سینماسینما، آرش عنایتی
وقتی در ارتباطی اینترنتی در یکی از برنامهها، پس از نمایش فیلم، مجری/ کارشناس ایرانی، انگشتِ خطابش را به سوی والتر مرچ تدوین گر و از نویسندگان مستند «کودتای ۵۳» برد و پرسید که، تجربهی نوشتن برای شمایی که سالها تدوینگر بودهاید چگونه بوده؟! مرچ که با مدارا و در پسِ لبخندی سعی داشت رنجش از این بیانصافی را پنهان کند و از مدارِ انصاف خارج نشود پاسخ داد که، تدوین هم به نوعی نوشتن است. تدوینگر به مانندِ فیلمنامه نویس به قوت اندیشه مینویسد اما، به قدرت صدا و تصویر که جانشین کلمه میشوند. اگر این قول مشهور را بپذیریم که، هر تصویر برابر هزار کلمه است پس تدوینگر، فیلم به فیلم و از ترکیب و تحلیل صدا و تصویر، مولفِ هزاران سطر و صفحه است. گاه اندیشهی این سطور را به فیلمنامه نویس و گاه به کارگردان و حتی به تصویربردار نسبت میدهند لیکن، اهلِ بیت و الفتِ سینما، نیک میدانند لحظاتی هست که مولفی جز تدوینگر ندارند. برای نمونه، به یکی از نماهای فیلم بنگرید. مرچ با درایت و تیزبینی ذاتیاش در گوشهای از تصاویرِ گفتو گو با اردشیر زاهدی، نکتهای را میبیند که از دید همهی عوامل دور مانده اما به خوبی، مبینِ کاراکترِ مقابل دوربین و در راستای تبیین کل ماجراست. بنابراین تصویر را درشتتر کرده و صدای اردشیر را بر آن لغزانده تا، توهمِ استمرار صدا و تصویر نسبت به نمای قبل و بعد، حفظ شود. آنچه میماند شرحی است از این لغزش تاریخی و چراییاش. در واقع این نما، تعبیر و تفسیری از زندگی ما ایرانیها و نسبتمان با کودتا و هر پدیدهی سیاسی دیگر است. زاهدیِ پسر که سلطنت طلبی و بد دهنی نظامیان را از آن نظام و پدر توامان؛ و فرصتطلبی را از پدر به قدر کفایت به ارث برده، نشسته و تاریخ میبافد. یاوههایش را بارها از زبان این و آن شنیدهایم و میشنویم. آنچه از طریق خلاقیتِ مرچ، در مییابیم همان است که اغلب نمیخواهیم از ما بدانند و به هزار نقابِ تزویر و ریا پنهانش میکنیم. همان است که در پس زمینهی تصویر میدرخشد. به بیان دیگر والتر مرچ با گزینش این تصویر و تاکیدش(زوم این)، بر قابی-شمایل حضرت علی(ع)- که در پسِ وسایل بیشمار خانهی زاهدی قرار گرفته، در واقع به چیزی که او قصد پنهان کردن و کتمانش را داشته و دارد، اشاره میکند. و آن، همان وجهِ مذهبی اسلامی ما ایرانیهاست. با این تمهید و از طریق آشکارسازی این تصویر، مرچ روایت تازهای از ماجرای کودتا مطرح کرده است. او، در طرفداران سلطنت نیز، انگیزهها و سویههای مذهبی جسته و یافته است. انگیزهی محرکی که سالها و در پس آن انگیختهی بزرگ پنهان مانده است.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- کتاب «سینمای فریدون گله» به چاپ پنجم رسید
- احضار روح سرگردان یک کودتاچی/ درباره مستند «کودتای ۵۳»
- «کودتای ۵۳» در سینماهای هنروتجربه روی پرده رفت
- اکران «کودتای ۵۳» در آمریکا و اروپا/ اکران آنلاین در ایران از ۱۷ دی
- گزارش اختتامیه جشنواره «سینماحقیقت»/ «جاهای خالی پر شود»؛ بهترین فیلم جشنواره
- معرفی برگزیدگان چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت/ مستند «کودتای ۵۳»، بهترین فیلم از نگاه تماشاگران
- تا پایان روز پنجم جشنواره سینماحقیقت؛ ۱۵ فیلم پرمخاطب و ۱۵ فیلم برتر از نگاه تماشاگران سینماحقیقت اعلام شد
- کارگردان و عوامل تولید مستند «کودتای ۵۳» مهمان «نردبان» شدند
- برشهای کوتاه/ صحنههایی از فیلم «کندو»
- بهترین فیلمهای تاریخ سینمای ایران از نگاه سردبیر و اعضای تحریریه سینماسینما (۱)
- «مرد اردیبهشت»/ یادی از احمد نجیبزاده
نظر شما
پربازدیدترین ها
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- صدور پروانه ساخت سینمایی برای پنج فیلمنامه
- محمد یغمایی با «شورش ذهن» به عمارت نوفل لوشاتو میآید
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره
آخرین ها
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
- اردیبهشتِ تئاتر شهرزاد با سه نمایش
- مستندی از «حمید سهیلی» در موزه سینما نمایش داده میشود
- انتشار پوستر «آن دو» با تصویری از لحظه شهادت کاراکتر اصلی
- دبیر هفتمین دوره جایزه پژوهش سال سینمای ایران منصوب شد
- صدور پروانه ساخت غیرسینمایی برای ۴ فیلم کوتاه داستانی
- ادامه اجرای «سهخواهر» در تالار مولوی
- یک واقعگرای بیرحم؛ دل تورو درباره میازاکی چه نوشت؟/ سینماییهای فهرست تایم ۲۰۲۴
- راهیابی ۳ فیلم کانون به جشنواره بینالمللی کودکان لکنوی هند
- تمدید فراخوان دومین جشنواره ایده تا محصول صنعت ارتباطات
- فراخوان تأمینکنندگان گوشی همراه
- «هیس» در فستیوال «روسکایا کلاسیکا» روی صحنه میرود
- کنایه کارگردان «آپاراتچی» به تبعات استفاده نکردن از تبلیغات ماهوارهای
- «گالیله» با ۳ اجرا ۳۰۰ میلیون فروخت
- کیانو ریوز در فیلم جدید روبن اوستلوند بازی میکند
- شب تئاتریها برای شمس لنگرودی
- کارگردان کانادایی که عاشق فرهنگ ایران شد/ ماتیو رانکین: از سینمای ایران تاثیر گرفتهام
- صحرا اسداللهی از جشنواره بیروت جایزه گرفت
- «شهرک» به «کازابلانکا» رفت
- در جشنواره فیلم کلاسیک؛ جشن ۳۰ سالگی «داستان عامهپسند»/ بازیگران گرد هم آمدند
- احیای ناپلئون در کن/ نخستین نمایش جهانی نسخه ترمیمشده «ناپلئون به روایت ابل گانس» در جشنواره