داشتند.

رضا درمیشیان کارگردان فیلم «لانتوری» در ابتدای این نشست درباره علت انتخاب سوژه ای اجتماعی برای فیلمسازی بیان کرد: مسائل اجتماعی همیشه دغدغه من بوده و هست. موضوع اسید پاشی نیز به دلیل این که شغل پدرم جراحی سوختگی بود و از کودکی با ماجراهای این چنین من را آشنا می کرد، سر و کار داشتم، در این فیلم انتخاب کردم.

وی درباره دشواری های ساخت فیلم های اجتماعی افزود: متاسفانه سینماگر اجتماعی در جامعه ما بیشتر یک متهم اجتماعی است و من همیشه بعد از گرفتن پروانه ساخت فیلم هایم با مانع های زیادی رو به رو هستم. همچنین همه فیلم های من به نوعی با سلامت روان ربط دارند؛ از «بغض» گرفته تا «عصبانی نیستم» و «لانتوری» و از عمد این فیلم ها را به موضوع سلامت روان ربط می دهم.

این فیلمساز ادامه داد: در ساخت فیلم هایم همیشه از مشاوران پزشکی، قانونی، حقوقی و انتظامی استفاده می کنم. در هنگام ضبط با آن ها جلسه می گذارم و اتفاقا گفته هایشان بعضا مقابل هم است و من این تضارب آرا را بررسی می کنم.

وی همچنین در پاسخ به این که آیا فیلم او برداشت از زندگی یکی از قربانیان اسیدپاشی است یا نه، عنوان کرد: من درباره آمنه بهرامی فیلم نساختم. زیرا او یک قهرمان اجتماعی نیست. اما در ساخت فیلمم هم با قربانیان اسیدپاشی صحبت کردم، هم با روزنامه نگاران هم با کارشناسان حقوقی و پزشکی. نمی خواستم خشونت را نشان بدهم. می خواستم بگویم چطور یک قهرمان مفهوم قصاص را درک می کند. درباره رنج سنی فیلم هم باید بگویم این نگاهی بود که سازمان سینمایی به فیلم داشت و ما باید سروشکلی برای طرح مضامین اجتماعی در سینما ایجاد کنیم. دغدغه من بخشش در این فیلم بود. جامعه ما به بخشش و نمایش عشق نیاز دارد و ما نباید با ناهنجاری جواب خشونت را بدهیم.

پرداختن به سلامت روان در وزارت بهداشت عمر کوتاهی دارد

اسدی رئیس اداره سلامت روان وزارت بهداشت نیز گفت: ما در اداره سلامت روان و سلامت اجتماعی وزارت بهداشت به شدت با موضوعات آسیب اجتماعی درگیر هستیم. اگرچه رد پای وزارت بهداشت در ورود به آسیب های اجتماعی عمر کوتاهی دارد و دلیل آن هم این است که ابتدایی ترین نیازهای حوزه سلامت سال ها روی زمین مانده بود و ما مجبور بودیم قبل از سلامت روان، به سلامت جسمی مردم بپردازیم. اما در دولت یازدهم سلامت روان به عنوان یکی از اولویت های سلامت روان مطرح شد و خوشبختانه برنامه هایی در نظر گرفته شده که امیدوارم بتوان آن را عملیاتی کرد.

وی در پاسخ به این که آیا یک اسیدپاش بیمار روانی محسوب می شود یا نه، افزود: من این طور به این افراد نگاه نمی کنم. بلکه معتقدم برخی افراد نسبت به خشم خود مدیریت ندارند. به نظرم نادرست ترین توصیه به آدم ها این است که از آن ها بخواهیم منطقی فکر کنند. بنابراین کاراکترهای فیلم «لانتوری» از این نظر قابل تحسین اند که منطبق با مسائل اجتماعی اند.

سلامت روان از فقیرترین و حوزه ها در وزارت بهداشت است

دکتر صابری روانپزشک سازمان پزشکی قانونی با تحسین فیلم «لانتوری» توضیح داد: رضا درمیشیان کارگردانی است که برای جنبه های تخصصی فیلم خود تحقیق می کند و این اتفاقات باعث امیدواری ما نسبت به نسل جوان است.

وی افزود: به نظر من تاکنون به آسیب های اجتماعی آنطور که باید بها داده نشده است. دلایل متعددی هم برای این نپرداختن وجود دارد. مثل این که جامعه پذیرش چنین اتفاقی را ندارد. اما خیلی از مسائل اجتماعی ناشی از مشکلات روانی است که در سالیان اخیر شدت هم یافته است. در وزارت بهداشت برای مسائل بهداشتی و جسمانی مردم بسیار هزینه می شود. اما همیشه موضوع سلامت روان از فقیرترین حوزه ها برای سرمایه گذاری بوده است.

این کارشناس در پاسخ به این که آیا می توان به اسیدپاشان بیماران روانی اطلاق کرد یا نه، ادامه داد: من معتقدم نمی توان رفتار آن ها را کاملا بیماری روانی اطلاق کرد. پاشا در فیلم «لانتوری» یک خلافکار بزرگ است. اما همان فرد وقتی عاشق می شود، دل نازک است یا بعد از این که کسی را با چاقو می زند، به گریه می افتد. اشخاص ضد اجتماعی مستعد جرم و جنایت هستند و ما در این فیلم با شخصیتی رو به رو هستیم که تحت شرایطی ویژه به خلافکار تبدیل می شود. بنابراین خشونت لزوما ناشی از بیماری روانی نیست.

«لانتوری» در سطح یک مانیفست تنزل یافته است

دکتر الستی نیز درباره ضرورت توجه به سلامت روان گفت: سلامت روان هیچ وقت مثل سلامت اجتماعی مورد توجه قرار نگرفته است. «لانتوری» فیلم دوست داشتنی و خوش ساختی است اما مخاطب دوست دارد آن را یکبار ببیند. فیلمی شبه مستند است که از بازیگران بسیار خوبی بهره می برد.

وی ضمن تمجید از بازی باران کوثری از بازنمایی بخشش در این اثر سینمایی انتقاد کرده و افزود: به نظرم با نمایش بخشش یک اسیدپاش نباید احساس ترحم به او را در جامعه برانگیخت. «لانتوری» با ترویج این بخشش در سطح مانیفست بخشش تنزل یافته است و این موضوع از نظر اجتماعی دام وحشتناکی است.

فیلم امیدوارکننده به معنای نمایش کاراکترهایی منفعل نیست

باران کوثری بازیگر فیلم سینمایی «لانتوری» نیز در پاسخ به این نقد گفت: خوشحالم که فیلمی ساخته شده که این بحث ها را به دنبال دارد. این خود یعنی فیلم خوبی ساخته شده است. به نظرم این فیلم با موضوع اسیدپاشی اساسا نباید برای نوجوانان ساخته می شده که حالا به بخواهیم به ممنوعیت دیدن آن توسط افراد زیر ۱۶ سال نقد کنیم. اتفاقا این یکی از معدود نکات مثبت سینمای ایران است که برای بعضی فیلم ها رنج سنی تعیین می شود.

وی افزود: همچنین همه فیلم ها نباید خوشایند ما باشد. من درباره بخشش فیلم حرف نمی زنم. بلکه به عنوان یک شهروند نظر شخصی ام را می گویم که دایره خشونت باید در جایی بایستد. اگر من نوعی اسیدپاش را می بخشم، به این دلیل است که قانون عمل انسانی تری به جای قصاص سر رهم قرار نداده که نبخشم و سراغ راه سوم بروم. از طرفی نخبشیدن و قصاص هم می تاوند باعث تسلسل خشونت در جامعه بشود.

«لانتوری» نوع دیگری از اندیشیدن را به تصویر کشیده است

هاشمیان کارشناس ارشد دفتر سلامت روان نیز بیان کرد: فیلم «لانتوری» فیلم تحسین برانگیزی است و اگرچه سراسر درباره از هم پاشیدن است، اما در سکانس آخر یادآوری می کند که می توان در فضایی مرگ آلود لحظاتی امیدوارانه را تجربه کرد.

وی درباره فعالیت های دفتر سلامت روان بیان کرد: خودکشی، خشونت، اعتیاد و سایر مسائل اجتماعی از جمله پدیده هایی است که پیوسته با آن ها در دفتر سلامت روان رو به رو هستیم. اما ما به تنهایی نمی توانیم این مسائل را حل کنیم. بنابراین گاهی فیلمی مثل «لانتوری» به کمک مان می آید تا با رویکرد بینش مدارانه تری به معضلات بپردازیم.

این کارشناس همچنین خاطرنشان کرد: این فیلم نوعی دیگری از اندیشیدن را برای افراد در نظر می گیرد و انتخاب را در نهایت با مخاطب می گذارد. آدم ها هریک دنیای درونی دارند اما می توانند فارغ از قضاوت و فرافکنی، خشم های خود را پنهان کنند. به نظرم فیلم «لانتوری» مفاهیم مهم تری داشت. یکی از مفاهیم این فیلم زن بود و بعد از آن زنان قربانی اسیدپاشی پلاکارد «صورت من کجاست» به دست گرفتند و دغدغه هایشان را فریاد زدند.

الستی کارشناس ارتباطات نیز با مطرح کردن دوباره نقد خود به «لانتوری» ادامه داد: این فیلم یک مانیفست است. سوال من این است اگر ما بخشش را ترویج نکرده ایم  پس چرا در تیتراژ پایانی، این فیلم را به آن هایی که  بخشش را به قصاص ترجیح می دهند و می بخشند، تقدیم کرده اند؟!

باران کوثری بازیگر «لانتوری» نیز در پاسخ به این استاد دانشگاه عنوان کرد: فیلم های اجتماعی گاه انقدر مورد نقد قرار می گیرند و انگ سیاه نمایی می خورند که ما چندان به تعریف شنیدن از آن عادت نداریم. من معتقدم بار تامین سلامت اجتماعی می تواند بر دوش سینما باشد و مثل سوزنی که به عفونت زده می شود و آن را عیان می کند، عمل کند. سینماگر وظیفه درمان دردهای اجتماعی را ندارد بلکه باید چرک ها را عیان کند. فیلم «لانتوری» چنین کاری می کند.

وی افزود: اگر قرار است فیلم امیدوار کننده ای بسازیم به این معنی نیست که آدم های منفعلی نشان دهیم. فیلم امیدوار کننده از نظر من یعنی لانتوری که به شدت جامعه امروز ما به آن نیاز دارد. این جنس سینما آدم های دچار با مسائل بزرگ را نشان می دهد و کسانی که راه حلی برای حل آن مشکل پیدا می کند و خود را نیز در عین حال از آن مشکل رها می سازند.

این بازیگر همچنین به دنبال نقدهای صورت گرفته، از سالن خارج شد و جلسه را ترک کرد.

هادی ایازی قائم مقام امور مشارکت های اجتماعی وزارت بهداشت، رخشان بنی اعتماد کارگردان سینما و محمد سلیمی مجری سیما نیز در این نشست حضور داشتند.

گفتنی است اولین جشنواره فیلم سلامت روز شنبه ششم شهریور ماه با معرفی برگزیدگان به کار خود پایان می دهد.