سینماسینما، شهرام اشرف ابیانه
پیشنهاد نوروزی؛ فیلم ام را به نشانه مرگ بگیر (۱۹۵۴) آلفرد هیچکاک
فیلمی به دقت طراحی شده از استادِ سینمای تعلیق. با این فیلم، به عینه تاثیر روانشناسی نماها در سینما خود را به رخ کشید. حال سینماگر میتوانست فارغ از داستان و با تکیه به اثر بصری نماها به داستانگویی بپردازد. چیزی که پیش از این در هیچ هنرِ دیگری به این قدرت وجود نداشت. در این مورد خاص، برای مثال، زاویهی های انگل (زاویه سربالا دوربین) برای در قاب گرفتن سوژه قابل اشاره است که حسی از ناامنی را القا میکند. گویی دستی بالاتر از قدرت آدمی نظارهگر چیزی است که در حال رخ دادن است. گویی صحنهی طراحی قتل از جایی از بالا نظاره میشود.
میتوان حتی پا را از این فراتر گذاشت و تاثیرِ بصری تابلوهای سالوادور دالی، که هیچکاک پیش از این در فیلم طلسم شده از آنها استفاده کرده بود و وامگیری از انگارههای فرویدی در طراحی نماها را به زبان سینما دید. میدانیم هیچکاک به شدت شیفته نظریات فروید بود و آموزههای او را به صورت بصری در فیلمهایش به کار میگرفت. ضمیرِ ناخودآگاه و نقش سایه در روان آدمی در طراحی پلانهای این فیلم هم به خوبی قابل حس است. برای مثال در صحنههای گفتگو که دوربین با انتخاب زاویههای غیرمتعارف از نقش عامل بصری نیز در بالارفتن تنشِ صحنه کمک میگیرد. گویی این چشمِ دوربین است که قرار است داستان را روایت کند نه فیلمنامه و داستانی که فیلم ظاهراً با اقتباس از آن شکل گرفته.
اینگونه، با فیلمی مواجهیم در لحظاتی به عینه نفس گیر؛ گویی همه ابزار سینما به کار گرفته شدهاند تا فصلی از ترس را پیش چشممان زنده کند. مثال بارزش صحنه طراحی قتل است و هشدار به قاتلِ در خانه کمین کرده که منتظرِ تماس تلفنی آمر قتل معطل مانده. سکانسی هنوز ماندنی که شمارهی تلفن از کابین عمومی گرفته میشود و جایی دورتر، کابلها و دستگاه مکانیکی مخابرات با موسیقی پرتنشِ دیمیتری تیومککین به کار میافتند تا تماس مرگبار را برقرار کند. گویی این دستِ سرنوشت است که به حرکت درآمده تا حادثه را رقم بزند.
در کمتر فیلمی استفادهی خلاقانه از چنین جزئیاتی، سینمای داستانگو را به هنر ناب بصری بدل کرده. فیلمی که میتوانست نمایشِ رادیویی کسل کننده ای باشد، نمونه بارزِ هنرِ یک نابغه را در رسانه ای که ظاهرا به قصد سرگرمی طراحی شده، به رُخ میکشد. فیلمی که نشان میدهد سینما چه جعبهی خیال جادویی پرقدرتی است و چه تاثیر سهمگین و مرگباری میتواند در زندگی واقعی ایجاد کند. فیلمی که کابوس را به دل قابهای به ظاهر روشن فیلم میآورد تا نشان دهد دستِ مرگی نابهنگام تا چه اندازه آدمی را تهدید میکند.
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
- با «بیگانگان در قطار»؛ دیوید فینچر فیلم هیچکاک را بازسازی میکند
- «یک میخ و چند کت» در مستندات یکشنبه و نسخه مرمت شده «دردسر هَری» در سینماتک خانه هنرمندان ایران
- «سرگرمی آدمکش» هیچکاک ترجمه و منتشر شد
- از همه عجایب، تعجب نکنید!/ درباره انتخاب صد فیلم برتر تاریخ سینما از سوی مجله سایت اند ساند
- گوهرهایی ناب که جایی در سینمای محبوب فرهادی نداشتند/ درباره انتخابهای آقای کارگردان در ویدئو کلوب «جی ام»
- صدای سنج / چرا هیچکاک باید «مردی که زیاد میدانست» را از نو میساخت
- برشهای کوتاه/ در ستایش Long Take
- من خود سورئالیسم هستم/ درباره سالوادور دالی
- سکانس طلایی/ طناب
- سکانس طلایی/ ام را به نشانه قتل بگیر
- عنصر زمان در خدمت تعلیق/ تحلیل سکانس حمله پرندگان به دانشآموزان در فیلم «پرندگان» + ویدئو
- برشهای کوتاه/ پلانهایی از «ربهکا» هیچکاک در برابر مینی سریال «ربهکا» اوبراین
- برشهای کوتاه/ صحبتهای آلفرد هیچکاک درباره اهمیت تصویر در سینما
- معرفی بهترین فیلمهای «معمایی» تاریخ سینما / فرهادی با سه فیلم در میان ۱۰۰ فیلم برتر
- برشهای کوتاه/ ویدئویی درباره ویژگیهای فیلمهای هیچکاک
نظر شما
پربازدیدترین ها
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- شمشیرها برق میزنند/ نگاهی به فیلم «شوگان»
آخرین ها
- خانواده قاتل از «بیبدن» شکایت میکنند؟
- فوت کارگردان فرانسوی برنده نخل طلا و سزار/ لوران کانته درگذشت
- نسخهی آزادیِ لانتیموس/ نگاهی به فیلم «بیچارگان»
- نکوداشت اکبر زنجانپور در نوزدهمین «شب کارگردان»
- حضور همراه اول در بزرگترین نمایشگاه فناوری ترکیه
- معرفی همراه اول بهعنوان کارفرمای برتر سلامتمحور
- «در سایه سرو» از جشنواره ایتالیایی جایزه گرفت
- فیلم ایرانی نامزد قدیمیترین جایزه سینمایی اروپا شد
- کیوسکهای دیجیتال نخستین اپراتور سلامت کشور رونمایی و نصب شد
- تحلیل رسانههای فرانسوی از حضور فیلم رسولاف در بخش مسابقه کن/ یک انتخاب سیاسی
- فیلمهای «رکوردزن» و زنگ خطر برای آینده این سینمای محترم!
- «هواخوری» روی صحنه میرود
- تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمه شب بازی»
- سینماسینما/ گفتوگو با کن لوچ درباره «بلوط پیر» و دیگر چیزها/ امید، فعالیتی سیاسی است
- نسخه ویژه نابینایان «همسر» با صدای مسعود فروتن منتشر میشود
- نمایش «شیرین» کیارستمی در جادوی سینما بنیاد حریری
- آغاز ثبتنام دهمین دوره کارآموزی همراه اول
- تتلو در دادگاه: عذرخواهی میکنم
- مستانه مهاجر داور جشنواره الجزایر شد
- فیلم ترنس مالیک به جشنواره کن نرسید/ لیلا حاتمی با مریم مجدلیه به ونیز میرود؟
- «آقای قاضی» به شبکه دو میآید
- واکنشها به گفتگوی عضو هیئت مدیره نماوا/ شورای صیانت خانه سینمای ایران بررسی میکند
- محمد رسولاف با «دانه انجیر مقدس» به کن باز میگردد
- بستههای همراه اول ویژه حج ۱۴۰۳ اعلام شد
- چرا «سرزمین مادری» فعلا متوقف است؟
- اکران «همسایه شما، زهره» در هنر و تجربه/ پوستر فیلم رونمایی شد
- کمال تبریزی به دبیری جشنواره فیلم اقوام ایرانی نرسید
- معرفی نامزدهای دومین جشنواره «عروسکخونه»
- «ایستاده با گرگ» نامزد دریافت جایزه از جشنواره دهلی نو شد
- کیلین مورفی، بهترین بازیگر مرد آکادمی فیلم و تلویزیون ایرلند/ پیروزی «اوپنهایمر» کامل شد